Hồ Ba Bể cách thành phố Bắc Kạn 70 km về phía Tây Bắc, nằm ở trung tâm Vườn Quốc gia Ba Bể; phía Đông Bắc giáp xã Cao Trĩ và Khang Ninh; phía Đông Nam giáp xã Nam Cường và xã Đà Vị, huyện Na Hang (Tuyên Quang). Đây là một trong những hồ nước ngọt tự nhiên lớn nhất Việt Nam. Năm 1995, hồ Ba Bể được hội nghị Hồ nước ngọt thế giới tổ chức tại Mỹ công nhận là 1 trong 20 hồ nước ngọt đặc biệt của thế giới cần được bảo vệ.

Hồ được hình thành cách đây khoảng 200 triệu năm do một biến động địa chất lớn, làm sụt lún các dãy núi đá vôi tạo thành, được bao bọc bởi các dãy núi đá vôi xen lẫn sa thạch cổ và những cánh rừng nguyên sinh. Địa chất và địa mạo của khu vực hồ hết sức phức tạp, đã tạo nên phong cảnh đẹp ngoạn mục với cấu trúc địa chất và đất đai có một không hai, điều đó kéo theo sự hình thành của nhiều hệ sinh thái khác nhau. Qua khảo sát cho thấy, sự pha trộn phức tạp của các hệ sinh thái các-xtơ (hiện tượng phong hóa đặc trưng của những miền núi đá vôi bị nước chảy xói mòn) điển hình và hệ sinh thái phi  các-xtơ trong sự hài hòa với các hệ sinh thái sông hồ. Sự đa dạng về địa chất và sinh học như vậy khó có thể bắt gặp ở các nơi khác trên thế giới.

Hồ Ba Bể nằm ở cánh cung sông Gâm, địa hình gồ ghề và cắt xé bởi các ngọn núi cao từ 1.400 - 1.600 m, xen kẽ là các thung lũng. Hồ Ba Bể được hợp thành từ 3 hồ có tên là Pé Lèng, Pé Lù và Pé Lầm. Hồ có chiều dài hơn 8 km, nơi rộng nhất 2 km, diện tích mặt nước khoảng 500ha, độ sâu trung bình 20 m, có những nơi sâu đến 35 m, có nhiều loài thủy vật và cá nước ngọt sinh sống, trong đó có nhiều  loài đặc biệt quý hiếm được ghi vào sách đỏ Việt Nam như cá chép kính, dầm xanh, cá chiên… Nước hồ Ba Bể trong xanh, quanh năm mát mẻ, toàn cảnh hồ như một bức tranh thủy mặc, in đậm bóng núi, lồng lộng mây trời, nhìn như một chiếc gương khổng lồ phản chiếu những dãy núi uốn lượn vòng cung ẩn hiện trên mặt nước. Trên mặt hồ có nhiều đảo nhỏ xinh đẹp như đảo Bà Góa, đảo An Mạ…

Hồ Ba Bể khoác trên mình sự hùng vĩ của núi rừng và một nét duyên dáng, mềm mại với làn nước hòa quyện cùng trời đất, núi rừng bao quanh, lúc xanh rêu, lúc xanh lam, khi lại lẫn sắc vàng của bóng cây, khi sắc trắng của những đám mây… 

Sau khi chiêm ngưỡng hồ Ba Bể bằng chiếc thuyền nhỏ, chúng tôi được các đồng nghiệp Báo Bắc Kạn tiếp đón bằng tình cảm chân tình, nồng hậu. Được trải nghiệm 1 đêm nghỉ ngơi ven hồ và thưởng thức các món ăn đặc sản của người dân. Hồ Ba Bể với vẻ đẹp hoang sơ, tình người ấm áp chắc chắn sẽ là điểm du lịch thu hút ngày càng đông du khách đến thăm quan, trải nghiệm. Chia tay hồ Ba Bể, hẹn gặp lại các đồng nghiệp Báo Bắc Kạn vào một ngày sớm nhất để chứng kiến sự "thay da đổi thịt" của mảnh đất này. Nếu một lúc nào đó bạn cần chút bình yên, cần sự tĩnh lặng thì hãy tới hồ Ba Bể để hưởng trọn không khí trong lành, tinh khiết và thanh tao.