Từ năm 2021, Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGĐ) tỉnh Hoà Bình triển khai mô hình "Xét nghiệm phòng bệnh tan máu bẩm sinh (TMBS) tại các trạm y tế (TYT)” nhằm giúp người dân tiếp cận dịch vụ y tế ngay tại cơ sở, giảm thiểu gánh nặng chi phí điều trị cho gia đình và xã hội, đồng thời góp phần nâng cao chất lượng dân số.
Đồng chí Nguyễn Thị Thu Hiền, Phó Chi cục trưởng Chi cục DS-KHHGĐ cho biết: Bệnh TMBS (thalassemia) là bệnh di truyền phổ biến với tỷ lệ mắc cân bằng ở cả nam và nữ. Nếu cả bố và mẹ cùng mang gen bệnh, mỗi lần sinh con có 25% khả năng con bị bệnh, 50% khả năng con mang một gen bệnh và chỉ 25% khả năng sinh ra con khỏe mạnh. Chi phí điều trị cho một bệnh nhân thalassemia thể nặng từ khi sinh đến 30 tuổi có thể lên đến 3 tỷ đồng, gây gánh nặng lớn cho gia đình và xã hội. Nhằm giảm thiểu tình trạng này, từ năm 2021, chi cục đã triển khai mô hình "Xét nghiệm phòng bệnh TMBS tại các TYT” trên địa bàn tỉnh, giúp các gia đình tiếp cận dịch vụ y tế ngay tại cơ sở.
Triển khai mô hình, các TYT được trang bị đầy đủ thiết bị xét nghiệm cần thiết, chuyển giao kỹ thuật để tiến hành xét nghiệm bệnh TMBS cho các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ. Từ năm 2021 đến nay, cùng với truyền thông trực tiếp về chăm sóc sức khỏe và phòng ngừa thalassemia, các TYT còn cung cấp dịch vụ xét nghiệm phát hiện người mang gen bệnh. Kết quả, 332 trường hợp mang gen bệnh TMBS đã được phát hiện và quản lý chặt chẽ.
Hoạt động truyền thông tại các TYT mang đến kiến thức về bệnh thalassemia, giúp người dân, đặc biệt là các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh sản hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của việc chăm sóc sức khỏe trước khi sinh, chủ động trong việc phòng tránh di truyền bệnh, qua đó góp phần xây dựng nền kinh tế ổn định và phát triển, đồng thời loại bỏ các hủ tục lạc hậu có ảnh hưởng xấu đến sức khỏe cộng đồng.
Mô hình đã phát huy hiệu quả cao trong việc tiết kiệm chi phí điều trị cho các gia đình và giảm gánh nặng cho xã hội. Thống kê cho thấy, trong 332 trường hợp phát hiện mang gen bệnh, đã hạn chế được ít nhất 195 trường hợp sinh ra không mang gen bệnh, tương đương với việc tiết kiệm hơn 582 tỷ đồng chi phí điều trị bệnh thalassemia.
Việc phát hiện và quản lý người mang gen bệnh vừa giúp tiết kiệm chi phí, đồng thời góp phần nâng cao chất lượng dân số và bảo vệ sức khỏe cho các thế hệ tương lai. Người dân được tiếp cận dịch vụ xét nghiệm kỹ thuật cao ngay tại cơ sở, giảm đáng kể chi phí đi lại và tạo điều kiện dễ dàng hơn trong việc chăm sóc sức khỏe gia đình.
Mô hình "Xét nghiệm phòng bệnh TMBS tại các TYT” đã tạo được hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ trong toàn ngành Y tế tỉnh. Sở Y tế đánh giá cao tính bền vững của mô hình và khuyến nghị có thể nhân rộng ra toàn tỉnh, cũng như áp dụng cho các khu vực lân cận có nhu cầu. Từ đó mang lại lợi ích kinh tế, giúp bảo tồn chất lượng gen nòi giống và đảm bảo một thế hệ khỏe mạnh cho tương lai.
Trong quá trình thực hiện mô hình, Chi cục DS-KHHGĐ nghiêm túc chấp hành các chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước, đảm bảo không có vi phạm kỷ luật hay tranh chấp pháp lý. Thông qua mô hình nhằm xây dựng một nền tảng chăm sóc sức khỏe bền vững, đem lại niềm hy vọng về một thế hệ tương lai khỏe mạnh, giảm thiểu nguy cơ di truyền bệnh tật. Mô hình cho thấy giá trị thiết thực về kinh tế và sức khỏe, là điểm sáng trong công tác phát triển dân số chất lượng cao của tỉnh.
Hồng Duyên
