(HBĐT) - Trên cả nước hiện có khoảng 13 triệu người, tương đương 13% dân số mang gen bệnh tan máu bẩm sinh (TMBS). Mỗi năm có hơn 8.000 trẻ em sinh ra bị bệnh, trong đó, khoảng hơn 2.000 trẻ bị bệnh nặng. Tỷ lệ người dân mang gen bệnh TMBS ở vùng miền núi, đặc biệt ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số từ 2-40%. Một trong những nguyên nhân chính là do kết hôn cận huyết thống.

Tại tỉnh ta, tuy chưa có con số thống kê người mắc TMBS, nhưng theo một nghiên cứu của Bệnh viện Nhi T.Ư, được thực hiện năm 2010-2011 tại 3 xã Nam Thượng, Đú Sáng, Vĩnh Đồng (Kim Bôi) cho thấy, tỷ lệ người mang gen bệnh TMBS trong số những người lấy mẫu xét nghiệm lên tới 24,5%. Từ đó đến nay, các hoạt động nâng cao nhận thức của người dân về bệnh TMBS được các ban, ngành, đoàn thể phối hợp triển khai tích cực. Đến nay, toàn tỉnh củng cố, duy trì hoạt động của 10 CLB tiền hôn nhân tại các huyện: Kim Bôi, Đà Bắc, Cao Phong, Tân Lạc, Lương Sơn. Thành phần tham gia CLB gồm các ban, ngành, đoàn thể xã, già làng, trưởng bản, cộng tác viên dân số, nhóm đối tượng vị thành niên, thanh niên, các bạn trẻ sắp bước vào hôn nhân, người có nhu cầu quan tâm.

Năm 2019, ngành Y tế đã thực hiện truyền thông về bệnh TMBS, sàng lọc trước sinh, sơ sinh qua băng rôn tuyên truyền tại các trục đường chính, nhân bản và phân phối trên 3.800 tờ áp phích tuyên truyền, phối hợp với Bệnh viện đa khoa Medlatec tổ chức gala khởi động "Chương trình tầm soát và quản lý Thalassemia tại Hòa Bình". Bên cạnh đó, ký hợp đồng trách nhiệm với Trung tâm Y tế các huyện, thành phố tham gia thực hiện chương trình sàng lọc trước sinh, sàng lọc sơ sinh. Phối hợp với Sở VH-TT&DL tổ chức tập huấn với nội dung về tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống cho các già làng, trưởng bản.

Tiếp tục nâng cao chất lượng dân số là mục tiêu của công tác dân số trong năm 2020. Theo đó, hoạt động tuyên truyền, giáo dục cho người dân về nguy cơ của việc kết hôn cận huyết thống với bệnh Thalassemia (tan máu bẩm sinh), tầm quan trọng của tư vấn, tầm soát, chẩn đoán, điều trị sớm bệnh tật trước sinh và sơ sinh được đẩy mạnh. Đồng chí Hoàng Thị Thủy, Phó Giám đốc Sở Y tế nhận định: Việc thực hiện tư vấn, tầm soát trước sinh, tầm soát sơ sinh không chỉ là chuyện của cá nhân, gia đình, mà chính là bước đi lâu dài của ngành Dân số nói riêng, của xã hội nói chung, nhằm cải thiện, nâng cao chất lượng giống nòi, hướng tới một tương lai hạn chế thấp nhất người khuyết tật do các bệnh bẩm sinh gây ra. Kinh nghiệm của thế giới cho thấy, bệnh TMBS có thể phòng hiệu quả tới 90-95%, bằng các biện pháp như: khám sức khỏe trước hôn nhân, để xác định cá nhân có mang gen bệnh hay không, từ đó, giúp họ có sự lựa chọn đúng đắn về hôn nhân, quyết định mang thai, sinh đẻ, nhằm sinh ra những đứa con không mắc bệnh.

Ngành Y tế đang tích cực truyền thông, cung cấp những thông tin về tình hình bệnh TMBS, bệnh do rối loạn di truyền nhiễm sắc thể, bệnh bẩm sinh, về nguyên nhân gây bệnh, các giải pháp chủ yếu trong điều trị và phòng chống, thông qua cung cấp tài liệu truyền thông trực tiếp tại cộng đồng, truyền thông tại các trường THCS, THPT, tư vấn, khám sức khỏe trước hôn nhân. Các địa phương linh hoạt trong triển khai các hoạt động. Trong đó, chú trọng mở rộng hình thức truyền thông hiện đại, để cung cấp thông tin, tư vấn qua internet, trang tin điện tử, mạng xã hội, điện thoại di động và các phương tiện thông tin khác. Tăng cường truyền thông trên các trang tin có nhiều người truy cập, trang tin vị thành niên, thanh niên, nam giới, phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ ưa thích, quan tâm.