Ông Bùi Văn Ngằm (phải) ở xóm Phủ Vệ, xã Đoàn Kết, huyện Yên Thủy kể chuyện giúp đỡ tân binh huấn luyện tại địa phương trước khi lên đường vào Nam chiến đấu.
Cùng với Yên Trị, xã Đoàn Kết là nơi xuất phát của những đoàn quân Nam tiến. Với ý nguyện muốn tìm hiểu sâu hơn về thời kỳ các đơn vị bộ đội tổ chức huấn luyện tân binh trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước, chúng tôi được đồng chí Bùi Văn Đức, Chủ tịch UBND xã cho biết: Không chỉ trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, mà ngay từ thời chống Pháp địa phương đã được cấp trên lựa chọn làm nơi huấn luyện tân binh; tổ chức diễn tập bắn đạn thật phục vụ chiến trường. Là vùng giải phóng nên ngay từ những năm 1947 - 1948, xã Đoàn Kết đã được chọn để trở thành một trong những căn cứ hậu cần quan trọng phục vụ cho chiến đấu của ta. Trong đó, thời kỳ kháng chiến chống Pháp vào năm 1950, xã vinh dự được Khu ủy Khu 3 chọn làm nơi tổ chức hội nghị Khu ủy để họp bàn công tác kháng chiến tại hang Trâu trên núi Bai Bương. Thời kỳ kháng chiến chống Pháp, xã còn là nơi đóng quân, tổ chức huấn luyện bộ đội cho các mặt trận. Đặc biệt, tháng 11/1953, xã Đoàn Kết vinh dự được Tổng Quân ủy lựa chọn làm nơi "thử lửa” các khẩu sơn pháo từ 75 - 105mm thông qua cuộc tập trận của các đơn vị bộ đội Liên khu 3 phối thuộc với Sư đoàn 320 để chuẩn bị cho cuộc quyết chiến chiến lược Điện Biên Phủ. Cuộc tập trận này diễn ra liên tục trong 7 ngày tại Đồng Tưa - Cửa Lũy. Đây cũng là lần đầu tiên bộ đội ta sử dụng trọng pháo và bắn đạn thật.
Sau 9 năm kháng chiến chống Pháp thắng lợi, bước sang thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước, bắt đầu từ năm 1965, xã Đoàn Kết đã tổ chức tiếp nhận các đơn vị quân đội về đóng quân và tổ chức huấn luyện tân binh. Trong năm 1970, xã đón 1 tiểu đoàn về đóng quân và tổ chức huấn luyện tân binh. Thời kỳ này, do chưa xây dựng được lán trại nên người dân đã đón bộ đội về ở cùng. Nhớ lại thời kỳ đó, ông Bùi Văn Ngằm, năm nay đã hơn 80 tuổi ở xóm Phủ Vệ, xã Đoàn Kết cho biết:Thời điểm đó, 100% hộ dân trong xã đều có bộ đội về ăn, ở cùng. Sau thời gian huấn luyện 3 tháng, 6 tháng, những người lính lại lên đường vào Nam chiến đấu. Thời kỳ cao điểm nhất, vào những năm 1970 - 1972, khi đó xã nhiều lần tổ chức tiếp đón bộ đội về huấn luyện. Mỗi đợt có hàng nghìn người, mỗi nhà có đến cả tiểu đội ở cùng. Thời kỳ này, bộ đội với người dân như là một. Bộ đội về đây đều được các gia đình coi như con, cháu trong nhà. Những lúc rảnh rỗi sau ngày huấn luyện, bộ đội lại tham gia giúp dân việc đồng áng, cấy hái. Thời kỳ đó, anh em ai cũng muốn nhanh chóng lên đường ra mặt trận nên ai cũng hăng say huấn luyện. Các anh được huấn luyện về chiến thuật chiến đấu bộ binh từ bắn súng B40 tiêu diệt xe tăng, bắn súng, sử dụng bộc phá... "Sau mỗi đợt huấn luyện, dù cuộc sống còn rất nhiều khó khăn nhưng lần nào cũng vậy, trước khi lên đường vào Nam chiến đấu, các gia đình đều tổ chức làm bữa cơm chia tay. Chẳng có gì nhiều, chỉ là cải thiện hơn so với bình thường, ấy thế mà bịn rịn, tình cảm lắm. Chẳng vậy mà đến nay, thi thoảng vẫn có người trở về tìm đến những gia đình đã từng nuôi dưỡng, đùm bọc trong thời kỳ huấn luyện tân binh...”, ông Bùi Văn Ngằm cho biết thêm.
Cho đến bây giờ cũng chưa có số liệu thống kê chính thức là từng có bao nhiêu tân binh được huấn luyện ở Yên Thủy trước khi vào Nam chiến đấu. Nhưng trong những trang sử của vùng đất này đã ghi: "Trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước, từ Yên Thủy đã có lớp lớp cán bộ, chiến sỹ sau khi kết thúc thời gian huấn luyện tân binh đã lên đường vào Nam chiến đấu. Và trong thời kỳ đó, nhân dân các dân tộc huyện Yên Thủy đã ra sức đẩy mạnh sản xuất, xây dựng hậu phương vững mạnh, chi viện cho tiền tuyến lớn miền Nam. Tổng kết cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, huyện Yên Thủy đã đóng góp, cung cấp 3.793 tấn lượng thực, 1.149 tấn thực phẩm, 672 tấn đậu tương, 379 tấn lạc và 575 tấn thuốc lá; đào đắp 18.812 hầm, hố cá nhân cùng với 80.795m giao thông hào phòng tránh máy bay; huy động 634.000 ngày công phục vụ nhu cầu quốc phòng”. Với những đóng góp to lớn đó, cho đến nay Yên Thủy vẫn luôn tự hào là một trong những vùng đất "Km số 0” của những đoàn quân Nam tiến hướng về giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước cách đây vừa tròn 50 năm.
Hùng Mạnh
Những ngày tháng Tư năm 2025, mỗi người con đất Việt đều cảm nhận giá trị thiêng liêng của non sông một dải.
Phát triển bởi ICT GROUP.
