Học sinh trường THPT lạc Long Quân (TPHB) hút thuốc lá trong giờ giải lao.
(HBĐT) - Hàng năm, ngày 31/5 được Tổ chức Y tế Thế giới chọn là ngày thế giới không thuốc lá. Mục tiêu nhằm bảo vệ các thế hệ hiện tại, tương lai khỏi những hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe và tránh các hậu quả về kinh tế, môi trường, xã hội gây ra do việc sử dụng thuốc lá cũng như hút thuốc thụ động.
Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá đã được Quốc hội thông qua, có hiệu lực từ ngày 1/5/2013 và có thông tư hướng dẫn việc xử phạt. Theo Luật, các địa điểm cấm hút thuốc lá hoàn toàn trong phạm vi khuôn viên gồm: cơ sở y tế, các trường học bậc mầm non, tiểu học, phổ thông; cơ sở chăm sóc, nuôi dưỡng, vui chơi, giải trí dành riêng cho trẻ em; cơ sở hoặc khu vực có nguy cơ cháy, nổ cao. Địa điểm cấm hút thuốc lá hoàn toàn trong nhà: nơi làm việc; trường CĐ, ĐH, học viện; địa điểm công cộng. Phương tiện giao thông công cộng bị cấm hút thuốc lá hoàn toàn: ô tô, máy bay, tàu điện. Khi vi phạm các quy định về địa điểm cấm hút thuốc lá, bán thuốc lá, ghi nhãn và in cảnh báo sức khỏe trên bao bì thuốc sẽ bị phạt từ 300.000 - 30.000.000 đồng. Trong Chỉ thị số 1074, ngày 27/9/2013 của UBND tỉnh về thực hiện văn hóa nơi công sở cũng đã cấm hút thuốc lá trong phòng làm việc. Quy định là vậy nhưng trên địa bàn tỉnh, theo quan sát của chúng tôi, việc hút thuốc vẫn diễn ra vô tư từ cán bộ, đảng viên, quần chúng nhân dân đến thanh - thiếu niên. Thực tế cũng chưa thấy lực lượng chức năng xử phạt, chưa có người bị phạt.
Giờ ra chơi, từng nhóm học sinh nam trường THPT Lạc Long Quân (TPHB) lại ra quán nước quanh trường phì phèo điếu thiếu lá, nhả khói nghi ngút. Những học sinh nữ ngồi uống nước bên cạnh phải chịu cảnh hút thuốc thụ động. Một học sinh lớp 11 tiết lộ, em mới tập hút nhưng bạn em đã hút nhiều năm rồi. Mỗi ngày riêng tiền thuốc lá cũng hết khoảng 10.000 đồng. Khi được hỏi có biết quy định dưới 18 tuổi không được hút thuốc lá? Em trả lời thản nhiên là không. Các quán cũng chẳng cần quan tâm là người mua đã đủ 18 tuổi hay chưa miễn sao bán được nhiều hàng. Tại phòng làm việc của nhiều cơ quan cấp tỉnh, huyện, xã, chúng tôi thấy cán bộ vẫn thản nhiên hút thuốc lá và khi được hỏi hay nhắc nhở lại biện hộ cho thói quen không dễ bỏ của mình. Nhiều phụ nữ ngậm ngùi chịu cảnh hút thuốc thụ động, không biết kêu ai khi sếp hút thuốc.
Trung tuần tháng 5, giữa cái cái nắng oi ả nhưng một số lái xe taxi và người nhà bệnh nhân vẫn vô tư hút thuốc phía trước nhà B6 (khoa nhi, sản, tai - mũi - họng), Bệnh viện Đa khoa tỉnh. Các địa điểm công cộng khác như bến xe khách trung tâm TP. Hoà Bình, bể bơi, khu vui chơi trẻ em phía bờ trái sông Đà... việc hút thuốc lá không có chuyển biến nhiều so với trước khi thực hiện Luật, Nghị định xử phạt.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, trong khói thuốc lá có hàng trăm loại hóa chất có hại cho sức khoẻ, 70 chất gây ra nhiều căn bệnh nguy hiểm như ung thư phổi, tim mạch, khí quản... Hút thuốc gây tử vong cho gần 6 triệu người mỗi năm trên thế giới. Trong đó, hơn 600.000 ca liên quan đến hút thuốc thụ động. Việt
Đồng chí Lê Thanh Hà, Chánh thanh tra Sở Y tế cho biết: Là một trong những lực lượng được phép xử phạt người hút thuốc lá nhưng từ khi Nghị định về xử phạt có hiệu lực đến nay vẫn chưa phạt được ai. Việc xử phạt không dễ bởi hành vi hút thuốc chỉ được thực hiện trong thời gian ngắn và bất chợt. Lực lượng thực thi công vụ y tế ít nên khó triển khai. Các lực lượng được phép xử phạt khác như công an, QLTT, chủ tịch UBND các địa phương từ cấp xã đến tỉnh cũng chưa phạt được ai hút thuốc. Thậm chí, nhiều người còn chưa biết mình có thẩm quyền đó hoặc thủ trưởng cũng hút nên không nhắc nhở được ai. Để Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá đi vào cuộc sống, cần sự vào cuộc tích cực hơn của các cấp, ngành, địa phương. Đồng thời, đẩy mạnh truyền thông để người dân hiểu tác hại và tự tránh xa thuốc lá. Ở các cơ quan Nhà nước cần nhấn mạnh vai trò gương mẫu và chỉ đạo của người đứng đầu. Bỏ thuốc lá không phải là dễ nhưng hoàn toàn có thể làm được.
Minh Châu