Hôm nay (8-11) hoặc ngày mai, Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) sẽ ra báo cáo, mà theo các nguồn tin phương Tây, trong đó khẳng định Iran đã làm chủ được các bước cần thiết để chế tạo bom hạt nhân.

Lực lượng vệ binh cộng hòa Iran thử tên lửa ở sa mạc bên ngoài thành phố Qom hồi tháng 11-2006 - Ảnh: AFP/Getty Images

Ngày 6-11, dẫn lời các quan chức và chuyên gia hạt nhân phương Tây đã tiếp cận được báo cáo của IAEA, báo Washington Post cho biết các nhà lãnh đạo Iran chưa quyết định có sản xuất vũ khí hạt nhân hay không. Nhưng Tehran đã chuẩn bị đầy đủ mọi kỹ năng và thiết bị để chế tạo bom hạt nhân nếu muốn. Theo cựu quan chức IAEA David Albright, IAEA đã thu thập thông tin tình báo từ nhiều nguồn và xác định Iran “có đủ dữ liệu để thiết kế và sản xuất một thiết bị nổ hạt nhân, sử dụng uranium làm giàu”.

Hỗ trợ từ chuyên gia nước ngoài

Theo báo cáo, một trong những đột phá của Iran là có được bản thiết kế thiết bị có tên máy phát R265. Đây là thiết bị gây nổ có độ chính xác cao nhằm kích hoạt một phản ứng hạt nhân dây chuyền. “Thiết bị này là một thách thức công nghệ khó khăn, và Iran cần sự hỗ trợ kỹ thuật từ nước ngoài để thiết kế và thử nghiệm nó” - ông Albright cho biết.

Theo các thông tin tình báo mà IAEA nhận được, nhà khoa học hạt nhân Liên Xô Vyacheslav Danilenko đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ Tehran thiết kế thiết bị R265. Trung tâm Nghiên cứu vật lý Iran (PRC) đã ký hợp đồng thuê Danilenko hồi giữa thập niên 1990 và theo các tài liệu của IAEA, Danilenko đã làm việc cho chính quyền Iran trong năm năm.

Các quan chức ngoại giao châu Âu cũng tiết lộ các thanh sát viên IAEA đã rất nỗ lực liên hệ với Danilenko và Danilenko thừa nhận từng hỗ trợ Iran phát triển công nghệ hạt nhân, nhưng ông khẳng định công việc của mình chỉ là hỗ trợ các chương trình hạt nhân dân sự của Tehran. Theo Washington Post, không có bằng chứng nào cho thấy các quan chức chính quyền Nga biết về các hoạt động của Danilenko ở Iran.

Các nhà ngoại giao và chuyên gia hạt nhân phương Tây cũng cho biết Tehran còn được các chuyên gia nước ngoài, từ CHDCND Triều Tiên và Pakistan, cung cấp các công thức và mã toán học để thiết kế các thiết bị hạt nhân. Trong số này đáng chú ý là cha đẻ chương trình hạt nhân của Pakistan là Abdul Qadeer Khan, người từng bị buộc tội cung cấp thiết kế vũ khí hạt nhân cho Libya.

Bài học Iraq

Các thông tin trên được đưa ra chỉ một tuần sau khi có tin chính quyền Israel lên kế hoạch tấn công phủ đầu các cơ sở hạt nhân của Iran. Ngay lập tức, một số tờ báo phương Tây đã lên tiếng cho rằng cần phải mạnh tay với Iran. Báo Independent chỉ trích cách tiếp cận mềm mỏng của Mỹ về vấn đề Iran là đã thất bại, không thể ngăn cản được Tehran sở hữu vũ khí hạt nhân. Đã đến lúc ông Obama phải hành động vì “Mỹ không thể đứng nhìn khi Iran đe dọa sự tồn tại của Israel, đồng minh thân cận nhất của Mỹ ở Trung Đông”.

Tuy nhiên, báo New York Times lại cho rằng hãy còn quá sớm để khẳng định Iran muốn sản xuất vũ khí hạt nhân. Việc chính quyền Tehran cản trở các thanh sát viên IAEA khiến các kết luận của IAEA về chương trình hạt nhân của Iran nhiều khi chỉ là đoán mò, dựa trên cảm tính. Nhắc lại bài học Iraq: năm 2003, báo này cảnh báo chính quyền Mỹ của cựu tổng thống George Bush đã tấn công Iraq vì cho rằng chính quyền Saddam Hussein đang sở hữu vũ khí hủy diệt hàng loạt, nhưng rõ ràng đó chỉ là thông tin bịa đặt. Sau tám năm, quân Mỹ vẫn chẳng tìm thấy một quả bom hạt nhân nào ở Iraq.

