Dù nhiều lần kiến nghị cấp có thẩm quyền xem xét, giải quyết những vấn đề tồn tại của dự án xây dựng trụ sở và các công trình văn hóa tâm linh chùa Phật Quang (gọi tắt là dự án xây dựng các công trình văn hóa tâm linh) tại tổ 8, phường Tân Thịnh, TP Hòa Bình, nhưng nhiều năm qua, kiến nghị của hàng chục hộ dân vẫn chưa được giải quyết triệt để. Nhiều hộ nằm trong khu vực quy hoạch của dự án bị ảnh hưởng; không được thực hiện quyền sử dụng đất (QSDĐ), nhà cửa hư hỏng, xuống cấp không được sửa chữa, cải tạo. Điều này gây bức xúc cho người dân... 

Vừa qua, Báo Hòa Bình nhận được đơn "Kiến nghị khẩn cấp” của các hộ đang sinh sống trong phạm vi quy hoạch dự án xây dựng công trình văn hóa tâm linh tại đồi Ba Vành thuộc tổ 8, phường Tân Thịnh. Theo đơn kiến nghị của các hộ nêu: Ngày 17/2/2007, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 1167/QĐ-UBND về việc thu hồi đất để giao cho Ban đại diện Giáo hội Phật giáo tỉnh (nay là Ban trị sự Giáo hội Phật giáo (BTSGHPG) tỉnh). Theo đó, UBND tỉnh thu hồi 30.000m2 đất các loại tại đồi Ba Vành tổ 21 (nay là tổ 8) phường Tân Thịnh do các hộ gia đình, cá nhân quản lý để giao cho Ban đại diện GHPG tỉnh. Ngày 9/9/2010, UBND TP Hòa Bình ban hành Quyết định số 1340/QĐ-UBND về việc thu hồi đất để giao cho Ban đại diện GHPG tỉnh thực hiện dự án "xây dựng trụ sở và các công trình văn hóa tâm linh”. Theo đó, UBND TP Hòa Bình thu hồi 21.284m2 đất lâm nghiệp. Tổng diện tích đất thu hồi 2 đợt là 51.284m2. 

Để có cơ sở đề nghị thu hồi đất, Ban đại diện GHPG tỉnh đã tự khoanh vẽ trùm kín diện tích đất của các hộ dân đang ở và sinh sống tại khu vực chân đồi Ba Vành, tiếp giáp đường Nguyễn Văn Trỗi với chiều dài khoảng 700m mặt đường; không lập các thủ tục quy hoạch. Việc thực hiện các quyết định thu hồi đất cho đến nay vẫn chưa thu hồi được do Ban đại diện GHPG không có tiền chi trả bồi thường giải phóng mặt bằng (GPMB), không có tiền thực hiện dự án tái định cư (TĐC) cho các hộ bị thu hồi đất theo quy định của pháp luật. 

Trong khi Ban đại diện GHPG tỉnh không có tiền để chi trả dứt điểm bồi thường GPMB và hỗ trợ TĐC theo các Quyết định thu hồi đất đợt 1 và đợt 2 thì ngày 11/4/2014, UBND tỉnh tiếp tục có Công văn số 306/UBND-CNXD chủ trương cho phép mở rộng diện tích khu văn hóa tâm linh với diện tích khoảng 7,2ha. Điều này đã làm người dân thêm bức xúc. Đến nay, quy hoạch của dự án do BTSGHPG tỉnh thực hiện đã bị "treo” 17 năm, làm ảnh hưởng đến cuộc sống của các hộ dân. Nhà cửa dột nát, xuống cấp muốn xây dựng, sửa chữa nhưng không được chính quyền cho phép với lý do khu vực đất thuộc quy hoạch dự án... Trước thực trạng trên, đại diện các hộ dân nêu kiến nghị: Để đảm bảo ổn định cuộc sống, an sinh xã hội, tránh khiếu kiện kéo dài đề nghị cấp có thẩm quyền chỉ đạo cơ quan chức năng xác định rõ ranh giới, mốc giới, phần diện tích đất của các hộ liền kề. Đến năm 2023, dự án xây dựng các công trình văn hóa tâm linh đã kéo dài 17 năm nên đề nghị: UBND tỉnh, UBND thành phố xem xét, điều chỉnh không thu hồi đất đối với phần đất đã có quyết định thu hồi nhưng nhiều năm không có tiền bồi thường GPMB, không có tiền thực hiện dự án TĐC cho các hộ bị thu hồi đất để đảm bảo ổn định cuộc sống cho người dân; bãi bỏ Công văn số 306/UBND-CNXD, ngày 11/4/2014 của UBND tỉnh về chủ trương cho phép mở rộng khu văn hóa tâm linh với diện tích khoảng 7,2ha và đưa ra khỏi quy hoạch phần diện tích 7,2ha nêu trên; cấp giấy chứng nhận QSDĐ cho các hộ bị ảnh hưởng bởi dự án mà chưa được bồi thường GPMB...

