Qua phân tích ban đầu cho thấy, đơn tập trung phản ánh nhóm hành vi vi phạm chủ yếu là việc giải quyết khiếu nại hành chính về đất đai; những vướng mắc trong giải quyết các thủ tục hành chính, tư pháp và một số ít do mâu thuẫn, tranh chấp cá nhân giữa người tố cáo và người bị tố cáo. Đáng chú ý là có một số đơn tố cáo xuất phát từ những khiếu nại mặc dù đã được các cơ quan có thẩm quyền giải quyết đúng pháp luật, nhưng người khiếu nại không đồng tình chuyển sang tố cáo người giải quyết.

Trước hết phải khẳng định khiếu nại, tố cáo (KN-TC) là quyền của công dân được Hiến pháp và pháp luật ghi nhận và đảm bảo thực hiện. Tuy nhiên, KN-TC trong pháp luật bầu cử và KN-TC theo pháp luật về KN-TC có những điểm khác nhau, được quy định cụ thể trong từng hệ thống luật chuyên ngành. Đặc điểm của KN-TC trong Luật Bầu cử là quy định cụ thể về phạm vi, bao gồm khiếu nại về danh sách cử tri (Điều 33), KN-TC về người ứng cử, lập danh sách người ứng cử (Điều 61), KN-TC về kiểm phiếu (Điều 75) và khiếu nại về kết quả bầu cử (Điều 87). Bên cạnh đó, luật quy định thẩm quyền giải quyết KN-TC cuối cùng, cụ thể là Hội đồng Bầu cử quốc gia (đối với bầu cử ĐBQH); UBBC các cấp (đối với bầu cử đại biểu HĐND). Đặc biệt là thời gian tiếp nhận, giải quyết KN-TC trong bầu cử thường ngắn (kết thúc việc xem xét giải quyết trong phạm vi 10 ngày trước ngày bầu cử).

Để công tác giải quyết KN-TC phục vụ bầu cử có hiệu quả, các cấp uỷ, UBBC các cấp cần nắm vững các quy định của pháp luật, đặc biệt là hướng dẫn việc giải quyết KN-TC về bầu cử ĐBQH khóa XV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 của Ủy ban Kiểm tra T.Ư, UB T.Ư MTTQ Việt Nam và của Hội đồng Bầu cử quốc gia, cụ thể: 

Thực hiện bố trí cán bộ có đủ năng lực, kinh nghiệm tham gia việc tiếp nhận, phân loại, xử lý chính xác, kịp thời đơn thư KN-TC liên quan đến công tác bầu cử, nhất là công tác nhân sự giới thiệu ứng cử ĐBQH và đại biểu HĐND các cấp. Rà soát để xác định rõ những nội dung KN-TC phải giải quyết, những nội dung KN-TC không thuộc thẩm quyền, kịp thời thực hiện việc chuyển đơn KN-TC không thuộc thẩm quyền giải quyết đến cơ quan, tổ chức có thẩm quyền, trách nhiệm giải quyết và thông báo cho người KN-TC biết.

Đối với những KN-TC có nhiều nội dung, liên quan đến trách nhiệm giải quyết của nhiều cơ quan, tổ chức, đề nghị các cơ quan, tổ chức có liên quan phối hợp cử cán bộ tham gia đoàn giải quyết tố cáo. Trường hợp cần thiết báo cáo cấp uỷ cùng cấp giao cho một cơ quan chủ trì, có sự phối hợp của các cơ quan liên quan hoặc cấp uỷ trực tiếp quyết định thành lập đoàn giải quyết tố cáo theo quy định.

Cũng cần chú ý đến quy định của pháp luật về một số trường hợp KN-TC không giải quyết, gồm đơn tố cáo giấu tên, mạo tên, không rõ địa chỉ và đơn tố cáo có tên đã được cấp có thẩm quyền xem xét, kết luận, nay tố cáo lại nhưng không có thêm tài liệu, chứng cứ mới làm thay đổi bản chất vụ việc; đơn tố cáo có tên nhưng nội dung không cụ thể, không có căn cứ để thẩm tra, xác minh; đơn tố cáo có tên, nhưng trong nội dung của đơn không chứa đựng, phản ánh nội dung tố cáo đối với đảng viên, tổ chức Đảng; đơn tố cáo không phải bản do người tố cáo trực tiếp ký tên; đơn tố cáo của người không có năng lực hành vi dân sự và những trường hợp pháp luật KN-TC có quy định không xem xét giải quyết.

Cùng với việc giải quyết KN-TC cần tăng cường giám sát, chủ động nắm chắc tình hình nhân sự giới thiệu ứng cử ĐBQH và HĐND các cấp, nếu phát hiện những trường hợp không đủ tiêu chuẩn, điều kiện để giới thiệu ứng cử ĐBQH và HĐNN các cấp chủ động báo cáo với các cơ quan có thẩm quyền xem xét, quyết định. Trường hợp phát hiện tổ chức Đảng, đảng viên có dấu hiệu vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, các quy định trong việc lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức cuộc bầu cử; vi phạm quy định về những điều đảng viên, cán bộ, công chức, viên chức không được làm và quy định về trách nhiệm nêu gương để kiểm tra, kết luận, xử lý hoặc báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, xử lý theo quy định.

Về quy trình giải quyết KN-TC trong bầu cử tuy pháp luật không quy định chi tiết, nhưng với yêu cầu về tính khẩn trương, kịp thời của cuộc bầu cử, các cấp uỷ, UBBC các cấp cần vận dụng linh hoạt các quy định hiện hành, như quy trình giải quyết KN-TC của cấp uỷ, cơ quan giúp việc cấp uỷ, Ủy ban Kiểm tra các cấp, của pháp luật liên quan để giải quyết các KN-TC kịp thời, chính xác, khách quan, công tâm, đúng pháp luật, tạo sự đồng thuận trong xã hội nhằm phát huy cao nhất quyền làm chủ của Nhân dân trong xây dựng, củng cố và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân.