Báo động tình trạng vị thành niên, thanh niên thiếu kiến thức về sức khỏe sinh sản

Thứ sáu, 21/12/2018 | 6:47:12 Chiều

(HBĐT) - "Chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên vì tương lai giống nòi” là chủ đề của Tháng hành động quốc gia về dân số và Ngày dân số Việt Nam năm 2018 được Bộ Y tế phát động. Vị thành niên/thanh niên (VTN/TN) là yếu tố quan trọng có ý nghĩa quyết định đến chất lượng dân số, chất lượng nguồn nhân lực và tương lai của giống nòi. Vấn đề sức khỏe sinh sản (SKSS) VTN/TN được Bộ Y tế xác định là một nội dung ưu tiên trong Chiến lược dân số - sức khỏe sinh sản Việt Nam giai đoạn 2011 - 2020. Tại tỉnh ta, tình trạng VTN/TN thiếu kiến thức hoặc không có kiến thức về SKSS chiếm tỷ lệ cao, để lại nhiều hệ lụy nghiêm trọng ảnh hưởng đến chất lượng dân số.

Thực trạng VTN/TN thiếu kiến thức về SKSS và hệ lụy

VTN/TN Việt Nam (nhóm dân số từ 10 - 14 tuổi, theo định nghĩa của Tổ chức Y tế thế giới) chiếm khoảng 22% dân số. Mặc dù đã nỗ lực truyền thông giáo dục, song tình trạng quan hệ sớm, quan hệ tình dục không an toàn, mang thai ngoài ý muốn và phá thai không an toàn, nguy cơ lây nhiễm bệnh tình dục, nhiễm HIV ở VTN/TN có xu hướng tăng.

Tại tỉnh ta, nạo phá thai đang là vấn đề "nóng”. Năm 2017, theo thống kê của Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản tỉnh, tổng số ca phá thai là 1.296 ca (chiếm 9,3%). 9 tháng năm 2018, có 692 ca phá thai (chiếm 7,9%). Một thực tế diễn ra là VTN/TN phá thai "chui” tại các cơ sở y tế tư nhân. Chính vì vậy, Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản tỉnh không thống kê được số ca nạo, phá thai ở độ tuổi VTN/TN. Bên cạnh đó, tình trạng tảo hôn còn cao, năm 2018, toàn tỉnh xảy ra 301 trường hợp tảo hôn.

Đến xã Pà Cò (Mai Châu), chúng tôi gặp những đứa trẻ đang chơi đùa với nhau trong vườn đào, vườn mận. Hỏi người dân được biết trong số đó có những đứa trẻ bố, mẹ còn đang học THPT ở dưới huyện. Trẻ nhỏ được gửi ở nhà với ông bà, người thân. Xã Pà Cò là một trong những xã có tỷ lệ tảo hôn cao nhất tỉnh. Trong năm 2018, xã có 15 trường hợp tảo hôn. Nhiều đứa trẻ mới 13, 14 tuổi đã làm mẹ. Cứ thế những đứa trẻ ra đời khi cha, mẹ chúng còn đang tuổi "ăn chưa no, lo chưa tới” và chưa từng chuẩn bị tâm lý, kiến thức, kỹ năng, kinh tế của gia đình. Có những đôi mắt mọng nước với lời ru chưa tròn giai điệu, ở đó bầu trời thanh xuân chỉ còn là những ước mơ dang dở. Đây thực sự không còn là chuyện con cái "có lớn mà không có khôn” của mỗi gia đình mà thể hiện sự thiếu kiến thức, thiếu hiểu biết về chăm sóc SKSS VTN/TN.

Diễu hành hưởng ứng Tháng hành động quốc gia về dân số và Ngày dân số Việt Nam 26/12 trên địa bàn TP Hòa Bình.

Ở độ tuổi VTN/TN rất thích khám phá năng lực bản thân, mở rộng thêm nhiều mối quan hệ mới. Nếu không được tuyên truyền đúng cách, các em rất dễ có các nguy cơ: quan hệ tình dục sớm, quan hệ tình dục không an toàn, dễ bị xâm hại tình dục dẫn đến mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục, kể cả HIV/AIDS, mang thai ngoài ý muốn, phá thai không an toàn để lại một số hậu quả nghiêm trọng như sẩy thai, sinh thiếu cân, đẻ non, thai nhỏ so với tuổi thai; nhiễm trùng tử cung, thủng tử cung dẫn tới vô sinh, tử vong mẹ. Đây là gánh nặng cho bản thân, gia đình và xã hội. Mang thai ở tuổi VTN/TN cũng gây ảnh hưởng nặng nề đến phát triển thể chất và tâm sinh lý cũng như phát triển trí tuệ sau này.

