Phụ nữ Mường Thung, xã Quý Hòa, huyện Lạc Sơn nghỉ ngơi, ăn trầu sau một ngày lao động mệt nhọc
(HBĐT) - Hiện nay, tục ăn trầu của người Mường không còn phổ biến, chỉ còn lại một số người già ở các vùng Mường còn giữ nếp ăn trầu. Tuy nhiên, trầu cau vẫn giữ vai trò quan trọng trong đời sống văn hoá; trong tất cả mọi nghi lễ trong đời sống của người Mường.
Người Mường có tục ăn trầu có lẽ từ rất lâu đời, vì trầu cau đã đi vào nơi thờ phượng. Cũng như người Kinh, người Mường cũng lấy “miếng trầu là đầu câu chuyện”. Mỗi khi gặp nhau, họ đều mời nhau ăn trầu rồi mới nói chuyện. Trước đây hầu hết đàn bà, con gái đều nhuộm răng ăn trầu, nhiều người đàn ông cũng nghiện trầu. Con gái, con trai cứ lớn lên khoảng 14, 15 tuổi là bắt đầu nhuộm răng, ăn trầu. Loại trầu mà người Mường thích nhất là trầu màng, loại trầu này lá to, dày và thơm. Loại trầu thứ hai là trầu chấp. Trầu chấp lá nhỏ hơn và không thơm ngon bằng trầu màng. Hai giống trầu này người ta trồng được nhưng khi mùa đông, sương muối xuống lá trầu rụng hết, những người nghiện trầu lại phải dùng đến thứ trầu cỏ, mọc dại ở rừng. Loại trầu này không cay, không thơm như trầu nhà nhưng họ đành dùng tạm đợi qua mùa đông.
Những thứ được người Mường ăn kèm với trầu là cau, vôi, vỏ rễ cây then, hoặc lá cau và thuốc lá, thuốc lào. Xưa kia, đàn bà con gái ai cũng có một túi đựng trầu, đó là túi vải, khâu thành hình mề gà hoặc hình ống đáy tròn trên miệng khâu viền để luồn dây, thắt lại và buộc vào ngang lưng mỗi khi đi đâu. Những người già, đã gãy hết răng thì phải ăn trầu giã. Cối giã trầu được làm bằng xương ống chân bò, lấy đầu đốt xương làm đáy, tiện cao khoảng 7-8cm. Có người còn bọc bạc quanh miệng cối. Chày giã trầu thường bằng một đoạn đồng hoặc sắt nhỏ, có ba ngạch ngoài đầu để giã. Sau này thì thường người ta làm cối giã trầu bằng đồng. Bình vôi thường làm bằng gốm, thứ này dân Mường không làm được mà phải mua của người kinh đem từ đồng bằng lên bán. Nếu không mua được thì người ta đựng vôi bằng ống nứa. Những người nghèo thì thường hay gói thuốc lá bằng lá vào khăn còn những người giàu có và nhà quyền quý thì đựng thuốc lá và vôi vào chiếc ốc đào bằng bạc, ốc đào vừa để đựng vừa là đồ trang sức, người có ốc đào đeo trong thắt lưng thì lấy đó làm sang. Vì người Mường có câu “Thủl tlù pên pang, khăn nang khả thước, hài hước pên khau” nghĩa là “túi trầu bên cạnh, khăn cau đằng trước, hài (dép) bên sau.
Trầu cau đã đi vào đời sống văn hoá người mường thật sâu đậm. Trầu cau có mặt trong tất cả mọi nghi lễ trong đời sống của người mường. Trong phần dâng cơm của một nghi lễ thì bao giờ người ta cũng mời uống nước ăn trầu trước, rồi mới mời đến cơm và rượu. Và đặc biệt trong lễ cưới hỏi, trầu cau là một lễ vật quan trọng không thể thiếu. Trầu cau cũng là vật báo tin vui. Mỗi khi nhà ai được biếu trầu và cau thì biết ngay là nhà có em gái, cháu gái trong họ sắp sửa xuất giá. Qua đó, trong họ hàng cũng biết để chuẩn bị quà mừng cho đám cưới tới. Những đồ mừng đồ mừng đó có những thứ phải chuẩn bị khá lâu như rượu cần chẳng hạn. Trong những tiệc tiếp khách long trọng thì thường các cô gái Mường là người mời trầu mời nước. Họ có hẳn bài hát mời trầu rất trữ tình.
