Người Mường bản du lịch cộng đồng Đá Bia - nay là xóm Đức Phong (Đà Bắc) chuẩn bị mâm cỗ lá truyền thống để du khách thưởng thức văn hóa ẩm thực xứ Mường.
Có dịp đến với điểm du lịch cộng đồng xóm Sưng, xã Cao Sơn (Đà Bắc), anh Farley, du khách đến từ nước Anh thực sự ấn tượng với cảnh sắc thiên nhiên hoang sơ, tuyệt đẹp, các phong tục tập quán và cuộc sống sinh hoạt của đồng bào dân tộc Dao nơi đây. Anh Farley cho biết: Trong thời gian lưu trú tại xóm Sưng, ngoài được chiêm ngưỡng cây trò trăm tuổi, khám phá hang Sưng, trải nghiệm hái chè shan tuyết trên núi Biều, tôi rất thích cảm giác được ăn, ở, sinh hoạt tại các homestay. Chủ homestay rất thân thiện, giúp chúng tôi có những trải nghiệm về các món ăn truyền thống do người dân bản xứ làm. Tôi đặc biệt nhớ những bữa ăn do gia chủ chuẩn bị đãi khách mang hương vị dân tộc và rất ngon miệng như: Rượu hoẵng, thịt muối chua, bánh trưng đen hay các món ăn đơn giản, dân dã như măng rừng, canh bí đỏ, đậu phụ sốt...
Tại các điểm du lịch cộng đồng của đồng bào Mường sinh sống ven hồ như xóm Ngòi thuộc xã Suối Hoa (Tân Lạc), bản Giang Mỗ - xã Bình Thanh (Cao Phong), xóm Ké - xã Hiền Lương, Mó Hém, Đức Phong - xã Tiền Phong (Đà Bắc), các homestay thường bao trọn cả dịch vụ ăn - ngủ - nghỉ trong thời gian du khách lưu trú tại bản du lịch cộng đồng. Khách đến xóm, bản cũng là dịp để các hộ giới thiệu, thiết đãi những món ăn truyền thống mang hương vị ẩm thực vùng dân tộc tới các vị khách quý đến từ phương xa. Với người dân bản Mường, món ăn chứa đựng tấm lòng và thể hiện sự hiếu khách. Ẩm thực không thể thiếu là món cá suối nướng vừa thơm ngọt, vừa giòn, món gà ri nướng, lợn cắp nách, hay món rau đồ, măng rừng, thịt chua...
Theo chị Đinh Thị Hảo, Giám đốc Công ty CP du lịch cộng đồng Đà Bắc chia sẻ: Bên cạnh vẻ đẹp vùng lòng hồ sông Đà mênh mang, thơ mộng, văn hóa ẩm thực xứ Mường với những món ăn đặc sắc là một trong những điểm thu hút, níu chân du khách. Đến với du lịch vùng hồ, du khách mãi nhớ về hương vị ẩm thực phong phú được chế biến từ các loại nông sản địa phương, các sản vật đặc trưng của vùng hồ. Tại đây, du khách sẽ được thưởng thức món ăn làm từ tôm, cá nuôi trên hồ sông Đà, các món ăn sạch ở vùng rừng núi như lợn, gà do bà con tự chăm nuôi... Ẩm thực xứ Mường thực sự hấp dẫn rất nhiều đoàn khách Tây và cả những nhóm khách trong nước tham gia tour, tuyến khám phá, trải nghiệm du lịch miền Tây Bắc.
Hiện nay, nắm bắt được tâm lý, cũng như nhu cầu của du khách lưu trú tại các điểm du lịch cộng đồng vùng hồ, nhiều cơ sở hoạt động trong lĩnh vực du lịch cộng đồng đã và đang tích cực tập huấn kỹ năng phát triển du lịch cộng đồng, tham gia các lớp học nấu ăn, trải nghiệm chế biến các món ăn truyền thống từ nguồn thực phẩm sẵn có ở địa phương, kết hợp phương pháp chế biến theo phong cách ẩm thực hiện đại. Một số bản du lịch đã thành lập tổ ẩm thực, chuyên về nấu ăn phục vụ khách như ở xóm Sưng - xã Cao Sơn, Đá Bia - Tiền Phong (Đà Bắc), bản Giang Mỗ - xã Bình Thanh (Cao Phong). Từ đó, góp phần nâng cao chất lượng phục vụ dịch vụ, thu hút khách trong nước đến thăm quan, du lịch, lưu trú, nghỉ dưỡng. Đồng thời, góp phần xây dựng thương hiệu, quảng bá hình ảnh và văn hóa các dân tộc vùng hồ Hòa Bình.
Bùi Minh