Tích cực trang bị kiến thức về SKSS cho vị thành niên, thanh niên

Trước thực trạng VTN/TN không có kiến thức về chăm sóc SKSS, tỉnh ta thực hiện nhiều giải pháp, nhiều mô hình nhằm cung cấp kiến thức chăm sóc SKSS cho VTN/TN. Đồng chí Nguyễn Thị Minh Phương, Chi cục trưởng Chi cục DS/KHHGĐ tỉnh chia sẻ: Triển khai tháng hành động quốc gia về dân số và Ngày dân số Việt Nam 26/12 năm 2018 với chủ đề: "Chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên vì tương lai giống nòi”, ngành Dân số các cấp đã tập trung tuyên truyền sâu rộng, ưu tiên về SKSS VTN/TN, các bệnh lây truyền qua đường tình dục; tình dục an toàn; phòng tránh thai ngoài ý muốn và tác hại của nạo phá thai không an toàn. Tùy từng điều kiện, các cấp xây dựng hoạt động khác nhau. Tại cấp tỉnh, Chi cục DS/KHHGĐ phối hợp với Báo Hòa Bình, Đài PT-TH tỉnh xây dựng các chuyên mục, phóng sự tuyên truyền về nội dung thông điệp và chủ đề Ngày dân số Việt Nam 26/12 và Tháng hành động quốc gia về dân số.

Chi cục DS/KHHGĐ đã thành lập và duy trì 6 câu lạc bộ về chăm sóc SKSS VTN/TN tại 6 xã (Mỹ Thành, Miền Đồi, Tân Lập, Quý Hòa, Tuân Đạo, Ngọc Lương) thuộc 2 huyện Lạc Sơn, Yên Thủy. Bên cạnh đó, Chi cục phối hợp với các sở, ban, ngành để truyền thông, giáo dục về SKSS VTN/TN.

Tỉnh Đoàn tổ chức truyền thông về SKSS, phổ biến giáo dục pháp luật cho VTN/TN. Năm 2018, tổ chức 29 cuộc truyền thông với trên 30.000 lượt ĐV-TN tham gia; thành lập được 112 câu lạc bộ gia đình trẻ phát triển bền vững trên địa bàn dân cư, trong các khu công nghiệp… tiêu biểu như mô hình gia đình trẻ phát triển bền vững tại xã Bắc Phong (Cao Phong), Dân Hạ (Kỳ Sơn), Trung Minh (thành phố Hòa Bình), CLB tiền hôn nhân tại khu công nghiệp huyện Lương Sơn.

Ngoài ra, Tỉnh Đoàn còn tổ chức hội thảo, cuộc thi sân khấu hóa, các đêm giao lưu văn nghệ nhằm đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, giáo dục, vận động thanh niên thực hiện tốt công tác chăm sóc SKSS. Trên 200 cán bộ Đoàn chủ chốt các huyện, xã, phường, thị trấn được đào tạo kỹ năng truyền thông thay đổi hành vi về dân số và chăm sóc SKSS. Tập huấn lồng ghép để phổ biến kiến thức về SKSS cho 2.700 lượt thanh, thiếu niên tham gia; tổ chức 15 buổi sinh hoạt ngoại khóa cho 1.230 lượt cán bộ đoàn và ĐVTN thuộc 20 trường THCS và THPT. Với việc tích cực thực hiện truyên thông, giáo dục SKSS cho VTN/TN đã góp phần nâng cao nhận thức cho VTN/TN về SKSS.

Để thực hiện Nghị quyết số 21 - NQ/TW của BCH Trung ương khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 101/KH - UBND ngày 16/7/2018, trong đó phấn đấu đến năm 2025, 75% VTN/TN hiểu biết cơ bản về một số vấn đề DS/ KHHGĐ; giảm 2/3 trẻ VTN/TN có thai ngoài ý muốn; 70% nam, nữ thanh niên được tư vấn, khám sức khỏe trước hôn nhân; giảm tỷ lệ tảo trên 1,5 - 2%/năm.

