Thận là cơ quan chính của hệ tiết niệu. Một số thuốc, yếu tố môi trường, vi sinh vật, động, thực vật có thể tác động nguy hại lên nhu mô và chức năng thận gây suy thận cấp hoặc suy thận mạn dẫn đến cái chết thương tâm.

Những thuốc gây hại thận

Thuốc vào cơ thể theo đường uống, tiêm truyền hoặc bôi ngoài da được hấp thu, phân bổ, chuyển hóa và thải trừ qua thận. Những thuốc hại thận gồm:

Kháng sinh:

- Aminoglycosid như neomycin, gentamycin, amikacin, tobramycin, streptomycin là nguyên nhân hàng đầu gây creatinin máu tăng, dấu hiệu quan trọng của suy thận.

- Cephalosporin thế hệ 1 như cefadroxyl, cefalexin, cefalotin, cefazolin gây nhiễm độc ống thận.

- Polypeptid như polymixin, colistin có độc tính cao với thận.

- Quinolon: Các fluoroquinolon như ofloxacin, ciprofloxacin, norfloxacin đều gây tăng creatinin máu. Khi sử dụng cần dựa vào mức lọc cầu thận để chọn liều.

Thuốc gây hại đối với quả thận bên phải.

- Amphotericin B là thuốc kháng nấm tác động lên lipid ở màng tế bào biểu mô ống thận gây độc thận, nhiễm toan ống thận, đái tháo nhạt do thận.

- Ức chế men chuyển (captopril, ednyt, renitec…) và kháng thụ thể AT1 (aprovel, micardis, cozaar…) gây tăng creatinin máu. Chống chỉ định trong hẹp động mạch thận.

-  Hóa trị liệu chống ung thư:

+ Cisplatin gây suy thận cấp và hạ magnesi máu.

+ Methotrexat gây kết tủa, tắc lòng ống thận.

+ Sulfamid gây kết tủa các tinh thể trong lòng ống thận.

- Thuốc cản quang iod hóa trị 2, hóa trị 3 (urographin, telebrex…) gây sốc phản vệ, tắc mạch vì gây độc trực tiếp lên nhu mô thận hoặc co động mạch thận.

- Thuốc ức chế miễn dịch: Cyclosporin A, azathioprin, mycophenolat mofetil… cần chỉ định đúng, theo dõi cẩn thận.

- Thuốc giảm đau, thuốc kháng viêm không steroid:

+ Indometacin, phenylbutazon, naproxen gây viêm kẽ thận mạn.

+ Paracetamol ngoài suy gan có thể gây hoại tử ống thận cấp, suy thận cấp.

- Thuốc điều trị bệnh tâm thần Lithium.

Một số tác nhân gây hại thận

Nước ta ở vùng nhiệt đới nên thời tiết, khí hậu nóng và ẩm ướt. Đó là điều kiện tốt cho vi sinh vật, côn trùng, động vật, thực vật phát triển phong phú nhưng cũng có thể ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người, đặc biệt hại cho thận.

Yếu tố môi trường:

Đất có nhiều sỏi đá, hàm lượng kali thấp gây nhiễm toan ống thận; Nước có nhiều calci gây sỏi tiết niệu; Ngộ độc kim loại nặng như thủy ngân, chì, cadmin gây suy thận cấp hoặc suy thận mạn.

Do nhiễm khuẩn:

Khí hậu ẩm ướt nên vi sinh vật phát triển gây nên; Sốt rét, sốt xuất huyết do muỗi truyền, hội chứng gan thận cấp do xoắn khuẩn Leptospira, đái dưỡng chấp do nhiễm ấu trùng giun chỉ, viêm cầu thận cấp do nhiễm liên cầu nhóm A tan huyết.

Do độc tố, ngộ độc từ động, thực vật:

Ngộ độc mật cá trắm gây suy thận cấp; Rắn độc cắn gây hoại tử, suy đa tạng; Ong vò vẽ đốt gây sốc phản vệ, suy đa tạng; Rết, bò cạp cắn; Nấm độc gây suy gan – thận cấp, suy đa tạng; Lá, hoa, cành, rễ một số cây gây hoại tử ống thận cấp.

