Học sinh lớp 1, trường tiểu học Mường Chiềng, xã Mường Chiềng (Đà Bắc) học môn tiếng Việt theo Chương trình giáo dục phổ thông mới.

Khó khăn trước tiên là vấn đề đội ngũ giáo viên dạy lớp 1, toàn tỉnh hiện thiếu đến 121 giáo viên tiểu học. Do tình hình dịch Covid-19, việc triển khai tập huấn cho cán bộ quản lý, giáo viên lớp 1 có gián đoạn, ảnh hưởng khá nhiều đến tiến độ, chất lượng, hạn chế thời gian, ít được tương tác, thực hành về nghiệp vụ trước khi dạy học theo chương trình mới. Các chương trình tập huấn chủ yếu thông qua trực tuyến, thực hành trên môi trường mạng. Tỷ lệ giáo viên đạt 1,32 giáo viên/lớp, theo đó, tỷ lệ các trường dạy học 2 buổi/ngày (9-10 buổi/tuần) mới chỉ là 157/689 lớp, đạt 22,7%. Ngoài ra, tỷ lệ giáo viên phân bổ không đồng đều giữa các huyện dẫn đến thừa thiếu cục bộ. Một số huyện tỷ lệ giáo viên thấp, chưa đảm bảo theo quy định nên chưa tổ chức học 2 buổi/ngày cho 100% học sinh lớp 1 như: Kim Bôi (1,17 giáo viên/lớp), Lạc Sơn (1,21 giáo viên/lớp), Mai Châu (1,2 giáo viên/lớp), Lương Sơn (1,08 giáo viên/lớp).

Cùng với việc thiếu giáo viên, tỉnh gặp phải nhiều vướng mắc liên quan đến chương trình và sách giáo khoa (SGK) lớp 1. Đồng chí Nguyễn Thị Hồng Diễm, Trưởng phòng Giáo dục tiểu học (Sở GD&ĐT) cho biết: Trong SGK môn tiếng Việt lớp 1 có nhiều âm, vần, bài đọc dài, gây khó khăn trong quá trình tổ chức dạy và học. Tuy nhiên, chương trình không tăng về lượng kiến thức, chỉ quy định chuẩn đầu ra, yêu cầu cần đạt vào cuối năm học; SGK không biên soạn theo bài, theo tiết có sẵn như trước đây, mà biên soạn theo chủ đề, mạch kiến thức. Do đó, các nhà trường phải giao cho giáo viên nghiên cứu chương trình, SGK, đặc điểm của học sinh tại trường để xây dựng kế hoạch dạy học cụ thể, phù hợp với đối tượng. Cùng một chủ đề trong SGK, nhưng tùy vào đối tượng học sinh mà trường này có thể dạy 2 tiết, trường khác có thể dạy 3, 4 tiết. Tốc độ thực hiện chương trình nhanh hay chậm từng giai đoạn có thể khác nhau, miễn là không vượt quá tổng thời gian cho môn học đó trong 1 năm. Trong quá trình thực hiện, giáo viên nhà trường điều chỉnh cho phù hợp (đây là điểm mới, giao quyền và trách nhiệm cho giáo viên, nhà trường nhiều hơn), vì vậy giáo viên, nhà trường nhiều nơi còn lúng túng, chưa mạnh dạn thực hiện, vẫn thực hiện theo cách cũ. Ngoài ra, phụ huynh chưa được cung cấp thông tin đầy đủ về chương trình; so sánh chương trình cũ và mới, đưa ra những nhận định, đánh giá chưa thật phù hợp, đầy đủ, gây áp lực cho con và cho giáo viên, nhà trường…

Bên cạnh đó, điều kiện cơ sở vật chất nhiều trường chưa đảm bảo cho việc thực hiện chương trình GDPT mới. Đối với phòng học của lớp 1 năm học 2020-2021, đạt tỷ lệ 1,02 phòng học/lớp, tuy nhiên, do phân bố không đồng đều, một số trường phải sử dụng phòng học tạm, mượn, đặc biệt các điểm trường lẻ phòng học đã xuống cấp, chưa được sửa chữa, diện tích không đảm bảo cho tổ chức các hoạt động giáo dục. UBND các huyện, thành phố chưa bố trí nguồn kinh phí để mua sắm đủ bộ thiết bị dạy học lớp 1, giáo viên gặp khó khăn khi lên lớp (toàn tỉnh hiện thiếu 417 bộ đồ dùng dạy học cho giáo viên). Một số địa phương chưa chủ động trong công tác xã hội hóa để mua đồ dùng học tập nên một số học sinh còn phải dùng chung.

Những vướng mắc đối với việc triển khai chương trình GDPT ở lớp 1 chưa được giải quyết thì cũng như cả nước, tỉnh đang khẩn trương triển khai công tác chuẩn bị để lớp 2 và lớp 6 sẽ triển khai chương trình GDPT mới trong năm học 2021 - 2022. Trong khi đó, hiện, Hòa Bình là 2 trong 7 tỉnh miền núi phía Bắc chưa được cấp kinh phí tập huấn giáo viên cốt cán cấp THCS, THPT Chương trình GDPT năm 2018 theo chương trình của Bộ GD&ĐT; chưa có tài khoản học tập trực tuyến, chưa nộp được kết quả học tập qua tài khoản trực tuyến. Do vậy, các thầy, cô giáo cốt cán chưa được cấp chứng chỉ bồi dưỡng, tập huấn, chưa đủ điều kiện để triển khai tập huấn các lớp đại trà. Mặt khác, chương trình tập huấn kéo dài nên trong quá trình tham dự tập huấn, các giáo viên cốt cán có thể phải thay thế (lý do chủ quan hoặc khách quan), hoặc phải học bù và kinh phí học bù không được chi trả, dẫn đến khó khăn cho công tác điều động giáo viên của Sở GD&ĐT. Thời gian tổ chức bồi dưỡng, tập huấn vào năm học ảnh hưởng đến công tác chuyên môn của các đơn vị, trường học. Địa điểm tổ chức một số bộ môn của tỉnh được đặt tại tỉnh Sơn La, gây khó khăn về đi lại cho giáo viên. Khi triển khai thực hiện chương trình GDPT mới đối với cấp THPT, còn thiếu giáo viên giảng dạy các môn mới (Âm nhạc, Mỹ thuật).

Công tác biên soạn tài liệu giáo dục địa phương cấp THCS (đặc biệt là tài liệu giáo dục địa phương dành cho lớp 6 được giảng dạy vào năm học 2021-2022) cũng chưa được triển khai, không đảm bảo tiến độ. Việc chậm tiến độ sẽ ảnh hưởng đến công tác bồi dưỡng giáo viên giảng dạy bộ môn Giáo dục địa phương - vốn là môn mới và là môn bắt buộc trong Chương trình GDPT năm 2018.

Dương Liễu