(HBĐT) - Hòa Bình là tỉnh miền núi, nơi cư trú của đông đảo cư dân các dân tộc thiểu số. Nền văn hóa đa sắc màu đã gợi mở nhiều đề tài hay, độc, lạ cho giới văn, nghệ sỹ trong và ngoài tỉnh. Bởi vậy, trong những năm gần đây, văn học - nghệ thuật (VH-NT) của tỉnh đã ghi dấu sự thăng hoa.

Tôi nhớ trong buổi lễ tổng kết và trao giải thưởng cuộc thi thơ và truyện ngắn mang tên "Những làn gió Tây Bắc”, nhà thơ Lê Va, Chủ tịch Hội VH - NT tỉnh nói như khoe rằng: "Không có nơi nào giàu chất thơ, chất nhạc và những chất liệu cho nhiếp ảnh, hội họa như núi rừng Tây Bắc, mà Hòa Bình là một điểm nhấn. Với cá nhân tôi, nếu không có những năm tháng gắn bó với núi đồi, sông suối, với đất và người Hòa Bình, hẳn tôi không thể sáng tác và có được những tác phẩm thơ, văn xuôi và cả nhiếp ảnh "thăng hoa” theo đúng nghĩa".

 Thật vậy, văn chương vốn là nghề "tay trái” nhưng đến nay, nhà thơ Lê Va đã xuất bản 10 đầu sách, bao gồm thơ, ký và mới đây là tập sách ảnh "Bờ xưa" với 100 trang và hơn 70 bức ảnh thác Bờ, chợ Bờ, phố Bờ thời chưa đắp đập, ngăn sông để xây dựng thủy điện Hòa Bình. Nhờ những tác phẩm mang đậm bản sắc văn hóa vùng miền này nhà thơ Lê Va đã đoạt được nhiều giải thưởng văn học của tỉnh Hòa Bình, của khu vực trung du miền núi phía Bắc, Báo Văn nghệ - Hội Nhà văn Việt Nam.

Nhà sưu tầm, nghiên cứu văn hóa dân gian Bùi Thanh Bình, Chi hội trưởng Chi hội VH-NT các dân tộc thiểu số (DTTS) tỉnh chia sẻ: Cùng chung nguồn cảm hứng và tâm huyết với việc giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc của tỉnh trong những năm qua, các hội viên của chi hội đã có khá nhiều tác phẩm tạo được dấu ấn sắc nét.

Về nghiên cứu văn hóa đã có trên 20 tác phẩm, tiểu luận nghiên cứu về đề tài chiêng Mường; trên 15 tác phẩm nghiên cứu về mo Mường và sử thi "Đẻ đất, Đẻ nước”, văn hóa dân gian Mường; trên 10 tác phẩm nghiên cứu, khảo cứu, sưu tầm về văn hóa dân gian dân tộc Mường, Thái, Tày, Dao, Mông, trong đó có 2 tác phẩm sưu tầm, nghiên cứu, dịch thuật khá công phu là: tác phẩm truyện thơ Đinh Công Chinh, một văn bản văn học quý của người Mường Hòa Bình đã được trao giải thưởng của Hội VHNT các DTTS Việt Nam. Gần đây nhất, các hội viên Chi hội VH-NT các DTTS tỉnh tích cực tham gia cùng Ban chuyên đề Hội Nhà văn Việt Nam và một nhóm các học giả, nhân chứng đã tìm thấy nơi phát tích  "Đồi thông hai mộ” và làm sống lại tác phẩm chuyện thơ tình cùng tựa đề "Đồi thông hai mộ” nổi tiếng. Sau cuộc hội thảo mang tính chất tọa đàm "Đồi thông hai mộ - Từ di cảo đến di sản” đã có hàng chục bài báo đăng tải bình luận, ca ngợi. Kênh VOV6 - Đài Tiếng nói Việt Nam đã đưa tác phẩm vào chuyên mục "Tìm trong kho báu” phát sóng rộng rãi tới mọi miền Tổ quốc.  Xa hơn (năm 2017), nghệ nhân Bùi Huy Vọng, hội viên Hội VH-NT tỉnh đã được trao tặng giải thưởng Nhà nước về VH-NT với cụm tác phẩm "Phong tục làm chay: tục làm chay 7 cờ của người Mường (tập 1) và sách Tang lễ cổ truyền của người Mường (3 tập)”. Đây thực sự là những dấu ấn đáng tự hào. Mảng sáng tác cũng khá sôi động với sự ra mắt của trên 20 tập truyện ngắn, bút ký, tản văn; trên 10 tập thơ mang đậm đà hương sắc Hòa Bình.

          

Trên chất liệu nền văn hóa dân gian đậm đà bản sắc, các nghệ sỹ hoạt động ở lĩnh vực âm nhạc, hội họa, nhiếp ảnh… cũng thổi bùng ngọn lửa đam mê sáng tác để có những tác phẩm có giá trị nghệ thuật cao. Riêng lĩnh vực nhiếp ảnh, hàng năm đều có tác phẩm tham gia dự thi và được treo triển lãm ảnh khu vực 15 tỉnh miền núi phía Bắc. 

          

Để tiếp tục tạo những nốt thăng cho VH-NT tỉnh nhà trong thời gian tới, nhà sưu tầm, nghiên cứu văn hóa dân gian Bùi Thanh Bình, Chi hội trưởng Chi hội VH-NT các DTTS tỉnh chia sẻ thêm: Chi hội sẽ ưu tiên tài trợ cho tác giả DTTS có tài năng sáng tác các tác phẩm về đề tài dân tộc và miền núi. Phát huy tài năng của các nghệ nhân. Phát hiện, bồi dưỡng, tổ chức lực lượng sáng tác, sưu tầm VH-NT là người DTTS. Đồng thời, đầu tư vào việc tổ chức điều tra, sưu tầm, nghiên cứu, phổ biến giá trị văn hóa, văn học các DTTS… để có những tác phẩm VH-NT mang đậm đà bản sắc Hòa Bình.   

Lam Nguyệt