Hiện nay có dùng dạng thuốc là miếng băng dán (có khi được gọi là miếng cao dán) dùng để dán lên da nhằm để trị hoặc phòng bệnh. Người dùng cần thận trọng tránh sự hiểu lầm, có thể bị tác dụng phụ nguy hiểm.
Cần phân biệt các dạng thuốc dán xuyên da
Thuốc ở dạng băng dán xuyên da (BDXD) có 2 loại cho 2 tác dụng. Một là loại dán lên da cho tác dụng tại chỗ kiểu như dán miếng cao dán Salonpas chỉ có tác dụng giảm đau ở chỗ vùng dán. Còn loại thứ hai mặc dù dán lên da nhưng cho tác dụng toàn thân, tức là cho tác dụng không khác gì thuốc uống hay tiêm, kiểu như dán thuốc lên da ở ngực nhưng trị được đau thắt ngực, phòng nhồi máu cơ tim. Người dùng thuốc rất cần biết miếng băng dán dùng thuộc loại nào để có sự thận trọng đúng mực, vì nếu dùng loại cho tác dụng toàn thân nhưng dùng không đúng có thể gây tác dụng phụ nguy hiểm. Hoặc không bị đánh lừa, dùng nhầm thuốc chỉ cho tác dụng tại chỗ trong khi cứ đinh ninh đã mua miếng băng dán cho tác dụng toàn thân như uống hoặc tiêm với giá rất đắt.
 |
Miếng băng dán lên da nhưng thuốc thấm qua da cho tác dụng toàn thân còn được gọi là hệ điều trị xuyên da (transdermal therapeutic system, viết tắt là TTS). Ta thấy sau tên thuốc của dạng thuốc này có chữ TTS là vì thế, ví dụ như Nitroderm TTS. Dù là miếng băng mỏng hình chữ nhật hay hình tròn dán trên da nhưng dược chất sẽ thấm xuyên qua da để vào tĩnh mạch dưới da, vào máu và cho tác dụng toàn thân. Như vậy, mặc dù đường dùng thuốc có khác nhưng dạng BDXD cho tác dụng không khác thuốc uống hay thuốc tiêm mà lại có các ưu điểm: không gây tai biến và bất tiện như dạng thuốc tiêm; không có sự biến đổi hấp thu và bị chuyển hóa bởi gan như dạng thuốc uống; có thể cung cấp dược chất một cách liên tục không phải dùng thuốc nhiều lần trong ngày; nếu cần ngưng ngay sự điều trị chỉ cần bóc miếng băng dán ra khỏi da…
Do có nhiều ưu điểm kể trên nên BDXD hiện nay được dùng điều trị nhiều bệnh lý khác nhau như: Nitroderm TTS chứa trinitrin dùng trị đau thắt ngực, phòng nhồi máu cơ tim; Scopoderm TTS chứa scopolamin dùng phòng chống say tàu xe; Estraderm TTS chứa estrogen dùng trị rối loạn mãn kinh do thiếu hormone sinh dục nữ; Fetanyl TTS chứa fetanyl dùng trị đau nhức nặng như đau ung thư giai đoạn cuối; Nicoderm TTS chứa nicotin dùng cai hút thuốc lá…
Do BDXD là dạng thuốc đặc biệt cho tác dụng toàn thân nên ta phải thận trọng khi dùng và lưu ý những điều sau:
- Dán đúng vị trí theo sự hướng dẫn. Như dán Nitroderm TTS vào vùng da trước ngực, dán Scopoderm TTS phòng say tàu xe vào vùng da khô sau tai 4 giờ trước khi lên xe (nếu sáng sớm ngày hôm sau khởi hành, nên dán vào đêm ngay trước khi ngủ để thuốc có đủ thời gian thấm qua da vào máu).