Trước sự việc trên, qua nhiều lần làm việc, đối thoại, lắng nghe kiến nghị, tâm tư, phản ánh của đại diện các hộ dân, đồng chí Bùi Văn Khánh, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh đã nhấn mạnh: Dự án để kéo dài quá lâu, lại làm dở dang. Các thủ tục về đất đai không làm dứt điểm, từ đó đã ảnh hưởng đến đời sống của người dân. Người dân bức xúc, làm đơn gửi chính quyền địa phương đề nghị giải quyết một số vấn đề có liên quan, trong đó có nhiều vấn đề phù hợp với nguyện vọng chính đáng.

Theo phản ánh của người dân, do nằm trong phạm vi quy hoạch của dự án xây dựng các công trình văn hóa tâm linh nên trong nhiều năm qua, cuộc sống của các hộ bị ảnh hưởng. "Do nhà ở của các hộ đều xây dựng từ những năm 1978 - 1980, đến nay đã xuống cấp, hư hỏng, nhưng vì nằm trong phạm vi quy hoạch của dự án nên không được phép sửa chữa, nâng cấp. Việc này người dân và tổ dân phố đã nhiều  lần kiến nghị chính quyền các cấp nhưng vẫn chưa được giải quyết”, ông Đỗ Trung Tần - người dân trong khu vực bị ảnh hưởng bức xúc.

Cũng như ông Tần, bà Phạm Thị Lụa phản ứng: Chúng tôi là những công nhân tham gia xây dựng công trình thủy điện sông Đà. Năm 1995 chúng tôi được phân và giao nhận nhà ở. Đến năm 2003 thì được cấp giấy chứng nhận QSDĐ trên những gian nhà mà chúng tôi sinh sống từ những năm 1978 - 1980 theo Quyết định số 853/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Khi triển khai dự án xây dựng các công trình tâm linh, chúng tôi chấp hành chủ trương của tỉnh. Song, đến nay đã 17 năm vẫn chưa thấy có cơ quan nào đến thực hiện việc kiểm đếm và di dời. Suốt từ năm 2006 đến nay, chúng tôi không được sửa chữa, xây dựng lại nhà để ở. Năm 2016, tuyến đường Nguyễn Văn Trỗi được nâng cấp, nhà chúng tôi thấp hơn mặt đường. Cứ có mưa là nước tràn vào nhà. Nhà nào cũng bị nước ngập đến đầu gối. Chúng tôi nhiều lần cử đại diện làm việc với BTSGHPG tỉnh - chủ đầu tư dự án và chính quyền địa phương nhưng đều không được giải quyết. Chúng tôi không chống đối hay đòi hỏi, chỉ mong chủ đầu tư hay các ban, ngành có thu hồi đất thì thu, để chúng tôi đi chỗ khác sinh sống. Còn không thu hồi thì cho phép chúng tôi được thực hiện QSDĐ của mình...

Liên quan đến vấn đề này, Thượng tọa Thích Đức Nguyên, Trưởng BTSGHPG tỉnh cho biết: Việc các hộ dân bị ảnh hưởng từ dự án, gặp khó khăn, nhà chùa rất chia sẻ, xót xa trước việc đó. Thế nhưng liên quan đến công tác GPMB nên mới dẫn đến vấn đề như vậy...

(Còn nữa)