Do được dùng khá thông dụng trong dân gian và mức tiêu thụ khá cao nên đã có nhiều nơi rao bán củ hà thủ ô nhưng sự thật đó là củ nâu, hoặc hà thủ ô trắng chứ không phải hà thủ ô đỏ là loại thực sự có tác dụng bồi bổ cơ thể

Trên thị trường dược liệu, hà thủ ô thường được bán dưới dạng phiến hay củ, đã qua chế biến hoặc chưa chế biến. Đây là dược liệu được dùng khá thông dụng trong dân gian và do mức tiêu thụ cũng khá cao nên đã có việc nhiều nơi bán củ hà thủ ô nhưng sự thật là củ nâu, hoặc cũng là hà thủ ô nhưng 2 loại trắng và đỏ công dụng rất khác nhau, giá cả đúng ra cũng rất khác nhau.

Người bán có thể biết điều đó nhưng vì lợi nhuận, đã cố tình không nói rõ nên người mua không mua đúng thứ mình cần.


Hà thủ ô trắng không có tác dụng bồi bổ


Loại hà thủ ô tốt nhất cho sức khỏe là hà thủ ô đỏ (còn gọi là hà thủ ô thật). Theo y học cổ truyền, hà thủ ô đỏ có vị đắng, ngọt, có tác dụng bổ can thận, bổ tinh ích huyết.

Sau khi chế biến, hà thủ ô đỏ có tác dụng bồi bổ, phục hồi cơ thể bị các chứng như suy nhược, lưng gối mỏi đau, váng đầu, hoa mắt, tóc bạc sớm, huyết áp cao, xơ cứng động mạch, thần kinh suy nhược.


Bằng mắt thường, củ hà thủ ô đỏ có dạng gần giống củ khoai lang với mặt ngoài màu nâu đỏ có nhiều chỗ lồi lõm, thể chất cứng chắc, rất khó bẻ. Mặt cắt ngang có lớp vỏ bần màu nâu sậm, lớp bên trong màu hồng có nhiều bột, ở giữa thường có lõi gỗ cứng. Bột có màu nâu hồng, không mùi, vị đắng chát.


Cũng là hà thủ ô nhưng nếu là hà thủ ô trắng thì có mùi thơm nhẹ, vị đắng chát, nhiều nhựa mủ trắng trên thân lá (nên còn được gọi là dây sữa bò, cây vú bò). Củ hà thủ ô trắng khô chắc, thịt trắng, nhiều bột, mùi thơm. Trong củ hà thủ ô trắng có chứa tinh bột, chất nhựa mủ, chất chát - hoạt chất hiện nay chưa rõ.



 Củ hà thủ ô đỏ (trái trên). Phiến hà thủ ô đỏ (phải trên). Củ nâu (trái dưới). Phiến củ nâu (phải dưới)


Theo kinh nghiệm dân gian, hà thủ ô trắng được dùng chữa cảm mạo, sốt nóng, viêm ruột, tiêu chảy, viêm thận mạn tính và làm thuốc lợi sữa, tuy nhiên không có tác dụng bồi bổ cơ thể như hà thủ ô đỏ. Khi sử dụng cần ngâm trong nước vo gạo một đêm rồi vớt ra rửa sạch, phơi khô.

Thường dùng ở dạng thuốc sắc (mỗi ngày 16 g đến 20 g, chia 2 đến 3 lần uống trong ngày) hoặc dùng ở dạng cao lỏng, ngâm rượu. Tuy nhiên, cần chú ý khi sử dụng cho những người già và trẻ em vì hà thủ ô trắng có thể gây xót ruột và táo bón.


Củ nâu có thể gây táo bón


Loại củ đang được sử dụng nhiều nhất để làm giả củ hà thủ ô chính là củ nâu (còn gọi là hà thủ ô giả). Đặc điểm để dễ nhận diện củ nâu là ở chỗ phiến thường dày khoảng 1 đến 3 mm, màu nâu hồng hay nâu tím.

Cũng có thể gặp loại phiến hình hơi tròn hay bầu dục, thường cong queo, lớp bề ngoài hơi sần sùi hay có xơ gai nhỏ bị cắt ngang hay dọc, phân bổ đều khắp bề mặt phiến. Thể chất cứng, khó bẻ, vị rất chát, chua và se, tính bình, không độc.


Củ nâu cũng có tác dụng trong thanh nhiệt, sát trùng, cầm máu, hoạt huyết, cầm tiêu chảy. Tuy nhiên, hoạt chất tanin có nhiều trong củ nâu có thể gây táo bón, dùng lâu ngày sẽ gây tích tụ chất độc trong cơ thể và hại gan, thận, dân gian chỉ thường dùng nhuộm vải chứ không làm thuốc.

Cách sử dụng hà thủ ô

Hà thủ ô đỏ trước khi sử dụng thường được chế biến như sau: ngâm nước vo gạo đặc một ngày đêm, vớt ra rửa sạch, để ráo.

