Các lớp dạy chữ do ông Hếnh mở luôn có đông người dân tham gia
Chúng tôi đến gia đình ông Lý Văn Hềnh, bản Sưng, xã Cao Sơn (Đà Bắc) khi ông đang hướng dẫn các cháu nhỏ trong xóm làm quen với các nét chữ Dao cổ. ông tâm sự: Học chữ Nôm đã khó, để hiểu, dịch nghĩa, phiên âm sang tiếng dân tộc Dao còn khó hơn, đòi hỏi người học phải chịu khó, ham mê mới có thể thành công. Xuất thân từ gia đình có truyền thống học chữ Nôm – Dao, ngay từ nhỏ, tôi đã được bố truyền dạy chữ viết, văn hóa, tập tục truyền thống của dân tộc Dao. Với sự truyền dạy của bố, đến năm 18 tuổi, tôi thành thạo chữ viết, các làn điệu dân ca, các câu thành ngữ, tục ngữ, quán ngữ dân tộc Dao Tiền, các điệu múa dân gian và các tập tục trong việc hành lễ tâm linh… Với vốn chữ Nôm – Dao thành thạo, tôi đã sưu tầm, viết lại và phổ biến các cuốn sách nói về tâm linh, luật tục, tập tục của người Dao Tiền cho cộng đồng người Dao ở các địa phương trong tỉnh.
Trò chuyện với chúng tôi, ông Hềnh cho biết thêm: Trong cuộc sống hiện nay, nhiều luồng văn hóa đã du nhập đến các làng, bản người Dao. Giới trẻ được học tiếng phổ thông, học ngoại ngữ mà lãng quên không học, không nói tiếng dân tộc là điều khiến chúng tôi rất trăn trở. Chữ Dao có nguy cơ mai một, vì vậy lớp dạy chữ được mở trở thành niềm vui của cả cộng đồng người Dao. Trước thực tế số đông người dân tộc Dao, không chỉ các em nhỏ mà ngay cả nhiều người trung, cao tuổi cũng không am hiểu và biết viết, đọc chữ Nôm - Dao cổ của dân tộc, không biết chữ viết của dân tộc mình khiến tôi cảm thấy tiếc nuối. Với nguyện vọng truyền dạy chữ viết cho cộng đồng và để lưu giữ những nét văn hóa độc đáo của người Dao Tiền, tôi bắt đầu dạy chữ Nôm - Dao cho con cháu trong gia đình, dòng tộc bằng phương pháp học cổ truyền. Đến nay, các con đều am hiểu rõ về ngôn ngữ, chữ viết, tập tục của người Dao và có thể truyền dạy các tri thức của người Dao cho mọi người.
Đặc biệt, năm 2008 được sự giúp đỡ của thành viên mạng lưới bảo tồn tri thức bản địa dân tộc thiểu số tỉnh Hòa Bình, ông Hềnh đã lập tờ trình đề nghị UBND xã Cao Sơn cho dạy phổ biến chữ Nôm – Dao cho cán bộ và nhân dân trong vùng. Mới đầu ông mở lớp dãy miễn phí cho các cháu nhỏ và người dân trong xã. Tại đây, các học viên không chỉ được học về chữ viết Dao cổ mà còn học các làn điệu dân ca Dao Tiền như: hát Khía, hát đối đáp giao duyên và hát trong các lễ làm đám tâm linh dân tộc Dao như: múa chèo, múa chuông, điệu nhảy… Tiếng lành đồn xa, nhiều người dân ở các xã khác khi biết có lớp học chữ Dao đã đến đăng ký tham gia mong học được cái chữ để truyền dạy lại cho thế hệ sau.
Tuy tuổi cao, hàng ngày ông Hềnh vẫn đi đến các điểm mở lớp tại các địa phương trong huyện để truyền dạy về tri thức bản địa cho đồng bào dân tộc Dao. Đến nay, ông Hếnh đã mở được 6 lớp ở các xã: Cao Sơn, Vầy Nưa, Đoàn Kết, Tân Pheo, Hiền Lương với trên 350 học viên tham gia. Các học viên tham gia lớp học ở mọi lứa tuổi, từ các cháu nhỏ đến những người trung, cao tuổi và cán bộ xã.
Đồng chí Bàn Văn Xuân, Phó Chủ tịch UBND xã Cao Sơn cho biết: Từ ngày có lớp học chữ Dao trên địa bàn huyện số lượng học viên tăng lên cũng từ đó người biết viết chữ Dao đã tăng. Việc mở lớp không chỉ để mọi người hiểu về ngôn ngữ, chữ viết, văn hóa người Dao, góp phần giữ gìn, bảo tồn nét đẹp văn hóa của dân tộc mà còn giúp mọi người hiểu về nhân nghĩa, gìn giữ nếp sống, phong tục tập quán đẹp của dân tộc mình. Với giá trị to lớn như vậy, cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương luôn tạo mọi điều kiện có thể để người dân tộc thiểu số nói chung và người dân tộc Dao nói riêng bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống.
Hồng Ngọc
Phát triển bởi ICT GROUP.
