(HBĐT) - Những người con sinh ra, lớn lên ở huyện Tân Lạc luôn tự hào về vùng đất cổ Mường Bi, cái nôi của nền văn hóa Hòa Bình, nơi ra đời sự tích núi thiêng trong cuốn sử thi "Đẻ đất, đẻ nước". 

Tuy nhiên, đã có lúc cùng với dòng chảy nhịp sống hiện đại, những giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc cứ thế mà mai một. Bằng nhiều nỗ lực, cấp ủy, chính quyền và người dân nơi đây đã gìn giữ, phát huy để "hồn" Mường không bị thay thế, phai nhạt...


Người dân bản Mường Lũy Ải, xã Phong Phú (Tân Lạc) làm du lịch gắn với bảo tồn nét đẹp văn hóa truyền thống.

Những lễ hội truyền thống được quan tâm khôi phục

Lễ hội truyền thống chính là nơi phô diễn, giúp hình dung được những giá trị văn hóa một cách chân thực, sống động. Kể từ năm 2000, lễ hội Khai hạ (Khuống mùa) - lễ hội truyền thống cổ, đáng chú ý nhất ở địa phương đã được khôi phục lại.

Đồng chí Bùi Thị Niềm, người con của đất Mường Bi, hiện là Giám đốc Sở VH-TT&DL bày tỏ: Khai hạ chính là lễ hội phổ biến nhất của người Mường Bi xưa để tỏ lòng tôn kính với các vị thần linh, tưởng nhớ những người đã có công lập đất, lập Mường, cầu mong vạn vật phát triển thuận lợi, mùa màng bội thu và những điều tốt đẹp đến với dân làng. Được duy trì tổ chức thường niên đúng vào ngày 7 - 8 tháng Giêng âm lịch tại xã Phong Phú, lễ hội Khai hạ là sự kiện lớn được người dân vùng Mường luôn đón đợi, thu hút sự tham gia của đông đảo du khách trong nước, quốc tế.

Bên cạnh các nghi lễ truyền thống được tái hiện một cách đầy đủ (lễ cúng tại miếu thờ xóm Lũy, lễ rước bóng Quốc Mẫu Hoàng Bà và Tam vị Tản Viên Sơn Thánh, lễ xuống đồng với đường cày đầu tiên...) là phần hội của lễ hội Khai hạ luôn cuốn hút bởi màn trình tấu chiêng, đồng diễn chiêng Mường trầm hùng, độc đáo. Tiếp nối là những tiết mục văn nghệ hát, múa dân ca Mường, các hoạt động tạo không khí rộn rã, tưng bừng như trò chơi dân gian, hội thi các môn thể thao dân tộc, thi ẩm thực truyền thống... 

Sau lễ hội Khai hạ, huyện phục dựng các lễ hội truyền thống cổ đặc sắc như: lễ hội đánh cá suối Lỗ Sơn; lễ hội chùa Kè - xã Phú Vinh... Các lễ hội tạo sức lan tỏa, tác động mạnh mẽ đến ý thức của người dân trong việc bảo tồn, gìn giữ các giá trị văn hóa truyền thống, làm phong phú đời sống tinh thần. Kéo theo đó, các giá trị văn hóa phi vật thể chiêng Mường, mo Mường, các làn điệu dân ca, sắc bùa, phong tục tập quán, trang phục, làng nghề thủ công mỹ nghệ truyền thống... cũng được bảo tồn, phát huy.

Phát triển du lịch song hành với bảo tồn giá trị văn hóa

Cuộc sống mưu sinh của người dân làng Mường cổ Lũy Ải, xã Phong Phú từng nhiều vất vả, khó khăn. Dẫu vậy, cộng đồng, làng xóm lại rất đồng lòng giữ gìn những nét đẹp văn hóa từ đời ông bà lưu lại. Ở đây, nếp nhà truyền thống của bà con vẫn giữ được hình thái kiến trúc nhà sàn cổ. Nếp ăn, nếp ở, phong tục tập quán được giữ nguyên... Đây cũng là cơ sở để năm 2014, làng Mường Ải được UBND tỉnh công nhận là điểm du lịch cộng đồng (DLCĐ), đồng thời được Bộ VH-TT&DL công nhận là làng truyền thống tiêu biểu của dân tộc ít người, được đưa vào dự án "Cải tạo, bảo tồn làng Mường cổ" do Sở VH-TT&DL làm chủ đầu tư. Hiện tại, xóm Lũy Ải đã trở thành một điểm du lịch chính nằm trong tuyến du lịch quốc lộ 6, tuyến du lịch liên vùng Tây Bắc, mà đặc trưng là sản phẩm văn hóa độc đáo.

