(HBĐT) - Sau khi thực hiện các chiến dịch "thần tốc” di dân ra khỏi vùng lòng hồ sông Đà, một quãng thời gian dài, người dân lâm vào tình trạng khó khăn như không thể khó khăn hơn. Người dân co cụm trên núi đồi, hình thành các chòm xóm, hầu hết cách biệt và cô lập. Nhà dựng tạm, mặt bằng sản xuất không có. Tất cả làm lại từ đầu.




Khu tái định cư Lau Bai, xã Vầy Nưa (Đà Bắc) nhìn từ trên cao.

Ông Đinh Công Báo, nguyên Bí thư Huyện ủy Đà Bắc, từng công tác ở Ban Định canh định cư từ mấy chục năm trước. Ông có nhiều năm bám cơ sở tuyên truyền, vận động người dân xóa đói, giảm nghèo, trồng luồng, trồng rừng PAM, phủ xanh đất trống, đồi trọc, trồng hồng không hạt, mơ mai, dong riềng; chỉ đạo làm các công trình hạ tầng vùng khó khăn, xây dựng trung tâm cụm xã, các chợ nổi, chợ hạt ven sông... Ông Báo tâm sự: Sau di dân, huyện Đà Bắc khó khăn trăm bề. Người dân chịu nhiều thiệt thòi khi chính sách dành cho đền bù còn vừa làm, vừa tính, hạ tầng thấp kém, sản xuất tự cung, tự cấp. Hàng trăm hộ phải từ bỏ quê hương, sinh sống ở các địa phương trong tỉnh, vào Nam lập nghiệp với mong ước thoát nghèo. Những gia đình ở lại đối mặt với nghèo, đói. Khó nhất là không có mặt bằng làm nhà, mặt bằng cho sản xuất. Việc thay đổi phương thức sản xuất từ trồng lúa nước chuyển sang cây lâm nghiệp, các loại cây ăn quả… cũng mất nhiều thời gian, công sức. Sản lượng, năng suất cây trồng bấp bênh. Những năm đầu tái lập tỉnh (1991), tình trạng đói nghèo ở các xã vùng hồ rất căng thẳng.

Nhiều năm công tác tại Ban Quản lý dự án vùng hồ huyện Đà Bắc, ông Đào Tiến Quyết, Trưởng phòng Kinh tế - Hạ tầng huyện Đà Bắc nhớ lại: Sau khi thực hiện chuyển dân, đối với các xã vùng hồ trở ngại nhất là hạ tầng giao thông. Muốn tiếp cận các xã vùng hồ hầu hết phải đi bằng đường thuỷ. Đi đường bộ phải leo núi, vượt rừng tự nhiên, rừng đặc dụng mất cả buổi sáng mới tới được trung tâm xã. Những năm 1995 - 1997, đến các xã vùng cao Đà Bắc như Đồng Nghê (cũ), Suối Nánh (cũ), Mường Tuổng (cũ), Mường Chiềng, Giáp Đắt, Tiền Phong… phải tính bằng tuần. Cuộc sống, sản xuất chưa ổn định, tỷ lệ đói nghèo của huyện rất cao. Cán bộ huyện đi cơ sở được cán bộ xã mời về nhà tổ chức cuộc họp, vì trụ sở không có hoặc xập xệ. Thực hiện công cuộc di dân, cuộc sống, sản xuất bị đảo lộn. Rất nhiều người gián đoạn học tập hoặc mù chữ. Vì lẽ đó, nhiều năm sau này, huyện Đà Bắc phải thực hiện phong trào xoá mù chữ cho người dân, thanh niên. Và rất nhiều năm sau, giáo dục của huyện mới dần ổn định.

Nhằm hỗ trợ người dân vùng hồ thuỷ điện cải thiện sản xuất, nâng cao đời sống, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt 2 dự án ổn định dân cư, phát triển KT-XH vùng chuyển dân sông Đà tỉnh Hoà Bình tại các Quyết định số 747/QĐ-TTg, ngày 7/12/1994 và 472/QĐ-TTg, ngày 19/3/2002. Năm 2009, Chính phủ ban hành Đề án ổn định dân cư, phát triển KT-XH vùng chuyển dân sông Đà tỉnh Hòa Bình giai đoạn 2009 - 2015 (theo Quyết định số 1588/QĐ-TTg, ngày 9/10/2009, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt điều chỉnh đề án tại Quyết định số 84/QĐ-TTg, ngày 19/1/ 2015). Mục tiêu của đề án nhằm đảm bảo ổn định nơi ở của Nhân dân, nâng cao đời sống, thu nhập, đảm bảo không còn hộ có nguy cơ tái đói, giảm tỷ lệ hộ nghèo bằng mức bình quân chung của tỉnh; chuyển dịch cơ cấu lao động theo hướng giảm dần tỷ lệ lao động trực tiếp sản xuất nông nghiệp, tăng tỷ lệ lao động được đào tạo nghề ở nông thôn; đầu tư xây dựng đồng bộ kết cấu hạ tầng phục vụ phát triển KT-XH vùng theo tiêu chí nông thôn mới; nâng tỷ lệ độ che phủ rừng, đảm bảo chức năng phòng hộ cho hồ thủy điện Hòa Bình, bảo vệ môi trường sinh thái; bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội.

