Người dân trong vùng kể lại rằng, sở dĩ đặt tên hang Luồn là bởi hang đi qua quả núi và có hai cửa thông nhau. Được phát hiện từ rất lâu, hang được các nhà thám sát hang động người Italia đến khảo sát và đánh giá là một trong những hang đẹp của tỉnh. Có 3 tuyến đường đến di tích, trong đó 1 tuyến đường thuỷ và 2 tuyến đường bộ. Hang nằm ngay cạnh sông, từ xa nhìn lại dãy núi Đầm Khánh trông hùng vĩ, dòng sông Bôi trong xanh, tựa như dải lụa uốn lượn bao bọc ven chân núi. Trên con thuyền nhỏ vãn cảnh hang Luồn, du khách cảm nhận sự sắp đặt của tạo hoá thật hữu tình, núi bên sông, sông bên núi khiến cho bao sự gồ ghề, thô thực của núi trở nên tinh tế bởi sự dịu dàng của con sông.

Có chiều dài hơn 1,1 km, lòng rộng 8-12 m, vòm cao từ 3-10 m, ấn tượng đầu tiên ngay khi quan sát ngoài cửa hang là bức rèm nhũ nhuộm màu xám của thời gian. Các khối nhũ trông khoẻ khoắn vươn dài như những chàng lực sỹ đứng bảo vệ cho hang. Một bức rèm hoa dây leo từ vách hang rủ xuống nửa như chào mời, nửa như che chắn, giữ gìn những bí ẩn bên trong. Du khách khám phá vẻ đẹp kỳ thú của hang luồn qua quả núi, đi vào theo dòng nước uốn lượn quanh co, có đoạn hẹp như một dòng suối, đoạn mênh mang như cả dòng sông. Vùng gần cửa hang nhất buông xuống những bức màn đá tầng tầng, lớp lớp. Nhũ đá vừa dân dã, đồng nội, vừa nghiêm cẩn như tu viện, có vùng tạo nên một tổ hợp đá chia 2 lớp: lớp trên tựa như quần tiên vũ nữ đang múa trong hội bàn đào, lớp dưới là quan lại triều đình đang đăm đắm ngắm xem. Ở khoảng giữa hang, hai bên bờ là những mảnh rừng hoa đá, hình hoa nhiều nhất là hoa phong lan đá treo trên vách, rủ xuống vòm, đậu trên hang, lơ lửng trên cột.

Trong hang, không khí mát mẻ, nước từ các khối nhũ đá rỏ xuống, chỗ thì tí tách, thánh thót như mưa phùn mùa xuân, chỗ thì rào rạt như mưa rào đầu hạ, hòa thành bản giao hưởng dài bất tận. Vào tới quá giữa, vách hang như cố tình trải rộng để tạo ra bên bờ suối một bãi tắm tuyệt đẹp, xung quanh là các khối nhũ lớn như những hàng cây toả bóng, buông cành. Càng vào sâu bên trong, nhũ đá càng nhiều, càng đặc sắc, nhũ từ vòm trần rủ xuống, từ hai vách đua ra, các khối nhũ đan xen, hoà quyện vào nhau tạo nên những bức tranh sinh động, có nơi nhũ thanh mảnh, mềm mại, có nơi nhũ phủ dải đầy ắp như cả kho thóc, có nơi như núi vàng, thác bạc. Đặc biệt hơn cả là dọc theo hang từ vách, từ vòm trần xuống có vô vàn khối nhũ như cả đàn rồng mẹ, rồng con đua nhau vươn vòi hút nước. Để tham quan, chiêm ngưỡng hết cảnh đẹp trong hang, du khách phải dành khoảng 4 tiếng đồng hồ và còn lâu hơn nếu muốn lưu lại vẫy vùng vui vẻ trong làn nước mát lành.

Đồng chí Nguyễn Thị Thanh Tâm, Trưởng phòng VH-TT huyện Lạc Thủy cho biết: Hang nằm trong tuyến du lịch chùa Hương – hang Luồn – động Phú Lão. Đây là hang động tự nhiên, có địa thế rất khác biệt, cửa thông với dòng sông. Nhờ được địa phương quan tâm, bảo vệ, di tích vẫn giữ nguyên được nhũ đá và các cảnh quan trong hang. Những năm gần đây, cùng với việc đẩy mạnh khai thác loại hình du lịch thăm quan danh lam thắng cảnh, du lịch văn hoá, hang Luồn trở thành một trong những điểm đến thu hút đông đảo du khách tới thưởng ngoạn, vãn cảnh đẹp. Không chỉ khêu gợi trí tưởng tượng thẩm mỹ, du khách bốn phương đến với hang Luồn được tận hưởng cảm giác lãng du giữa sông núi, đất trời.