Người cao tuổi (NCT) 60 hay 65 tuổi trở lên chiếm một tỉ lệ không lớn trong dân số (12%) nhưng số lượng thuốc nói chung sử dụng cho đối tượng này lại không nhỏ (50%). Và đặc biệt, tỷ lệ tai biến gây ra do thuốc lại thường gặp ở NCT nhiều hơn so với các lứa tuổi khác dưới 60. Các biểu hiện lâm sàng thường gặp ở NCT do tác dụng phụ (ADR) của thuốc như: bồn chồn bất an, té ngã, trầm cảm, lú lẫn, rối loạn nhận thức, táo bón, tiểu tiện không kiểm soát, hội chứng ngoại tháp, rối loạn hoạt động tình dục, mất ngủ…

 sao NCT dễ bị tai biến khi dùng thuốc?

Nhiều công trình nghiên cứu đã khảo sát vấn đề này và rút ra một số nguyên nhân dẫn đến tăng tỷ lệ tai biến ở NCT khi dùng thuốc là:

- NCT thường hay đau ốm, phải thường dùng thuốc.

- NCT thường mắc nhiều bệnh mạn tính mà các bệnh này đòi hỏi nhiều loại thuốc có tác dụng mạnh. Hơn nữa, người ta ghi nhận điều trị bệnh ở NCT thường dùng thuốc trong khoảng thời gian kéo dài hơn bình thường mới có tác dụng.

- NCT quá lo lắng về sức khỏe của mình nên thường dùng thêm thuốc, ngoài thuốc đã được thầy thuốc chỉ định, hoặc có người chưa đau ốm gì vẫn dùng thuốc, gọi là để “phòng” (nhất là thuốc trị cảm, đau nhức).

- Ở NCT, do trí tuệ giảm sút, thường hay nhầm lẫn trong sử dụng thuốc, đặc biệt là về liều lượng. NCT thường nhầm lẫn uống cùng lúc nhiều loại thuốc trị cảm khác nhau nhưng lại chứa cùng một loại dược chất (như dùng cùng lúc panadol, decolgen, efferalgan… và các thuốc này đều chứa dược chất chính là paracetamol) đưa đến quá liều gây ngộ độc.

- Do quá trình tích tuổi ảnh hưởng đến tính chất dược động học của thuốc đối với NCT (tức là quá trình hấp thu, phân bố, chuyển hóa, thải trừ thuốc trong cơ thể không bình thường) đưa đến những phản ứng bất ngờ và không có lợi của thuốc.

 Phải thận trọng khi dùng thuốc cho người cao tuổi.

Các nguyên tắc dùng thuốc ở NCT

Các nhà điều trị nên lưu ý các nguyên tắc dùng thuốc ở NCT như sau:

- Chỉ định dùng thuốc khi thật cần thiết và sau khi chẩn đoán chính xác.

- Bắt đầu bằng liều dùng thấp nhất có hiệu lực, kéo dài nhịp dùng thuốc thích hợp, tức số lần dùng thuốc trong ngày nên thưa hơn so với người trẻ tuổi.

- Lưu ý các điều kiện thuận lợi cho việc tuân thủ dùng thuốc (dạng thuốc thích hợp là dạng lỏng như: thuốc nước, hỗn dịch; chọn thuốc dùng ít lần trong ngày, tức nên chọn thuốc phóng thích dược chất kéo dài ngày uống một lần thay vì dùng thuốc thông thường ngày uống nhiều lần…).

- Hướng dẫn kỹ các chỉ dẫn dùng thuốc một cách rõ ràng và bảo đảm sự tuân thủ điều trị bằng lời lẽ thiện cảm thuyết phục, cũng như dành thời gian lắng nghe tâm tư của NCT.

- Theo dõi sát trong thời gian dài sự đáp ứng đối với tác dụng của thuốc ở NCT. Không thể suy diễn kinh nghiệm dùng thuốc ở người trẻ tuổi cho NCT.

- Lưu ý các thuốc tránh dùng cho NCT nói chung và NCT đang mắc một bệnh lý nào đó. Cần lưu ý có những dạng thuốc nên tránh dùng cho NCT đang mắc phải một bệnh như:

- Không dùng dạng thuốc sủi bọt đối với người bị bệnh tăng huyết áp, suy tim (dùng dạng thuốc sủi bọt luôn chứa muối natri sẽ làm bệnh nặng thêm).

- Không dùng thuốc chẹn bêta đối với NCT bị hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), đái tháo đường hoặc bị bệnh lý mạch máu ngoại biên.