Tỉnh chỉ đạo các địa phương tập trung triển khai dự án, đề án đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông, điện, thuỷ lợi, trạm y tế, trường học, phát triển KT-XH vùng hồ. Đặc biệt chú trọng hỗ trợ, tạo điều kiện cho người dân phát triển sản xuất, phát triển kinh tế rừng, trồng các loại cây ăn quả, hỗ trợ phát triển chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản, khai hoang phục hóa. Phạm vi thực hiện gồm 40 xã, phường của các huyện và thành phố gồm: Đà Bắc, Mai Châu, Tân Lạc, Cao Phong, Kim Bôi, Lạc Sơn, Lạc Thủy, Yên Thủy, TP Hòa Bình. Trong đó, các huyện: Đà Bắc, Mai Châu, Tân Lạc,Cao Phong, Kim Bôi và TP Hòa Bình đã duyệt trước đó; 3 huyện bổ sung năm 2015 khi xây dựng điểm tái định cư tập trung để tiếp nhận dân cư vùng lòng hồ bị ảnh hưởng thiên tai là Yên Thủy, Lạc Thủy, Lạc Sơn; bố trí tập trung, xen ghép tại 40 xã, phường với tổng số 38.605 hộ (162.605 nhân khẩu). Tỉnh đã lồng ghép các nguồn vốn phát triển KT-XH, nâng cao mức sống người dân vùng hồ. Năm 2012, thu nhập bình quân đầu người đạt trên 8,5 triệu đồng, tăng 4 triệu đồng so với năm 2008; năm 2020 đạt trên 20 triệu đồng, tăng 11,5 triệu đồng so với năm 2012. Tuy nhiên, so với thu nhập trung bình vùng nông thôn miền núi vẫn ở mức thấp (khoảng 37 triệu đồng/người/ năm), vùng đề án có 15 xã đặc biệt khó khăn theo Quyết định số 861/QĐ-TTg, ngày 4/6/2021 của Thủ tướng Chính phủ.

Đời sống Nhân dân vùng hồ đã được cải thiện và đang từng bước ổn định. Toàn vùng đã xoá hết hộ đói, tỷ lệ hộ nghèo đến năm 2020 còn 24%. Khoảng 30% hộ dân vùng hồ đã làm được nhà ở, mua sắm phương tiện đi lại, máy móc phục vụ sản xuất… Các địa phương vùng hồ thực hiện tốt công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng. Phần lớn diện tích đất trống, đồi núi trọc được phủ xanh bằng trồng các loại cây lâm nghiệp, cây ăn quả. Toàn vùng hồ có trên 30.000 ha rừng trồng mang lại thu nhập cho người dân, góp phần nâng độ che phủ rừng từ 26% năm 1995 lên 50% năm 2008, năm 2012 đạt 55%, năm 2020 đạt 57%, góp phần bảo vệ môi trường sinh thái, phòng hộ, tạo nguồn sinh thuỷ cho hồ thủy điện Hòa Bình.

Tuy nhiên, theo đánh giá của Sở NN&PTNT: Vùng hồ vẫn là vùng trũng nhiều khó khăn của tỉnh. Địa bàn đồi núi, chia cắt mạnh, nguồn lực đầu tư đòi hỏi lớn, nhưng khả năng đáp ứng còn rất thấp. Diện tích đất gieo trồng bình quân đầu người thấp so với nhiều vùng khác trong tỉnh, canh tác chủ yếu trên đất dốc. Diện tích đất rừng phòng hộ xung yếu chiếm phần lớn diện tích đất vùng hồ sông Đà. Trên 80% dân số sinh sống chủ yếu dựa vào sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp; thu nhập từ lâm nghiệp chiếm hơn 50% tổng thu nhập của hộ dân. Hạ tầng chia cắt, nguồn lực đầu tư cho hạ tầng đáp ứng nhu cầu sản xuất, phát triển KT-XH rất hạn chế. Mức thu nhập bình quân, chất lượng cuộc sống người dân còn thấp, mới đạt khoảng 70% so với mặt bằng chung của toàn tỉnh… Sau khi Nhà máy thuỷ điện Hòa Bình phát điện nhiều năm, nhiều nơi vẫn chưa có điện, như nhiều người vẫn nói "vùng hồ là vùng tối nơi chân đèn". Bình quân tiêu chí nông thôn mới ở các xã vùng hồ đạt 14,72 tiêu chí/xã, thấp hơn bình quân chung của tỉnh 0,59 tiêu chí/xã. Các tiêu chí nông thôn mới ở mức thấp đều liên quan đến hạ tầng về giao thông, trường học, cơ sở vật chất văn hóa, thu nhập, hộ nghèo; môi trường và an toàn thực phẩm.