- Tuy chứa cùng dược chất nhưng tùy vào nhà sản xuất có nhiều loại BDXD với cách sử dụng khác nhau. Đối với thuốc trị đau thắt ngực do chứa cùng một hoạt chất là trinitrin cần được phóng thích xuyên qua da với lượng hằng định có kiểm soát (10mg hoạt chất trong 24 giờ) nên hàm lượng của mỗi thuốc thường khác nhau tùy theo kiểu băng dán.Việc dùng miếng băng dán loại nào, dán trong thời gian bao lâu hoàn toàn do các bác sĩ trực tiếp khám bệnh, điều trị quyết định. Tùy theo tình trạng bệnh, bác sĩ có thể chỉ định dạng loại phóng thích 5mg hoạt chất nhưng có khi phải dùng loại phóng thích 10mg trong 24 giờ. Người dùng thuốc không nên tùy tiện dùng theo ý mình.
Thận trọng và tuân thủ
- Điểm đặc biệt lưu ý là dạng thuốc BDXD có thể cho tác dụng phụ giống như dạng thuồc uống hay thuốc tiêm. Như Fentanyl TTS chứa dược chất giảm đau gây nghiện có thể gây khó thở, thở chậm, suy hô hấp. Hoặc scopoderm TTS chứa dược chất chống co thắt, chống nôn đồng thời có thể gây tác dụng phụ liệt đối giao cảm là làm cho khô miệng, táo bón, rối loạn điều tiết mắt (làm mắt nhìn mờ)… Trường hợp bị tác dụng phụ phải ngưng ngay sự điều trị bằng cách bóc băng dán ra khỏi da, nếu đang dùng thuốc theo sự chỉ định của bác sĩ phải báo cho bác sĩ biết. Cũng vì nguy cơ gây tác dụng phụ mà nhiều loại BDXD chống chỉ định (tức không được dùng) ở phụ nữ có thai, phụ nữ cho con bú, trẻ em (ví dụ: trẻ dưới 12 tuổi không dùng Fetanyl TTS, trẻ dưới 8 tuổi không dùng Scopoderm TTS, trẻ từ 8 - 15 tuổi dùng 1/2 băng dán Scopoderm TTS).
- Cần tuân theo sự hướng dẫn về cách dùng như thời điểm dán, dán trong bao lâu, dán cách nào và cách thay băng dán mới, cách hủy băng dán sau khi dùng xong… Do đó, trước khi dùng, nên đọc kỹ hướng dẫn sử dụng để biết liều lượng, nơi dán, khoảng cách giữa hai lần dán là bao lâu.
- Trước khi dán, da phải được làm sạch, khô nhằm giữ miếng băng dán được lâu. Nếu miếng băng dán có nguy cơ bị rớt ra, nên dán thêm băng keo xung quanh rìa của miếng dán. Có một số loại băng dán trong khi dán thuốc vẫn có thể tắm rửa nhưng không được chà xát chỗ dán bằng xà phòng (cần xem kỹ bản hướng dẫn về điều này).
- Sau khi dùng, không nên bỏ miếng dán bừa bãi (nên bỏ vào thùng rác có nắp đậy kín) vì lượng thuốc còn thừa có thể gây hại cho trẻ em nếu chúng lấy dán vào da.
Hiện nay chỉ có một số ít dược chất thích hợp cho việc bào chế dạng thuốc BDXD như đã kể ở trên. Vì thế, khi dùng thuốc dạng BDXD ta nên xem kỹ bản hướng dẫn sử dụng hoặc hỏi các nhà chuyên môn để biết, hầu có sự lựa chọn theo mong muốn. Không pha bất cứ dược chất nào cũng có thể bào chế ở dạng BDXD. Ví dụ, một chế phẩm có tên Silicon Syprex Scar Sheet được giới thiệu là miếng băng dán dán lên vết sẹo có khả năng làm đầy sẹo lõm hoặc cải thiện sẹo lồi. Nhiều người lầm tưởng chế phẩm vừa kể là loại BDXD cho tác dụng toàn thân, tức dược chất vào máu rồi đến sẹo làm đầy sẹo. Trong khi, chế phẩm chỉ chứa silicon cho tác dụng tại chỗ và cơ chế làm đầy sẹo thì chính nhà sản xuất cũng ghi nhận chưa được biết rõ. Rõ ràng là không biết rõ chế phẩm có thể tốn tiền rất nhiều để mua chế phẩm không như ý muốn và có khi “tiền mất tật mang”. Về loại băng dán cho tác dụng tại chỗ cũng cần lưu ý, không nên dán vào chỗ trầy xước hoặc có vết thương, vì hoạt chất có thể thấm vào bên trong cơ thể gây hại. Ví dụ: băng dán Salonpas chứa methyl salicylat, menthol, camphor, thymol… trong đó methyl salicylat nếu thấm nhiều vào máu sẽ gây độc.
