Xuân về, Mường Vang - Lạc Sơn, vùng đất giàu truyền thống văn hóa, lịch sử khoác lên mình chiếc áo mới rực rỡ. Không chỉ có cảnh sắc thiên nhiên thơ mộng, hệ thống hang động phong phú, mang giá trị khảo cổ học quý giá, nơi đây những người con xứ Mường tảo tần với ruộng nương, cần cù với nghề truyền thống giàu bản sắc, giữ gìn những phong tục đậm chất văn hóa dân tộc Mường… Tất cả hòa quyện làm say lòng du khách ghé thăm trong tiết xuân rộn ràng.

Người Mường xã Tân Lập (Lạc Sơn) làm lễ cúng gia tiên trong ngày Tết cổ truyền.

Cũng như các vùng Mường trong tỉnh, người Mường Vang đón xuân bằng những nghi lễ truyền thống cầu mong một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Các nghi lễ, lễ hội đầu năm như: Lễ hội xuống đồng, đu Vôi, đình Cổi, rước Bụt đậm nét văn hóa; các trò chơi dân gian ném còn, đánh mảng... được tổ chức trong không khí sôi động.

Ông Bùi Văn Huy ở Mường Be, xã  Chí Đạo phấn khởi khi Tết năm nay cháu nội lấy vợ và cô dâu, nhà dâu từ Hà Nội hẹn về ăn Tết với gia đình. Ông dặn con cháu chuẩn bị con lợn ngon, đàn gà, vịt béo tròn, mấy vò rượu cần tự ủ, gạo nếp thơm và những món đặc sản quê hương để đãi nhà thông gia. Ngôi nhà được sửa sang đẹp đẽ, trang hoàng theo đúng phong tục của quê hương là dựng cây nêu trước sân, cắm cành đào, đặt đôi cây mía trên gian chính của ngôi nhà sàn truyền thống. Bước chân lên những bậc thang nhà sàn ngày xuân gặp ngay hình ảnh bếp lửa hồng, thịt treo, bánh chưng xanh, ngô lúa vàng óng cảm nhận một năm ấm no, sung túc… 

Phó Chủ tịch UBND huyện Lạc Sơn  Bùi Văn Dương cho biết: Năm 2024, Lạc Sơn có nhiều bước tiến trong phát triển kinh tế - xã hội. Phong trào xây dựng nông thôn mới làm thay đổi diện mạo làng quê. Nhiều sản phẩm OCOP được chuẩn hoá, góp phần gia tăng giá trị nông sản địa phương, đẩy mạnh liên kết và bao tiêu sản phẩm nông nghiệp, tạo chuỗi giá trị bền vững. Những con đường xóm, bản được bê tông sạch đẹp, rộng rãi, hệ thống thủy lợi đảm bảo sản xuất, các công trình trường học, y tế khang trang đã mang lại cuộc sống ấm no cho người dân.

Mường Vang không chỉ phát triển về kinh tế mà còn là nơi bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống. Đồng chí Nguyễn Thế Hùng, Trưởng phòng Văn hoá - Thông tin huyện Lạc Sơn cho biết: Nhờ sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp uỷ, chính quyền và sự đồng lòng của người dân, Mường Vang đã trở thành điểm đến du lịch hấp dẫn, nơi du khách được trải nghiệm văn hóa, ẩm thực, cảnh quan thiên nhiên nguyên sơ, hùng vĩ...

Với khí hậu mát mẻ quanh năm, địa hình đa dạng, đầy đủ hệ sinh thái: rừng, núi, thác, suối… thích hợp để phát triển loại hình du lịch khám phá trải nghiệm, thể thao mạo hiểm, du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng… Cùng với thiên nhiên kỳ thú, huyện còn có nhiều di tích lịch sử cách mạng cấp quốc gia như Chiến khu Mường Khói (xã   Ân Nghĩa), các di tích cấp tỉnh: đình Khói (xã Ân Nghĩa), đình Cổi (xã Vũ Bình), nơi ghi dấu lịch sử Trung đoàn 52 Tây Tiến (xã Thượng Cốc), đình Khênh (xã Văn Sơn). Đặc biệt, di tích khảo cổ Hang xóm Trại (xã Tân Lập) và Mái đá làng Vành (xã Yên Phú) đã được xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt. Trên địa bàn huyện còn lưu giữ nhiều nét văn hóa độc đáo của đồng bào dân tộc Mường, những di sản văn hóa vật thể, phi vật thể như: nhà sàn, chiêng, mo, trang phục, nghề truyền thống, hát thường rang, bộ mẹng... 

Điểm nhấn trong hành trình du xuân Mường Vang là được hòa mình vào các lễ hội truyền thống đầy bản sắc văn hóa được huyện phục dựng là: Lễ hội đền Thượng, đền Trường Khạ - thị trấn Vụ Bản; lễ hội đình Băng, xã Ngọc Lâu; lễ hội đình Khói, xã Ân Nghĩa; lễ hội đình Khênh, xã Văn Sơn; lễ hội hang Khụ Dúng, xã Nhân Nghĩa; lễ hội đình Cổi, xã Vũ Bình; lễ hội xuống đồng, xã Yên Phú. 

Mường Vang xuân mới khoe sắc với diện mạo sáng tươi trong đời sống kinh tế, xã hội, lan tỏa niềm tự hào về một vùng đất giàu truyền thống, tinh thần đoàn kết, gắn bó cộng đồng, là động lực để huyện Lạc Sơn tiếp tục vững bước trên con đường phát triển, giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa dân tộc.