Trên những bản làng khác như xóm Ngòi - xã Suối Hoa, xóm Chiến - xã Vân Sơn, xóm Bưởi Cại - xã Phú Cường cũng có những đổi khác kể từ khi làm DLCĐ. Bà con có ý thức gìn giữ bản sắc văn hóa từ lời ăn tiếng nói, trang phục cho đến phong tục, tập quán... giúp du khách có được những trải nghiệm, ấn tượng tốt đẹp. 

Theo đồng chí Lê Chí Huyên, Phó Chủ tịch UBND huyện Tân Lạc, giá trị văn hóa là nguồn của cải vô giá mà vùng đất cổ Mường Bi có được. Nhờ sự trân quý, phát huy những giá trị này mà Mường Bi giờ đây trở thành điếm đến văn hóa - du lịch nổi tiếng, hấp dẫn du khách muôn phương tìm đến trải nghiệm, khám phá. Trong đó, DLCĐ là điểm nhấn, lợi thế được huyện Tân Lạc xác định phát triển song hành với việc bảo tồn bản sắc văn hóa truyền thống.

Bên cạnh nguồn tài nguyên tự nhiên gồm cảnh quan, môi trường, hệ thống hang động, di tích khảo cổ học, hồ nước, núi đá..., huyện quan tâm khơi dậy những nét văn hóa truyền thống làm điều kiện quan trọng để phát triển DLCĐ. Đổi lại, loại hình này mang lại lợi ích KT-XH cho người dân tham gia vào công tác bảo tồn. Trên địa bàn đang khai thác 4 điểm DLCĐ thuộc các xã: Phong Phú, Phú Cường, Suối Hoa, Vân Sơn. Các sản phẩm du lịch trọn gói, lập chương trình cho các tuyến, chương trình du lịch làng nghề từng bước được tạo dựng. Huyện cũng đã triển khai kế hoạch trồng đào ven các tuyến đường vùng cao, lập hồ sơ khoa học đề nghị các cấp có thẩm quyền xếp hạng di tích danh thắng, để tạo thêm các sản phẩm thu hút khách du lịch. Xây dựng đề án phát triển sản phẩm nông nghiệp gắn với phát triển du lịch của địa phương; đề án bảo tồn bản sắc văn hóa truyền thống gắn với phát triển DLCĐ cho các điểm DLCĐ.

Nhờ giữ được "hồn Mường" mà các điểm DLCĐ trên địa bàn thu hút du khách trong nước, quốc tế, giúp thúc đẩy, tạo điểm nhấn diện mạo nông thôn, khai thác hiệu quả các sản phẩm du lịch nổi bật của Mường Bi, đó là DLCĐ, du lịch văn hóa - lễ hội.

 Bùi Minh


Các tin khác


Xung quanh việc xây dựng trụ sở và công trình văn hóa tâm linh tại thành phố Hòa Bình: Bài 2 - Công trình không phù hợp quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, vi phạm trật tự xây dựng?

Liên quan đến việc xây dựng chùa Hòa Bình và các công trình phụ trợ, thời gian qua, một số cơ quan thông tin, báo chí đưa tin cho rằng: công trình này không phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; vi phạm các quy định của pháp luật về thủ tục đầu tư; còn để xảy ra nhiều sai phạm liên quan đến trật tự xây dựng. Trước những vấn đề được dư luận xã hội và người dân quan tâm, các cơ quan chức năng của tỉnh và UBND thành phố Hòa Bình (TPHB) đã có thông tin phản hồi.