Sữa kiềm chứa melamin gây sỏi tiết niệu, suy thận cấp hoặc suy thận mạn. Những năm gần đây, ở Trung Quốc có một số trẻ nhỏ bị tử vong vì suy thận cấp do uống sữa có melamin. Melamin là một hóa chất tổng hợp dùng trong các sản phẩm bằng chất dẻo hoặc gỗ. Vào cơ thể người, melamin làm thay đổi nội mô và chức năng ống thận. Melamin bài tiết nhanh ra nước tiểu gần hết sau 24 giờ nhưng có thể gây kết tủa, hoại tử ống lượn xa và suy thận cấp. Nếu có tinh thể to sẽ tạo thành sỏi bể thận, viêm tổ chức kẽ thận, xơ hóa nhu mô thận rồi suy thận mạn.

Thuốc và các tác nhân trên gây hại thận được giải thích như thế nào?

Đó là do các cơ chế chung sau đây: Thay đổi huyết động, giảm lưu lượng máu đến thận gây suy thận cấp chức năng; Độc trực tiếp lên tế bào thượng bì ống thận. Vì vận chuyển ion qua màng tế bào ống thận và dẫn truyền thần kinh thay đổi, chức năng tái hấp thu biến loạn làm nồng độ thuốc và các độc tố tăng gây độc; Nhu mô thận nhạy cảm với tác nhân theo kiểu dị ứng – miễn dịch, sản xuất nhiều chất trung gian, cytokin, endothelin, yếu tố hoạt hóa tiểu cầu… và gây suy thận cấp, suy đa tạng; Các tinh thể gây tắc lòng ống thận.  

                                                                                     Theo SKĐS

Các tin khác

Nám, sạm da, có cải thiện được không?

Nước uống nhiều nơi ở Mỹ có chứa chất ung thư

Ăn cá có thể ngừa mù lòa

Khám bệnh và tặng quà cho các đối tượng chính sách, người nghèo xã Bình Hẻm

---

Ngành Y tế đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước.

(HBĐT) - Hưởng ứng lời kêu gọi thi đua ái quốc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, tập thể cán bộ, công chức, viên chức ngành Y tế đã quyết tâm duy trì và đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước, hoàn thành tốt nhiệm vụ chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khỏe nhân dân, thực hiện tốt các chương trình mục tiêu y tế quốc gia, không để dịch bệnh xảy ra trên địa bàn.

Điều trị bệnh bằng kháng sinh: Đụng đâu... phết đó

Bất chấp khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới về nguy cơ xuất hiện các loại vi khuẩn "siêu" kháng thuốc do lạm dụng kháng sinh, nhiều bác sĩ ở phòng mạch tư và bệnh viện vẫn thẳng tay kê đơn tràn lan.

Quỹ Bảo hiểm y tế không bị “âm”

BHXH Việt Nam cho biết, thực hiện lộ trình BHYT toàn dân, đến nay, cả nước có 53 triệu người tham gia BHYT (chiếm 61% dân số), tăng gần 8 triệu người so với trước khi thực hiện Luật BHYT. Trong số những nhóm đối tượng đang tham gia BHYT thì người nghèo chiếm nhiều nhất với 13,5 triệu người, tiếp đó là trẻ em dưới 6 tuổi với gần 10 triệu trẻ có BHYT.

Tư vấn dinh dưỡng

Tôi đang mang thai lần đầu, hiện thai nhi đã được 20 tuần tuổi. Nghe nói, có thể giúp trẻ phát triển trí não và trí thông minh ngay từ bây giờ bằng chế độ ăn uống của người mẹ. Vậy, tôi nên ăn những thức ăn gì để con sau này thông minh? (Nguyễn Thu Trang, Yên Hòa, Cầu Giấy).

Những thực phẩm “hút sạch” chất béo

Muốn giảm béo một cách khỏe mạnh, hãy thêm các loại rau sau trong bữa ăn hằng ngày:

Huyện Lạc Thủy có 9 xã đạt chuẩn quốc gia về y tế

(HBĐT) - Huyện Lạc Thủy hiện có 1 bệnh viện đa khoa, 1 trung tâm y tế dự phòng, 15 trạm y tế xã, thị trấn và 142 nhân viên y tế thôn, bản. Hầu hết các trạm y tế có bác sỹ.