(Còn nữa)


Lê Chung


Các tin khác


Thu hái “lộc” rừng - đổi thay cuộc sống

(HBĐT) - Nhìn tải măng trước mặt áng chừng đến 30 kg. Mang bán số măng, tính ra chưa đầy 1 tiếng, người nông dân này đã bỏ túi 450.000 đồng. Đây là nguồn thu không nhỏ đối với người miền núi. Không chỉ gia đình anh Pốt mà trên địa bàn tỉnh, nhiều nơi, nhiều gia đình mỗi năm có nguồn thu từ măng lên tới vài chục triệu đồng không còn là hiếm. 

Huyện Yên Thủy giải bài toán phát triển tự phát và đầu ra cho nông sản: Bài 3 - Đẩy mạnh liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm

(HBĐT) - Tháng 2/2023, huyện Yên Thủy phối hợp với Sở NN&PTNT tổ chức hội nghị xúc tiến đầu tư, liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp trên địa bàn huyện. Hội nghị có sự tham gia của 11 doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh. Tại hội nghị, những thực trạng, khó khăn, vướng mắc, điểm nghẽn trong liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm được đưa ra trao đổi, thảo luận. Sau hội nghị, nhiều giải pháp thiết thực đã được triển khai, huyện Yên Thủy đang tích cực vào cuộc để đẩy mạnh liên kết sản xuất, tìm hướng tiêu thụ nông sản hiệu quả.

Huyện Yên Thủy giải bài toán phát triển tự phát và đầu ra cho nông sản: Bài 2 - Tái cơ cấu gắn với khai thác lợi thế phát triển nông nghiệp

(HBĐT) - Huyện Yên Thủy thực hiện tái cơ cấu lĩnh vực trồng trọt theo phương châm giữ vững cây trồng truyền thống, đẩy mạnh đưa giống cây trồng mới phù hợp với địa phương, ưu tiên cây trồng có giá trị kinh tế cao để tăng năng suất, sản lượng. Còn đối với lĩnh vực chăn nuôi, huyện tập trung phát huy lợi thế sản xuất một số vật nuôi có khả năng cạnh tranh cao; chuyển từ chăn nuôi nhỏ lẻ, phân tán sang chăn nuôi trang trại, gia trại. Phấn đấu xây dựng ngành nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa tập trung, nâng cao năng suất, chất lượng và đạt mức tăng trưởng 7 - 8%/năm.

Huyện Yên Thủy giải bài toán phát triển tự phát và đầu ra cho nông sản: Bài 1 - Phát triển tự phát, phá vỡ quy hoạch

(HBĐT) - Huyện Yên Thủy không có nhiều di tích, danh lam thắng cảnh để phát triển du lịch, cũng không có điều kiện thuận lợi để phát triển dịch vụ. Đời sống của người dân chủ yếu trông vào nông nghiệp; tỷ trọng nông, lâm nghiệp, thủy sản chiếm 30% giá trị nền kinh tế. Tuy nhiên, trên mảnh đất "chưa mưa đã úng, chưa nắng đã hạn” này, ngành nông nghiệp vẫn loay hoay với nhiều khó khăn. Do phát triển tự phát nên diện tích nhiều loại cây trồng như cây ăn quả có múi, sắn, ngô… đang vượt quá quy hoạch, đầu ra gặp khó. Việc xúc tiến tiêu thụ nông sản chưa đạt hiệu quả như kỳ vọng, giá trị sản phẩm thấp. Do đó, tái cơ cấu ngành nông nghiệp, tìm đầu ra cho nông sản là việc huyện Yên Thủy đang tích cực triển khai.

Nghe dân nói, làm dân tin

(HBĐT) - "Trường học bộ đội" ở xã Sơn Thủy, "Ngô bộ đội" ở xã Vân Sơn, "Giếng nước bộ đội" ở xã Hang Kia, "Đường bộ đội" ở xã Độc Lập... Những cái tên gần gũi mà sâu lắng, mộc mạc mà cao quý được Nhân dân đặt cho những công trình, việc làm bộ đội giúp đỡ dân trên các lĩnh vực của đời sống xã hội. Cũng chính điều đó đã nói lên tình cảm cũng như ghi nhận của Nhân dân đối với việc làm của cán bộ, chiến sỹ lực lượng vũ trang (LLVT) tỉnh trong những năm qua.

Xây dựng thương hiệu cho du lịch Mường Vang

Bài 2 - Nỗ lực đón "sóng” đầu tư vào du lịch 

(HBĐT) - Thu hút đầu tư được huyện Lạc Sơn xác định là yếu tố then chốt, quan trọng hàng đầu để chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Trong đó, du lịch là một trong các lĩnh vực ưu tiên thu hút đầu tư bên cạnh các lĩnh vực công nghiệp sử dụng nhiều lao động, công nghiệp chế biến nông, lâm sản, khai thác lợi thế về đất đai, tài nguyên khoáng sản.

Xem các tin đã đưa ngày:
Tin trong: Chuyên mục này Mọi chuyên mục