(HBĐT)- Nà Mèo là một xã miền núi phía Tây của huyện Mai Châu, cách thị trấn Mai Châu 5 km về phía Tây Nam, có diện tích tự nhiên là 2.768 ha. Phía Bắc giáp xã Đồng Bảng; phía Đông giáp các xã: Nà Phòn, Tòng Đậu; phía Nam giáp các xã: Mai Hạ, Xăm Khòe; phía Tây giáp các xã: Bao La và Tân Sơn. Nà Mèo có huyện lộ 63 chạy qua địa bàn dài 11,8 km. Xã Nà Mèo, hệ thống giao thông liên xóm được mở rộng.
Một góc sân trường MN Nà Mèo hôm nay
Với địa hình đồi núi khá phức tạp, đất
đai của xã bị chia cắt bởi hệ thống đồi núi cao làm cho khu vực sản xuất và
sinh hoạt của nhân dân trong xã không tập trung; giao thông đi lại khó khăn, hệ
thống thủy lợi phức tạp; diện tích đất nông nghiệp, khu dân cư và chuyên dùng bị
hạn chế bởi đất đồi núi nhiều.
Nà Mèo nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa. Tính theo lượng mưa một năm chia làm hai mùa: mùa mưa và mùa khô. Nhiệt độ bình quân trong năm là 22,50C. Nguồn nước mặt của xã được hình thành bởi hệ thống các khe suối, ngoài ra còn có các nhánh suối nhỏ và kênh mương cung cấp nước sinh hoạt và sản xuất cho người dân, nguồn nước ngần bị hạn chế do địa hình ở trên cao.
Là một xã miền núi nên đất là một nguồn tài nguyên quan trọng để phát triển kinh tế của Nà Mèo, đặc biệt là lâm nghiệp. Nhìn chung, đất đai của xã hình thành trên nền đất cổ và trẻ, phát triển trên các loại đã trầm tích biến chất. Tổng diện tích đất tự nhiên của xã là 2.742,6 ha, trong đó, đất lâm nghiệp trên 2.000 ha, còn lại là các loại đất khác. Đặc điểm khí hậu, đất đai và nguồn nước của xã phù hợp với nhiều loại cây lương (lúa, ngô, khoai, sắn…); cây nguyên liệu (tre, luồng, keo, bạch đàn, nứa, giang…); cây ăn quả (nhãn, ổi, vải, na…) và các con vật nuôi chủ yếu: lợn, trâu, bò, gia cầm (gà, vịt, ngan…). Trên địa bàn xã Nà Mèo, đặc biệt là khu vực xóm Xăm Pà là khu rừng nguyên sinh, có nhiều lại cây gỗ quý, nhiều loại thuốc, động vật quý hiếm. Nhưng do khai thác rừng không hợp lý dẫn đến hệ sinh thái rừng thay đổi. Từ năm 1992 – 1994, thực hiện việc giao đất, giao rừng đến hộ gia đình và chính sách hỗ trợ kinh phí choa khoanh nuôi, bảo vệ và làm giàu rừng của Nhà nước với định hướng đúng đắn cùng với cơ chế, chính sách phù hợp của xã, đến năm 2003, diện tích rừng của xã là 1.601,75 ha.
Dưới triều Trần, địa bàn xã Nà Mèo thuộc vùng đất Mường Mai, lộ Đà Giang, trấn Gia Hưng, xứ Hưng Hóa. Đến thời Lê, châu Mai Châu được thành lập, địa bàn xã Nà Mèo thuộc châu Mai Châu, lộ Đà Giang, phủ Gia Hưng, xứ Hưng hóa. Dưới triều Nguyễn, địa bàn xã Nà Mèo thuộc tổng Thanh Mai, châu Mai Châu, phủ Gia Hưng, tỉnh Hưng Hóa. Năm 1886, tỉnh Mường Hòa Bình được thành lập, địa bàn xã Nà Mèo thuộc tổng Thanh Mai, châu Mai Châu, phủ chợ Bờ, tỉnh Mường Hòa Bình. Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, Mai Châu và Đà Bắc được hợp nhất thành châu Mai Đà, đến tháng 9/1956, huyện Mai Mai Đà được chia tách thành 2 huyện: Mai Châu và Đà Bắc.
Ngày 09/8/1957, Ủy ban kháng chiến Liên
khu III ra Quyết nghị số 459/QN-LK3 chia xã Mai Thượng thành 7 xã mới là: Đồng
Bảng, Tòng Đậu, Thung Khe, Chiềng Sại, Nà Phòn, Nà Mèo và Chiềng Châu. Thực hiện
Quyết nghị , xã Nà Mèo chính thức được thành lập, trực thuộc huyện Mai Châu. Tại
thời điểm thành lập, xã Nà Mèo có 4 xóm: Xăm Pà, Nà Mèo, Nà Mo và Xô với dân số
là 569 người dân. Đến nay dân số của xã là 351 hộ với 1.465 nhân khẩu, có 5 dân
tộc anh em cùng sinh sống (Thái, Mường, Kinh, Dao, Xinh Mun), trong đó dân tộc
Thái chiếm 98,15%, còn lại là các dân tộc khác. Mỗi dân tộc có lịch sử phát triển,
đặc điểm sinh hoạt và truyền thống văn hóa riêng tạo nên sự đa dạng về văn hóa,
các dân tộc luôn đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau để cùng xây dựng quê hương ngày
càng giàu mạnh. Tổng kết qua các giai đoạn cách mạng khác nhau, xã có 268 thanh
niên nhập ngũ(13 liệt sĩ, 14 thương binh). Đảng bộ và nhân dân xã Nà Mèo đã được
Đảng, Nhà nước tặng thưởng 37 Huân chương, 34 Huy chương kháng chiến các loại
cùng nhiều bằng khen cho tập thể, cá nhân.
Xã Nà Mèo đã đạt được nhiều thành tựu
quan trọng trong phát triển KT-XH. Xã có nhiều trường đạt chuẩn Quốc gia. Năm
2015, Trạm y tế của xã đạt chuẩn Quốc gia giai đoạn 2015-2020. Tình hình an
ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn luôn được giữa ổn định.
Chương trình xây dựng Nông thôn mới đang được triển khai mạnh mẽ.
PV(tổng hợp)