Bác sỹ Nguyễn Thị Thoa, Phó khoa sản, Bệnh viện Đa khoa tỉnh tư vấn sức khỏe cho bà mẹ sau sinh.
(HBĐT) - Những ngày cuối tháng 4 là dấu mốc quan trọng trong cuộc đời của bé Bùi Thanh H. ở TP Hoà Bình. Nhận thông tin từ các bác sỹ khoa sản, Bệnh viện Đa khoa tỉnh về việc bé đã được ra khỏi chương trình điều trị dự phòng lây nhiễm HIV với kết quả âm tính, niềm vui không giấu nổi hiện lên trong đôi mắt người mẹ trẻ.
Chị Đinh Thuý M., mẹ cháu H. nhớ lại: Đón niềm vui sắp được làm mẹ cũng là lúc tôi phát hiện ra mình nhiễm HIV từ chồng. Nỗi đau đó tưởng chừng như không thể vượt qua, nhất là khi nghĩ đến đứa bé vừa phôi thai đã có nguy cơ mang trong mình căn bệnh thế kỷ. Nhờ sự tư vấn của các bác sỹ tại khoa sản (Bệnh viện Đa khoa tỉnh) tôi đã tham gia chương trình điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con. Sau quãng thời gian thai nghén kiên trì, theo dõi, dự phòng sau sinh, chấp hành nghiêm ngặt các quy định, hướng dẫn của bác sỹ, giờ đây, tôi vui mừng khi biết con mình không nhiễm bệnh”.
Trong khuôn khổ dự án Life-Gap, chương trình điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con được triển khai nhằm giảm thiểu lây nhiễm, cải thiện chất lượng cuộc sống cho người có “H”. Tham gia chương trình, các bé được miễn phí về khám, xét nghiệm, sữa, vitamin... Tuy nhiên, với nhận thức không đầy đủ, nhiều cặp vợ chồng từ chối làm xét nghiệm hoặc nếu là đối tượng đã nhiễm “H” thì từ chối tham gia chương trình điều trị dự phòng. Từ thực tế đó, trong suốt năm 2013 và quý I/2014 chỉ có 50% tương đương với khoảng 1.800 bà mẹ mang thai đồng ý xét nghiệm HIV, trong đó có 17 phụ nữ mang thai dương tính với “H” nhưng chỉ có 16 trẻ tham gia điều trị dự phòng, 1 trẻ “mất dấu”. Bác sỹ Nguyễn Thị Thoa, Phó khoa Sản (Bệnh viện Đa khoa tỉnh) khẳng định: Dù các con đường lây truyền HIV từ người này sang người khác đã được xác định rõ nhưng sự lây truyền này vẫn nằm trong vòng khó kiểm soát: tỷ lệ sử dụng bao cao su trong quan hệ tình dục thấp; sử dụng chung bơm kim tiêm, vừa hoạt động bán dâm, vừa sử dụng ma túy; vợ - chồng - bạn tình không biết tình trạng HIV của nhau nên không thực hiện các biện pháp dự phòng lây nhiễm; có thai mới phát hiện bị nhiễm HIV hoặc chủ động có thai khi đã được xác định nhiễm HIV... Thực trạng trên dẫn đến ngày càng có nhiều phụ nữ bị nhiễm HIV mang thai, tiếp tục thai kỳ và sinh nở, do đó có nhiều trẻ sinh ra bị phơi nhiễm với HIV. Thực tế đó đòi hỏi việc dự phòng đặc biệt là điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con phải được đặt ra một cách bức thiết.
Lây truyền HIV từ mẹ sang con xảy ra ở cả 3 thời kỳ: 10% trong thời kỳ mang thai (do máu mẹ qua màng rau thai bị tổn thương sang máu con), 15-20% trong thời kỳ chuyển dạ đẻ (tiếp xúc với máu, dịch cơ thể của người mẹ chứa HIV) và 10% trong thời kỳ cho con bú (sữa mẹ có chứa HIV, núm vú tổn thương có thể chảy máu...). Tiến hành can thiệp sớm và phù hợp là yếu tố then chốt, quyết định tỷ lệ thành công trong điều trị dự phòng cho trẻ phơi nhiễm “H”. Cũng theo bác sỹ Thoa, tỷ lệ trẻ phơi nhiễm sau dự phòng có kết quả âm tính với virus HIV chiếm trên 90%, con số đó cho thấy, các bà mẹ nhiễm “H” không nên bi quan. Việc đứa trẻ có mang bệnh hay không phần nhiều phụ thuộc vào quyết định điều trị dự phòng sớm hay muộn của người mẹ. Hy vọng rằng sẽ có sự vào cuộc quyết liệt của các ban, ngành hữu quan nâng cao nhận thức cho phụ nư,ừ đặc biệt là phụ nữ trong độ tuổi sinh nở nhằm hạn chế lây truyền HIV từ mẹ sang con hướng đến mục tiêu “không còn người nhiễm mới HIV”.