Bác sỹ khoa phẫu thuật thần kinh- cột sống- ung bướu, Bệnh viện Đa khoa tỉnh kiểm tra, đánh giá mức độ hồi phục vận động của bệnh nhân sau phẫu thuật cột sống.
Hằng năm, Khoa Phẫu thuật thần kinh- Cột sống- Ung bướu, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hòa Bình tiếp nhận và phẫu thuật hàng trăm bệnh nhân chấn thương cột sống, tủy sống. Và phần lớn trong số này thực hiện cấp cứu ban đầu chưa đúng làm tăng thêm những tổn thương khiến người bệnh bị tàn phế hoặc để lại di chứng nặng nề. Thực tế đó đặt ra vấn đề: khi có chấn thương cột sống xảy ra, phải thực hiện sơ cứu ban đầu như thế nào nhằm hạn chế tối đa tình trạng tổn thương thêm cho người bệnh?
Cuối tháng 2/2018, Khoa Phẫu thuật thần kinh- Cột sống- Ung bướu, Bệnh viện Đa khoa tỉnh tiếp nhận bệnh nhân Bùi Văn R. (trú tại thôn Lục Cả, xã Kim Bình, huyện Kim Bôi) trong tình trạng tổn thương liệt tứ chi, không còn khả năng vận động. Theo người nhà bệnh nhân, trước đó, ông R. bị tai nạn giao thông, kết quả chụp X- quang cột sống cổ không thấy tổn thương đặc biệt gì về xương nên gia đình đưa ông về nhà tự chăm sóc. Sau 6 ngày, với những diễn biến xấu về sức khỏe kể trên, bệnh nhân được đưa lên Bệnh viện Đa khoa tỉnh. Tại đây, bác sỹ điều trị đã chỉ định chụp cộng hưởng từ và phát hiện bệnh nhân có tổn thương dập tủy sống cổ, thoát vị đĩa đệm nặng ở vùng tương ứng. Bệnh nhân sau đó đã được phẫu thuật lấy bỏ đĩa đệm, giải phóng chèn ép, cố định cột sống tạo điều kiện cho sự phục hồi chức năng tủy sống. Hiện nay, bệnh nhân đã vận động tốt 2 chi trên và bước đầu hồi phục vận động 2 chi dưới.
Qua quá trình điều trị và đánh giá về tình trạng bệnh nhân khi nhập viện, cho thấy nếu bệnh nhân R. được sơ cứu đúng cách có thể hạn chế những tổn thương nặng nề kể trên. Như vậy, trước một vụ tai nạn giao thông, tai nạn lao động... việc cứu giúp nạn nhân là vô cùng cần thiết và phải được tiến hành khẩn trương. Nhưng đôi khi, trong lúc vội vã, chúng ta thường quên hoặc không biết rằng, những động tác cứu giúp không đúng có thể làm nặng thêm những tổn thương cho người bệnh, đặc biệt là chấn thương cột sống nói chung và chấn thương cột sống cổ nói riêng. Do vậy việc đánh giá đúng triệu chứng, mức độ tổn thương tủy có vai trò rất quan trọng trong quá trình sơ cấp cứu và điều trị bệnh lý này.
Biểu hiện triệu chứng của chấn thương cột sống phụ thuộc mức độ và vị trí tổn thương. Nếu tổn thương chỉ ở phần các đốt sống chưa ảnh hưởng tới tủy sống, triệu chứng chủ yếu là đau tại chỗ vùng bị tổn thương. Nếu đã có chèn ép hoặc tổn thương tủy sống, các triệu chứng sẽ phụ thuộc đoạn tủy bị tổn thương. Thông thường, tổn thương cột sống có các biểu hiện chung như: rối loạn cảm giác (tê, bì tay chân); yếu, liệt tay chân; đau khu vực bị tổn thương… Riêng tổn thương đốt sống cổ còn gây khó thở do yếu hoặc liệt cơ hô hấp.
Xử trí bệnh nhân chấn thương cột sống phải đặc biệt thận trọng, ngay từ bước sơ cứu đầu tiên. Nguyên tắc hàng đầu của cấp cứu bệnh nhân chấn thương cột sống là bất động tránh di lệch đoạn cột sống đã bị tổn thương và đảm bảo các chức năng sống cho người bệnh (hô hấp, tuần hoàn…). Khi vận chuyển bệnh nhân, nếu không có cáng cứng theo tiêu chuẩn phải có nhiều người cùng đứng một bên đỡ bệnh nhân để đảm bảo cho cột sống bệnh nhân vẫn được cố định thẳng. Tránh khiêng, xốc, vác nạn nhân trên vai, cõng trên lưng, khiêng bằng cáng mềm, võng, chở bệnh nhân bằng xe đạp, xe máy, bẻ gập lưng trong xe taxi... dễ làm tăng tổn thương nặng thêm cho bệnh nhân. Mặt khác, ở tuyến cơ sở tránh điều trị loay hoay khi chưa chẩn đoán rõ vì việc này sẽ gây nguy hiểm cho bệnh nhân, làm mất thời gian can thiệp ở giai đoạn sớm, giảm khả năng phục hồi tốt hơn cho người bệnh sau này. Khi đã vận chuyển bệnh nhân đến cơ sở y tế chuyên khoa, cần nhanh chóng xác định rõ tổn thương tủy sống bằng thăm khám lâm sàng và các phương tiện chẩn đoán hình ảnh để có thể sử dụng ngay liệu pháp corticoid liều cao và xét chỉ định phẫu thuật cấp cứu.
Ths, Bác sỹ Trương Như Hiển
(Trưởng khoa Phẫu thuật thần kinh- Cột sống- Ung bướu Bệnh viện Đa khoa tỉnh)
Phát triển bởi ICT GROUP.