Cần trang bị cho vị thành niên, thanh niên kiến thức về sức khỏe sinh sản

VTN/TN còn thiếu, thậm chí nhiều người không có kiến thức về SKSS. Chính vì vậy, cần trang bị cho các em những kiến thức, kỹ năng cụ thể như: từ chối tình dục, tránh những môi trường tạo điều kiện quan hệ tình dục không lành mạnh. Ở trường học cần tổ chức nhiều hoạt động ngoại khóa, sinh hoạt theo chủ đề. Các thầy, cô giáo tùy từng nội dung có thể nam, nữ học riêng. Tại nhà, bố mẹ dành thời gian trò chuyện, tâm sự giữa mẹ với con gái, bố với con trai. Đây là chìa khóa giúp trẻ biết cách bảo vệ mình, giữ gìn bản thân khi người khác có động tác đụng chạm, người lạ rủ đi chơi… Đặc biệt, trang bị cho con gái lứa tuổi VTN/TN kỹ năng biết từ chối trước những đòi hỏi hoặc dụ dỗ từ người yêu; cách ứng xử hợp lý trong mọi tình huống để tránh những nguy cơ xấu.

Bác sỹ Bùi Thị Dậu

Phó Giám đốc Trung tâm chăm sóc SKSS tỉnh

Tăng cường tuyên truyền về sức khỏe sinh sản cho học sinh

VTN/TN chủ yếu học tập tại trường THCS và THPT. Ở độ tuổi này các em thích khám phá và chinh phục những điều mới lạ trong tình yêu nhưng chưa có kiến thức về tình yêu, giới tính, hôn nhân. Chính vì vậy, ngành Dân số cần phối hợp chặt chẽ với các trường học để tuyên truyền về SKSS cho học sinh. Nhà trường phải đa dạng các hình thức tuyên truyền cho học sinh về SKSS. Nội dung tuyên truyền tại nhà trường cần đúng trọng tâm như: hệ lụy của tảo hôn, cách phòng tránh mang thai ngoài ý muốn, giải pháp để tránh lạm dụng tình dục, phòng tránh bệnh lây truyền qua đường tình dục. Thầy, cô giáo phải cởi mở, đưa giáo dục giới tính, SKSS trở thành nội dung bắt buộc để học sinh không ngần ngại, xấu hổ khi đề cập tới SKSS. Thầy, cô cần tìm tòi, nghiên cứu, tham khảo ý kiến chuyên gia để ra các bộ đề thi trắc nghiệm nhằm khảo sát và đánh giá nhận thức, hiểu biết của học sinh, từ đó có những điều chỉnh hợp lý trong cách tiếp cận và giảng dạy.

Hà Thị Dậu

Giám đốc Trung tâm DS/KHHGĐ huyện Mai Châu

Nhiều hệ lụy từ việc vị thành niên - thanh niên mang thai ngoài ý muốn

Hiện nay, xã hội vẫn còn định kiến với vấn đề mang thai ngoài ý muốn. VTN/TN mang thai ngoài ý muốn bị mọi người chê trách, dè bỉu. Bạn bè cùng trang lứa nói xấu, gia đình người thân quát mắng. Những thái độ đó ảnh hưởng trực tiếp đến tâm lý của người mang thai. Nhiều bạn trẻ mang thai ngoài ý muốn có tâm lý hoang mang, sợ hãi dẫn đến tử tự hoặc suy nghĩ nhiều, ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của thai nhi. Định kiến của xã hội khiến VTN/TN mang thai ngoài ý muốn không dám thông báo với gia đình, bạn bè mà tự đến các cơ sở y tế tư nhân để phá thai chui ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người mẹ. Sau khi phá thai không được chăm sóc chu đáo có thể dẫn tới nhiễm trùng tử cung, thủng tử cung, nguy hiểm hơn là vô sinh.

Trần Thị Huệ

Xã Sủ Ngòi (TP Hòa Bình)

Mong muốn sự chia sẻ từ bố, mẹ

Em rất cần sự chia sẻ từ bố, mẹ và người thân trong gia đình. Mặc dù ở trường, chúng em được thầy, cô giáo cung cấp những kiến thức về giới tính. Tuy nhiên, tâm lý của đa số học sinh vẫn còn e ngại, xấu hổ với thầy cô, bạn bè nên chưa dám chia sẻ những suy nghĩ, thắc mắc của mình về giới tính. Có thầy, cô nghiêm cấm học sinh thích bạn khác giới.