Theo Báo SKĐS
Mỗi ngày, có hàng trăm ca chảy máu cam ở trẻ được bố mẹ đưa đến bệnh viện, nhưng chỉ 6 đến 10% trong số đó cần ở lại bệnh viện điều trị. Trẻ em thường bị chảy máu cam nhiều hơn người lớn do mạch máu mỏng và sát với niêm mạc mũi. Có rất nhiều nguyên nhân gây ra hiện tượng này, không ngoại trừ nguyên nhân bệnh lý. Chảy máu cam (hay chảy máu mũi) là căn bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ Nóng trong người Mũi là nơi đưa lượng khí vào bên trong cơ thể. Do vậy, tất cả các nguyên nhân làm thay đổi hoặc tổn thương khoang mũi đều dẫn tới việc chảy máu cam ở trẻ. Chấn thương ở mũi: do tai nạn hay do va đập mạnh, đánh nhau. Khi bị tác dụng lực vào mũi, sẽ làm vỡ các mạch máu trong hốc mũi gây chảy máu và nếu nặng có thể gây mất máu với số lượng lớn, ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ. Nguyên nhân sinh lý thứ 2 rất thường gặp trong mùa hè, trẻ bị nóng trong người làm cho các mạch máu, cấu trúc trong lỗ mũi bị vỡ, gây ngứa ngáy. Trẻ em thường có tật hay ngoáy mũi vô tình làm vỡ mạch máu và chảy máu cam. Có phải là bệnh lý? Khi không có tác động gì mà bé chảy máu cam thì phụ huynh cần kiểm tra xem trẻ có bệnh lý gì về máu không, bằng cách cho bé kiểm tra các xét nghiệm huyết học. Theo BS Duy Long (khoa Huyết học BV Nhi Đồng 1), có rất nhiều trường hợp (nhất là bé trai) hay bị chảy máu cam, khi đã bị thì rất lâu và khó cầm máu, khi đó có thể trẻ mắc bệnh hemophilie hoặc xuất huyết giảm tiểu cầu. Đây là hai bệnh lý về huyết học tương đối thường gặp ở trẻ nhỏ. Cần phải được xét nghiệm để chẩn đoán chính xác và điều trị theo phác đồ phù hợp. Nguyên nhân bệnh lý thứ hai là tình trạng viêm mũi ở trẻ, hiện tượng này làm cho lớp chất nhầy bảo vệ bề mặt niêm mạc mũi bị thương tổn, vì thế các mạch máu nằm ngay dưới đó và niêm mạc mũi cũng bị trầy xước hoặc rách. Viêm mũi gây kích thích tạo ra các dịch rỉ viêm, gây đau, ngứa ngáy, khó chịu, làm trẻ càng cho tay vào mũi ngoáy, gây chảy máu. Thêm một nguyên nhân rất nguy hiểm mà phụ huynh thường bỏ qua hoặc xem thường, đó là u xơ vòm mũi họng - một bệnh lý có thể gây tử vong và nhiều tai biến nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời. Bệnh u xơ vòm mũi họng chỉ xảy ra ở trẻ em, thường gặp ở trẻ 6-15 tuổi, phần lớn là bé trai. Triệu chứng ban đầu là chảy máu cam, tái phát nhiều lần, số lượng máu chảy ngày càng nhiều. Sau một thời gian, nếu không được điều trị, khối u sẽ phát triển lớn và trẻ có thêm nhiều triệu chứng khác như tắc mũi, ù tai. Trường hợp nặng, có thể dẫn đến tử vong. Điều mà các bác sĩ lo ngại nhất ở bệnh này là nguy cơ chảy máu ồ ạt khi đụng vào khối u. Nếu can thiệp không khéo, máu từ khối u sẽ chảy dữ dội, khó cầm lại được. Không ít bệnh nhân đã tử vong trên bàn mổ hoặc trong giai đoạn thay gạc mũi sau phẫu thuật. Khối u càng lớn thì