Xung quanh việc xây dựng trụ sở và công trình văn hóa tâm linh tại thành phố Hòa Bình: Bài 1 - Các cơ quan chức năng đề nghị điều chỉnh quy mô xây dựng chùa Hòa Bình

Thực hiện chỉ đạo của đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh về việc xem xét, kiểm tra, rà soát các nội dung liên quan đến công tác quy hoạch, thu hồi đất để thực hiện xây dựng trụ sở và công trình văn hóa tâm linh chùa Hòa Bình tại đồi Ba Vành, thuộc tổ 8, phường Tân Thịnh, thành phố Hòa Bình (TPHB), ngày 19/1/2024, Sở Xây dựng (SXD) đã tổ chức họp với các sở, ngành, UBND TPHB và Ban trị sự Giáo hội Phật giáo (GHPG) tỉnh. Sau cuộc họp, các sở, ngành, UBND TPHB đã đưa ra những kiến nghị với UBND tỉnh về việc điều chỉnh quy mô xây dựng chùa Hòa Bình.

Thiêng liêng ngày hội tòng quân

Không phải tiếng trống giục giã, cũng không phải ngọn đuốc thắp lên bằng ngọn lửa truyền thống, mà chính nhiệt huyết của tuổi trẻ mới là thứ làm bùng lên không khí thiêng liêng trong ngày hội tòng quân năm 2024. Đây chính là ngày hội của tuổi trẻ, của thanh niên ưu tú - những người đã biết đặt Tổ quốc ở trong tim...

Chuyện về nhạc phẩm “Lá thư DK” trên biển

Trong một đêm cuối năm Quý Mão 2023, con tàu Trường Sa 04 bền bỉ đè sóng tiến về phía bãi cạn Cà Mau, nơi có nhà giàn DK1/10… Bỗng trong tiếng sóng biển ầm ào và gió thổi ràn rạt dọc các boong tàu, vẳng tiếng đàn ghi ta và tiếng hát của một vài chiến sĩ hải quân. Tiếng đàn thánh thót và da diết của Trung tá Trịnh Văn Nghị, Chính trị viên phó Tiểu đoàn DK1 hòa vào giọng hát khá tình cảm của nhóm cán bộ, chiến sĩ trên tầng 3 con tàu: "Anh kể lại nơi anh những lúc biển cuồng phong/ Biển giận dữ hung tàn quá đỗi/ Nhà giàn kiên trung giữ vững thềm lục địa/ Như tình anh yêu em, tình yêu bất tận…”. Các anh đang tập bài hát mới "Lá thư DK” của ca sĩ, nhạc sĩ, Phó đoàn Nghệ thuật Bông Sen (TP Hồ Chí Minh), thành viên của đoàn sáng tác trong chuyến hải trình DK1…

Huyện Lạc Thủy: Ước vọng đầu Xuân mới

Mùa Xuân đến mang theo hơi ấm của đất trời, đem đến sức sống mới cho vạn vật. Đó cũng là thời điểm cảm xúc của mỗi người lại trào dâng với niềm tự hào, tin tưởng, đoàn kết một lòng đi theo con đường mà Đảng và Bác Hồ đã chọn. Xuân mới, niềm tin khát vọng mới, bao dự định được gửi gắm, thôi thúc mỗi chúng ta cố gắng phấn đấu vươn lên, xây dựng quê hương Lạc Thủy giàu đẹp.

Người góp phần nâng tầm sản phẩm mang giá trị văn hoá Hoà Bình

Quá trình công tác nhiều năm trong cơ quan nhà nước của tỉnh, chị Hoàng Việt Hà (TP Hoà Bình) có cơ hội tiếp cận, nghiên cứu về lĩnh vực văn hoá, từ đó nuôi dưỡng tình yêu ngày càng lớn đối với văn hoá bản địa. Đây được xem là cơ duyên để năm 2022, sau dự định ấp ủ, chị đứng ra mở cửa hàng quà tặng với tên gọi Hoa Đất Mường.

Xem các tin đã đưa ngày:
Tin trong: Chuyên mục này Mọi chuyên mục