Nga và Trung Quốc đã kêu gọi giám đốc IAEA Yukia Amano tạm hoãn công bố báo cáo về chương trình hạt nhân của Iran với lý do “những thông tin như vậy chỉ càng đẩy Iran vào chân tường”. Điều đáng lo ngại, theo AP, là các nước vùng Vịnh đang lặng lẽ tán đồng kế hoạch tấn công phủ đầu của Israel. Chắc chắn những thông tin mới từ IAEA sẽ càng khiến chính quyền Israel quyết tâm hơn.

Tuy nhiên, một cuộc chiến mới tại Trung Đông sẽ đẩy khu vực và cả nền kinh tế toàn cầu vào khủng hoảng. Giá dầu tăng vọt sẽ chỉ là hậu quả đầu tiên. Trong xã luận ra ngày 7-11, báo Haaretz, nhật báo lâu đời nhất ở Israel, đã kêu gọi Tổng thống Mỹ Obama hãy ngăn chặn Israel mở cuộc chiến tranh chống Iran “trước khi quá muộn”.

Theo TTO

Các tin khác

Mỹ: Ford thu hồi hơn 125.000 xe SUV do nguy cơ cháy buồng động cơ

Đoàn Bộ Quốc phòng Việt Nam tham dự nhiều hoạt động tại Đối thoại Shangri-La

Đã xác định được nguyên nhân vụ tai nạn tàu hỏa thảm khốc tại Ấn Độ

Mỹ thúc giục Trung Quốc củng cố đối thoại quốc phòng

---

Nam Phi cử 400 lính cứu hỏa hỗ trợ dập cháy rừng ở Canada

Phóng viên TTVXN tại Nam Phi dẫn thông báo của Bộ Lâm nghiệp, Ngư nghiệp và Môi trường nước này ngày 2/6 cho biết Nam Phi sẽ gửi 400 lính cứu hỏa đến tỉnh bang Alberta của Canada để hỗ trợ công tác dập tắt các đám cháy rừng.

Trên 420 người tử vong do dịch tả ở Cameroon

Theo phóng viên TTXVN tại châu Phi, ngày 1/6, Bộ Y tế Cameroon cho biết đã có thêm 26 người tử vong trong đợt bùng phát dịch tả đang hoành hành tại nước này trong hai tuần qua, nâng tổng số nạn nhân lên 426 người. Ngoài ra có khoảng 1.868 trường hợp được xác nhận mắc bệnh.

Nga phản ứng với biện pháp đáp trả của Mỹ về hiệp ước New START

Đại sứ quán Nga tại Mỹ cho biết các biện pháp đáp trả của Washington liên quan Hiệp ước Cắt giảm Vũ khí Chiến lược Mới (New START) sẽ không làm thay đổi quan điểm của Moskva.

Tỉnh miền Trung Argentina tăng cường xúc tiến thương mại với ASEAN

Theo phóng viên TTVXN tại Buenos Aires, trong các ngày từ 31/5-2/6, Ủy ban Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) tại Argentina (ACBA) đã có chuyến thăm và làm việc tại tỉnh Entre Ríos với mục đích thúc đẩy hợp tác thương mại và đầu tư giữa hai bên.

Tiếp diễn xung đột tại Sudan khiến 18 dân thường thiệt mạng

Theo hãng tin AFP, các cuộc pháo kích đã khiến 18 dân thường thiệt mạng tại một khu chợ ở thủ đô Khartoum của Sudan trong bối cảnh giao tranh giữa quân đội nước này với Lực lượng hỗ trợ nhanh (RSF) bán quân sự đối địch không có dấu hiệu hạ nhiệt.

Australia nỗ lực giúp bệnh nhân khắc phục chứng "COVID kéo dài"

Ngày 1/6, Australia đã chính thức bước vào mùa Đông trong khi nước này đang phải đối mặt với tình trạng gia tăng số ca mắc COVID-19.