Mặc dù người Mường đã biết ăn trầu từ lâu đời như vậy nhưng họ không mấy ai biết têm trầu cánh phượng. Miếng trầu được quệt vôi vào giữa lá, gấp song song, dọc hai bên lá cuộn tròn và găm cuống lá vào giữa miếng. Thường thì các bà các chị têm trầu từ đêm hôm trước, lúc mọi việc trong ngày đã xong xuôi, họ ngồi nghỉ ngơi uống nước ăn trầu nói chuyện sau một ngày lao động mệt nhọc, tiện thể họ chuẩn bị trầu cho cả ngày hôm sau. Sáng dậy họ lại bắt đầu một ngày bằng miếng trầu cho đỏ môi, thơm miệng.
HBĐT tổng hợp
(HBĐT)- Năm 2002, Hội Văn học - Nghệ thuật tỉnh được sự cho phép của các cơ quan chức năng đã tiến hành thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học “Nghiên cứu, sưu tầm Mo Mường ở Mường Bi, Tân Lạc - Hòa Bình" với mục đích phục dựng sưu tầm 12 đêm mo tang lễ của người Mường. Địa chỉ cụ thể thực hiện tại xóm Lầm, Mường Bi (huyện Tân Lạc). Sau 8 năm xử lý tư liệu, đến tháng 10/2010, cuốn sách Mo Mường Hòa Bình đã chính thức được xuất bản ra mắt bạn đọc.
(HBĐT) - Bên bếp lửa nhà sàn ấm cúng. Cái lạnh đầu đông đã kéo cả gia đình tôi xum họp quanh bếp lửa. Tôi lại có dịp được nghe bà kể chuyện cổ Mường Vang, Mường Vó; chuyện ngày xưa bà và mẹ ngồi dệt nên những tấm thổ cẩm rực rỡ sắc màu, những mền chăn ấm áp.
(HBĐT) - Ông Nhâm không còn đếm nổi bây giờ trong làng có bao nhiêu cây Dổi, mà điều đó cũng không còn quan trọng nữa. Giờ đây ông rất vui vì Mường Be, xã Chí Đạo (Lạc Sơn) quê ông nhà nào cũng có cây dổi. Những cây dổi to, nhiều năm tuổi cũng không bị chặt bán nữa, những cây mới 7,8 năm cũng bắt đầu cho thu quả bói và cả những vườn ươm giống cũng ngợp một màu xanh mướt….!
(HBĐT) - Truyền thống văn hoá của dân tộc Mường không cho phép dựng nhà thành hàng, lối nhưng bao giờ, nhà sàn cũng đều ở vị trí dựa lưng vào thế đất cao như sườn đồi, sườn núi. Mỗi nhà có thể bày biện, trang trí khác nhau nhưng cấu trúc cơ bản về gian, buồng giống nhau. Giữa màu xanh thiên nhiên núi rừng, những nếp nhà sàn vẫn tồn tại như một minh chứng rõ nét nhất về sức sống lâu bền của văn hoá Mường truyền thống.
(HBĐT) - Khám phá và trải nghiệm. Thử thách và hoà mình cùng thiên nhiên. Được sống và tìm hiểu văn hoá của người dân bản địa... Đó chính là điều mà những du khác đã một lần được đặt chân đến mạnh đất Hòa Bình đều không thể nào quên khi tham gia các tour du lịch đi bộ.
(HBĐT) - Đây là lễ hội phổ biến của người Thái ở Mai Châu, cụ thể ở đây là lễ hội của người Thái vùng Mai Thượng, Mai Châu. Lễ xên bản, xên mường chính là lễ cúng bản, cúng mường, thờ cúng thành hoàng bản mường, những người lập nên bản người Thái từ buổi đầu thiên di từ Mường Hước Khà về đây lập nghiệp.
Phát triển bởi ICT GROUP.
