Dự án cấp bách đê ngăn lũ chống ngập úng Pheo - Chẹ hạ du sông Đà (TP Hòa Bình) có tổng chiều dài toàn tuyến khoảng 16 km, tổng mức đầu tư 597,4 tỷ đồng (kinh phí bồi thường, hỗ trợ và tái định cư (TĐC) trên 97 tỷ đồng). Tổng diện tích thu hồi ở giai đoạn 1, chiều dài khoảng 6,2km là 19,3ha; trong đó đi qua địa phận phường Kỳ Sơn khoảng 11,43 ha, địa phận xã Hợp Thành 7,88 ha.
Trên toàn tuyến, ngoài nhà ở, công trình, vật kiến trúc của các tổ chức, cá nhân, hộ gia đình, có 1 công trình hạ tầng kỹ thuật điện, 1 công trình hạ tầng kỹ thuật viễn thông và hệ thống kênh tưới tiêu được thiết kế xây dựng hoàn trả. Xây dựng dự án TĐC, UBND TP Hòa Bình đã đầu tư xây dựng xong dự án hạ tầng kỹ thuật khu TĐC thị trấn Kỳ Sơn (nay là phường Kỳ Sơn) để giao đất TĐC, giao đất nơi ở mới cho các hộ đủ điều kiện theo quy định.
Theo đề xuất của chủ dự án, UBND thành phố đã ban hành Thông báo thu hồi đất số 90/TB-UBND, ngày 17/7/2024, tổng diện tích dự kiến thu hồi khoảng 17,6ha đất các loại của 418 hộ gia đình, cá nhân và 2 tổ chức. Chủ dự án đã cắm mốc giải phóng mặt bằng và bàn giao cho UBND thành phố (thông qua Trung tâm Phát triển quỹ đất TP Hòa Bình). Đến nay, UBND thành phố đã chỉ đạo Trung tâm Phát triển quỹ đất chủ trì, phối hợp các đơn vị liên quan thực hiện kiểm đếm đất, tài sản trên đất của 395/418 hộ gia đình, cá nhân, bằng 94,4%. Theo UBND TP Hòa Bình, hiện còn 23 hộ gia đình, cá nhân chưa tổ chức kiểm đếm được. Dự án chồng lấn với nhiều dự án đã thực hiện thu hồi đất trước đó, dẫn đến khó khăn trong việc trích đo, xác định loại đất; chưa hoàn chỉnh trích đo để thống nhất diện tích thu hồi; chưa thống nhất giữa chủ đầu tư và UBND thành phố trong việc lập, thẩm định, phê duyệt phương án di chuyển hạ tầng kỹ thuật điện, viễn thông…
Bên cạnh đó, đơn giá bồi thường về tài sản, vật kiến trúc chậm ban hành. Ngày 16/10/2024, UBND tỉnh có Quyết định số 45/QĐ-UBND về tiếp tục sử dụng Bộ đơn giá bồi thường đối với tài sản khi Nhà nước thu hồi đất. Đồng thời, khó khăn trong áp dụng chính sách chuyển tiếp giữa Luật Đất đai năm 2024 và Luật Đất đai năm 2003 đối với 20 hộ gia đình đã có quyết định thu hồi đất và quyết định phê duyệt phương án tại thời điểm năm 2013. Theo đó, chủ dự án tại thời điểm đó mới bố trí kinh phí chi trả 100% cho 8 hộ; tạm ứng với tỷ lệ 56,45% trên tổng số tiền bồi thường được phê duyệt cho 8 hộ; chưa chi trả cho 4 hộ. Một số hộ phải thu hồi đất ở đề nghị phải chi trả hoặc tạm ứng kinh phí lớn theo giá thực tế; một số hộ đang trong giai đoạn giải quyết tranh chấp đất đai.
Đồng chí Nguyễn Hữu Luyện, Phó Chủ tịch UBND TP Hòa Bình cho biết: Để giải quyết khó khăn, vướng mắc giải phóng mặt bằng dự án, UBND thành phố đã đề nghị chủ đầu tư chủ trì, phối hợp các bên có liên quan, yêu cầu đơn vị trích đo dự án hoàn thiện hồ sơ trích đo thu hồi đất theo hướng dẫn tại Công văn số 408, ngày 29/1/2024 của Sở Tài nguyên và Môi trường. Hoàn thiện hồ sơ đề nghị UBND thành phố giao Phòng Tài nguyên và Môi trường lựa chọn đơn vị tư vấn khảo sát, tham mưu ban hành quyết định giá đất cụ thể đối với đất ở. Đẩy nhanh tiến trình xác định giá đất cụ thể; tăng cường tuyên truyền, vận động nhân dân phối hợp trong công tác kiểm kê, bàn giao mặt bằng.
UBND thành phố đề nghị UBND tỉnh giao các sở, ngành chỉ đạo, hướng dẫn một số nội dung cụ thể như: chỉ đạo chủ đầu tư khẩn trương hoàn thiện hồ sơ trích đo thu hồi đất theo hướng dẫn tại Công văn số 408, ngày 29/1/2024 của Sở Tài nguyên và Môi trường để UBND thành phố có căn cứ lập, công khai phương án bồi thường, hỗ trợ. Hướng dẫn UBND thành phố, chủ đầu tư xem xét giải quyết những tồn tại đối với 20 hộ đã có quyết định thu hồi đất và quyết định phê duyệt phương án tại thời điểm năm 2013 (dự án cũ đã quyết toán). Hướng dẫn giải quyết vướng mắc về thẩm quyền, trình tự, thủ tục lập, thẩm định, phê duyệt kinh phí, phương án bồi thường đối với công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội; việc bồi thường, hỗ trợ diện tích đất quy hoạch hành lang giao thông đã được thể hiện trong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của các hộ, diện tích hành lang giao thông bị cắt đi theo quy hoạch khi hộ gia đình thực hiện cấp đổi và thực hiện các quyền sử dụng đất.
Lê Chung