Em không thể tự giải thích được những thắc mắc của mình nên cần sự chia sẻ của bố, mẹ về giới tính, về bạn khác giới và mối nguy hiểm của các mối quan hệ bạn bè không lành mạnh. Bố, mẹ thấu hiểu sẽ dạy cho em cách xử lý những tình huống không lành mạnh để không bị ảnh hưởng đến tình bạn.

Bùi Bình Phương Linh

Học sinh lớp 8, trường THCS Lê Quý Đôn (TP Hòa Bình)

Thu Thủy

Chung tay vì người nghèo - cần hơn nữa những mô hình sinh kế hiệu quả

(HBĐT) - Xóa đói, giảm nghèo, đảm bảo an sinh xã hội là mục tiêu lớn của Đảng, Nhà nước. Thực hiện mục tiêu này, Đảng, Nhà nước ta đã huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị thực hiện xóa đói, giảm nghèo. Với vai trò tập hợp khối đại đoàn kết toàn dân tộc, trong những năm qua, MTTQ các cấp trong tỉnh đã tích cực tuyên truyền, vận động và triển khai nhiều cuộc vận động, phong trào thiết thực giúp hộ nghèo phát triển sản xuất, ổn định cuộc sống với chủ trương "Chung tay vì người nghèo - không ai bị bỏ lại phía sau”.

Tinh gọn bộ máy ngành Y tế - giảm lượng cần song hành với nâng chất

(HBĐT) - Thực hiện chủ trương tinh gọn bộ máy, nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe nhân dân trong tình hình mới, nhất là theo tinh thần Nghị quyết T.Ư 6 (khóa XII), ngành Y tế đã "bắt tay” triển khai. Bộ máy của ngành đã, đang và sẽ tiếp tục được tinh gọn. Thực tế cho thấy hiệu quả nhưng cũng phát sinh một số vấn đề cần quan tâm giải quyết.

Siết chặt hoạt động cầm đồ, cho vay nặng lãi

(HBĐT) - Dịch vụ cầm đồ là loại hình kinh doanh có điều kiện, hoạt động theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, thời gian gần đây, hoạt động kinh doanh cầm đồ diễn biến phức tạp, tác động xấu đến tình hình ANTT, gây bức xúc trong nhân dân.

Quyết liệt đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả

(HBĐT) - Đây là quyết tâm của Ban chỉ đạo (BCĐ) 389/ĐP tỉnh trong công tác lãnh, chỉ đạo đấu tranh trên "mặt trận” chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả đang diễn ra ngày càng tinh vi về phương thức và thủ đoạn. Theo đồng chí Nguyễn Bá Thức, Cục trưởng Cục Quản lý thị trường (QLTT), cơ quan thường trực BCĐ 389/ĐP tỉnh, quý IV là thời điểm cuối năm, nhu cầu mua sắm của người tiêu dùng tăng cao, nhất là đối với mặt hàng rượu, bia, bánh, kẹo, thuốc lá và đồ điện lạnh, điện máy. Các đối tượng làm ăn phi pháp có thể lợi dụng dịp này để gia tăng các hành vi vi phạm.

Tái cơ cấu nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới

(HBĐT) - Nhằm đẩy mạnh phát triển kinh tế, tỉnh Hoà Bình đã và đang tích cực xây dựng nông thôn mới (NTM) gắn với đẩy mạnh tái cơ cấu nông nghiệp. Từ đó từng bước góp phần nâng cao giá trị kinh tế, tăng thu nhập cho nhân dân, hướng đến mục tiêu phát triển nông nghiệp, nông thôn theo hướng toàn diện, hiện đại và bền vững.

Để y tế cơ sở là nền tảng trong phòng bệnh, chăm sóc sức khoẻ

(HBĐT) - Y tế cơ sở là tuyến y tế ban đầu trong hệ thống chăm sóc sức khỏe nhân dân, có nhiệm vụ chăm sóc, bảo vệ, nâng cao sức khỏe, dự phòng và khám chữa bệnh (KCB). Trạm y tế xã, phường, thị trấn là tuyến y tế cơ sở gần dân nhất cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu, giảm áp lực KCB cho tuyến trên. Nâng cao chất lượng y tế cơ sở là yêu cầu thực tiễn. Đây cũng là nội dung quan trọng trong Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 25/10/2017 của BCH T.ư Đảng, khóa XII về "Tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới”.