Theo bước chân du khách về với bản Mường Lũy Ải, ấn tượng đầu tiên của chúng tôi là cảnh sắc tươi đẹp, đường đi lối lại cơ bản đều đã được bê tông hóa vững chắc, hàng cau dọc tuyến trải dài. Gần 100% hộ dân hiện vẫn sinh sống trong những nếp nhà sàn theo lối kiến trúc cổ. Kể từ khi thực hiện Chương trình MTQG xây dựng NTM, diện mạo bản Mường có nhiều thay đổi. Nhân dân tích cực hưởng ứng, tham gia góp công, góp của, hiến đất để xây dựng các công trình phúc lợi mang ý nghĩa cộng đồng, cải thiện điều kiện sống của chính mình.

Người dân bản Lũy Ải đầu tư các homestay mang bản sắc văn hóa riêng của người Mường để phục vụ phát triển du lịch.

Bản Lũy Ải có công trình nhà văn hóa khang trang, trang bị đầy đủ các thiết chế văn hóa. Đây là điểm sinh hoạt cộng đồng, tổ chức các cuộc họp dân, hội nghị của các hội, đoàn thể, triển khai các chương trình, nghị quyết của cấp trên, tập luyện và biểu diễn thúc đẩy phong trào văn nghệ, thể thao quần chúng... Người dân có ý thức cao trong bảo tồn bản sắc văn hóa không riêng trong lời ăn tiếng nói, phong tục tập quán mà còn phát huy giá trị truyền thống trong đời sống sinh hoạt hàng ngày. Cùng với phong trào chung sức xây dựng NTM, bà con cải tạo ruộng vườn, quy hoạch, chỉnh trang nhà cửa để nhà sạch, vườn đẹp, ngõ xóm văn minh. Các hộ thực hiện di dời chuồng trại gia súc xa nơi ở, quan tâm đầu tư xây dựng công trình nhà tiêu hợp vệ sinh. Cảnh quan môi trường khu dân cư luôn giữ xanh - sạch - đẹp.

Chia sẻ với chúng tôi, chị Đinh Thị Đưn, Chi hội trưởng Chi hội phụ nữ xóm Lũy Ải cho biết: Năm 2017, huyện đã chọn Lũy Ải làm điểm khởi động mô hình "Gia đình kiểu mẫu", "gia đình 5 không, 3 sạch" gắn với xây dựng NTM. Từ đây, với vai trò nòng cốt, cán bộ, hội viên phụ nữ xóm đã triển khai phát động "Ngày thứ bảy xanh - sạch - đẹp" và ký cam kết "Gia đình kiểu mẫu", "Xóm kiểu mẫu". Đến nay, nhiều đoạn đường hoa ở khu dân cư Lũy Ải đã hình thành, nhà nào cũng làm tường rào ngay hàng, thẳng lối. Một số hộ còn dựng cổng nhà bằng vật liệu tranh, tre, nứa, lá theo nguyên mẫu cổng nhà của người Mường thời xưa để tạo ấn tượng riêng biệt. Hiện, chi hội phụ nữ xóm đang trồng, chăm sóc trên 5 km hàng rào hoa, chưa kể còn có các bồn hoa tại gia và khuôn viên nhà văn hóa xóm.

Bên cạnh những giá trị văn hóa truyền thống của người Mường, diện mạo nông thôn tươi mới kể từ sau thực hiện Chương trình MTQG xây dựng NTM ở xóm Lũy Ải đã giúp đời sống KT-XH nơi đây thêm nhiều khởi sắc, tăng sức hút du lịch. Lũy Ải giờ đang có sự bứt phá, không thuần túy làm nông nghiệp mà biết tận dụng tiềm năng, thế mạnh để phát triển du lịch cộng đồng, trở thành điểm dừng chân hấp dẫn du khách trong và ngoài nước. Một số hộ đã mạnh dạn đầu tư các nhà nghỉ homestay, hình thành các điểm lưu trú đáp ứng nhu cầu ăn, ngủ, nghỉ của du khách nước ngoài.

Bùi Minh