nguy cơ tử vong trong phẫu thuật của bệnh nhân sẽ càng cao. Nếu được phát hiện sớm khi khối u còn nhỏ, bác sĩ sẽ áp dụng phương pháp phẫu thuật nội soi để cắt bỏ u một cách dễ dàng. Nhưng khi khối u đã lớn, bác sĩ phải cắt xương mặt để tiến vào hốc mũi loại bỏ khối u, điều này vừa gây nguy hiểm vừa ảnh hưởng đến vấn đề thẩm mỹ cho trẻ. Vì vậy, khi thấy trẻ em (nhất là các bé trai) có triệu chứng chảy máu cam nhiều lần, lượng máu chảy ngày càng lớn, cha mẹ nên đưa trẻ đến chuyên khoa tai mũi họng để khám và điều trị ngay, tránh để khối u phát triển lớn. Xử lý khi chảy máu cam Khi bị chảy máu cam, trẻ thường có tâm lý rất sợ hãi và hoảng loạn, vì vậy việc đầu tiên là giúp trẻ quên đi nỗi sợ bằng cách kể một câu chuyện, hoặc xem tivi trong lúc chờ cầm máu. Sau đó, cho bé cúi đầu ra phía trước, dùng khăn tay hoặc bông gòn để bịt lỗ mũi ngăn không cho máu chảy ra. Giữ mũi của trẻ trong vòng 10 phút, nhớ để ý thời gian chính xác, đừng giữ lâu quá. Tránh để cho bé ngửa đầu ra đằng sau trong lúc đang chảy máu cam. Làm như vậy sẽ khiến cho máu chảy xuống phía sau hốc mũi vào bao tử và có thể gây khó chịu và ói mửa. Nếu sau 20 phút, máu trong mũi của trẻ vẫn không ngừng chảy, cần phải đưa bé đến bác sĩ ngay, tránh để bé mất nhiều máu, xây xẩm. Bố mẹ cần thường xuyên cắt móng tay cho trẻ để tránh tổn thương mũi. Mùa nóng, cho bé ăn nhiều rau, hoa quả để tăng cường vitamin C, nhắc bé uống đủ nước để tránh bị nóng và khô niêm mạc.
Khi về già, các hoạt động của con người thường bị giảm đi khoảng 1/3 so với thời trẻ. Cùng với các hoạt động của các cơ quan chức năng khác, nhu cầu dinh dưỡng của người cao tuổi cũng có nhiều thay đổi theo thời gian. Vậy làm thế nào để có chế độ dinh dưỡng hợp lý?
Ngày 23-4, TS Nguyễn Huy Nga, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng và môi trường cho biết, hiện nay cả nước dù mới ghi nhận 5 tỉnh, thành phố có bệnh nhân mắc dịch tả nhưng nguy cơ dịch bệnh nguy hiểm này bùng phát lớn trong thời gian tới là rất cao.
Thủy đậu là một dạng viêm nhiễm thường ảnh hưởng đến trẻ em, với biểu hiện là các nốt đỏ mà có thể mọc ở bất kỳ đâu trên cơ thể và thường có xu hướng mọc toàn thân. Dưới đây là những hướng dẫn giúp trẻ cảm thấy dễ chịu khi bị thủy đậu:
(HBĐT) - Cùng với trình độ chuyên môn, tay nghề đội ngũ cán bộ thì phương tiện kỹ thuật chính là yếu tố quyết định trực tiếp chất lượng công tác chăm sóc sức khoẻ nhân dân của ngành y tế . Do đó, bên cạnh việc nâng cao tay nghề cho đội ngũ thầy thuốc thì hệ thống các bệnh viện trên địa bàn tỉnh ta đang có rất nhiều nỗ lực đưa các phương tiện kỹ thuật cao vào hoạt động để phục vụ tốt hơn việc chăm sóc sức khoẻ cho nhân dân.
Tại TP Cần Thơ và các tỉnh Cà Mau, Bạc Liêu, bệnh nhi vào bệnh viện điều trị các bệnh do thời tiết nắng nóng đang tăng nhanh
Phát triển bởi ICT GROUP.