Nấu đậu đen cho nhừ (cứ 300 g đậu đen để chế biến 1 kg hà thủ ô đỏ), sau đó lấy nước đậu đen cho vào nồi có chứa sẵn hà thủ ô rồi đem chưng cách thủy từ 1 đến 2 giờ thì vớt ra đem phơi. tiếp tục cho hà thủ ô với nước đậu đen vào nồi chưng tiếp lần 2 rồi lại đem phơi.

Cứ làm nhiều lần cho đến khi nước đậu ngấm hết vào hà thủ ô. Cuối cùng, đem sấy ở 600C hoặc đem phơi khô, đóng gói kỹ để dành dùng lâu ngày.

Nước đậu đen giúp hà thủ ô thơm hơn và màu sắc cũng sậm hơn, hoạt chất antocyanidin có trong đậu đen còn làm giảm tính chát của hà thủ ô, hạn chế tác nhân gây táo bón và kích ứng ruột.


Hà thủ ô chế biến có thể dùng ở dạng bột, mỗi lần 1 muỗng nhỏ (khoảng 5 g) hà thủ ô bột hoà trong 1 cốc nước ấm rồi uống, ngày 2 đến 3 lần hoặc có thể dùng ở dạng thuốc phiến khô, mỗi ngày 15 g đến 20 g với 300 ml sắc trong 20 phút rồi chia 2 đến 3 lần uống trong ngày.

Có thể phối hợp chung với thục địa đồng lượng để giúp bổ huyết và khí huyết lưu thông. Nhiều xí nghiệp dược phẩm sản xuất hà thủ ô ở dạng thành phẩm như thuốc  viên, thuốc nước nhưng khi sử dụng đều cần phải theo đúng chỉ định.

 

 

                                                                                 Theo NLĐ

Các tin khác


Ngăn chặn dịch sởi lây lan vì đã có 42 ca mắc và nghi mắc

Cả nước đã ghi nhận rải rác 42 trường hợp mắc bệnh sởi và sốt phát ban nghi sởi tại 13 tỉnh, thành phố.

Triển khai hoạt động phòng, chống bệnh không lây nhiễm 

Sáng 18/3, Sở Y tế tổ chức hội nghị triển khai hoạt động phòng, chống bệnh không lây nhiễm (BKLN) năm 2024. Tham dự hội nghị có đại diện các sở, ngành; lãnh đạo UBND, cán bộ phụ trách công tác y tế các huyện, thành phố.

Ra quân vận động người dân tham gia bảo hiển xã hội, bảo hiểm y tế

Ngày 16/3, hưởng ứng Tháng Thanh niên năm 2024, Đoàn Thanh niên Tổng Công ty Bưu điện Việt Nam tổ chức lễ phát động ra quân chương trình "Tuổi trẻ Bưu điện Việt Nam xung kích, tiên phong trong công tác tuyên truyền, vận động người dân tham gia Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế” (BHXH, BHYT). Chương trình được kết nối trực tuyến đến điểm cầu tất cả các bưu điện tỉnh, thành phố, trung tâm toàn mạng lưới Bưu điện Việt Nam.

Huyện Tân Lạc quan tâm thực hiện chương trình tiêm chủng mở rộng cho trẻ em

Những năm qua, công tác tiêm chủng mở rộng ở huyện Tân Lạc đạt được nhiều kết quả quan trọng. Việc triển khai và thực hiện tốt chương trình tiêm chủng mở rộng đã góp phần thanh toán bệnh bại liệt; loại trừ được uốn ván sơ sinh; giảm đáng kể tỷ lệ mắc các bệnh bạch hầu, ho gà; giảm tỷ lệ nhiễm vi rút viêm gan B ở trẻ dưới 5 tuổi, khống chế và tiến tới loại trừ bệnh sởi; mở rộng diện bao phủ các vắc xin viêm não Nhật Bản, tả và thương hàn ở địa phương.

Cách phân biệt trẻ ho gà với ho thông thường

Gần đây, tại Hà Nội xuất hiện nhiều trẻ bị ho gà, có trẻ mắc bệnh khi mới 5 tuần tuổi. Trẻ ho gà có biểu hiện như thế nào? Cách phát hiện sớm ho gà, phân biệt ho gà và ho thông thường ra sao?

Báo động tình trạng trẻ hóa bệnh nhân suy thận mạn

Nếu như trước đây, tại Việt Nam, bệnh suy thận chỉ xuất hiện ở nhóm người 60 tuổi, thì hiện nay, tỷ lệ người trẻ trong độ tuổi từ 18 - 30 tuổi mắc bệnh thận đang ngày càng gia tăng, chiếm từ 20 - 30%.

Xem các tin đã đưa ngày:
Tin trong: Chuyên mục này Mọi chuyên mục