- Không dùng thuốc kháng histamin, thuốc chống co thắt, thuốc chống trầm cảm đối với người bị phì đại lành tính tuyến tiền liệt hay bị táo bón.

- Không dùng thuốc glucocorticoid đối với NCT bị đái tháo đường.

Để phát huy tác dụng và hạn chế tác dụng phụ

Để phát huy cao nhất tác dụng điều trị của thuốc và hạn chế thấp nhất ADR, tức phản ứng có hại do thuốc gây ra, NCT cần lưu ý:

- Không nên tự ý sử dụng thuốc bừa bãi, tốt nhất hãy dùng thuốc theo sự chỉ định của bác sĩ, theo sự hướng dẫn của dược sĩ.

- Khi bác sĩ cho đơn thuốc, phải dùng đúng thuốc theo đơn đó, không tự ý dùng thêm hoặc thay đổi thuốc, thậm chí dùng thêm chế phẩm “thực phẩm chức nãng” khi chưa hỏi ý kiến của bác sĩ điều trị.

Khi đang dùng thuốc, nếu thấy có những rối loạn, những phản ứng bất thường, không nên tự bỏ, ngưng thuốc hoặc thay thế thuốc mà nên trở lại khám bác sĩ đã chỉ định thuốc kể rõ sự việc để bác sĩ cho hướng xử trí.

- Đối với một số ADR thuộc loại gây khó chịu, có thể áp dụng các biện pháp điều chỉnh sinh hoạt, ãn uống để khắc phục như: không làm việc đòi hỏi sự tập trung tỉnh táo nếu dùng thuốc gây buồn ngủ, ăn nhiều rau cải, trái cây, uống nhiều nước nếu thuốc gây táo bón… NCT có thể tham khảo ý kiến với bác sĩ, dược sĩ về các biện pháp khắc phục này.

                                                                                    Theo Báo SKĐS

Các tin khác

Đại diện Dự án TW phát biểu chia sẻ với Hội nghị .
Trạm y tế xã Trung Bì, huyện Kim Bôi là 1 trong số 78 trạm y tế đạt chuẩn Quốc gia của tỉnh.
Học sinh nghèo, bị ảnh hưởng CĐDC huyện Kỳ Sơn được khám chữa bệnh miễn phí qua thẻ BHYT.
Hình ảnh phổi bị tổn thương ở người hút thuốc.

Sống khỏe với vitamin B1

Vitamin B1 có tên khoa học là thiamin với nhiều vai trò được biết khá rõ trong việc tham gia vào các quá trình chuyển hoá trong cơ thể.

Lười ăn do thuốc

Có rất nhiều nguyên nhân làm bé lười ăn, nhưng có một nguyên nhân là do thuốc. Thuốc ở đây có thể là thuốc kháng sinh (trụ sinh), thuốc đặc trị (lợi tiểu, ung thư...) kể cả thuốc bổ. Với bé, thông thường là do thuốc kháng sinh và thuốc bổ.

Xoa huyệt đạo chữa cảm mạo, nhức đầu

Những người bị các chứng nhức đầu do căng thẳng tâm lý, suy nhược thần kinh… cũng có thể tự thực hiện phương pháp chữa bệnh đông y này.

Diễn đàn Tuyên truyền viên đồng đẳng chương trình can thiệp giảm tác hại dự phòng lây nhiễm HIV/AIDS năm 2010 khu vực phía Bắc

(HBĐT) - Trong 3 ngày (từ 27 đến 29/9/2010) tại Khách sạn Công đoàn Việt Nam huyện Kim Bôi, Cục phòng, chống HIV/AIDS, Bộ Y tế đã tổ chức diễn đàn Tuyên truyền viên đồng đẳng chương trình can thiệp giảm tác hại dự phòng lây nhiễm HIV/AIDS năm 2010 khu vực phía Bắc. Tham dự diễn đàn có 29 tỉnh, thành phố khu vực phía Bắc với hơn 100 tuyên truyền viên đồng đẳng.

Tân Lạc: Khám, chữa bệnh cho trên 85.000 lượt người

(HBĐT) - Đến tháng 9/2010, Bệnh viện đa khoa huyện Tân Lạc đã thực hiện khám, chữa bệnh cho 50.120 lượt người, đạt 90% KH năm. Trong đó, bệnh nhân điều trị nội trú 7.000 lượt, công suất sử dụng giường bệnh đạt 180%. Bệnh viện đã triển khai nhiều kỹ thuật mới trong khám, điều trị bệnh, góp phần thu hút lượng bệnh nhân, giảm thiểu các trường hợp chuyển tuyến trên.

Cần làm gì khi nổi mề đay?

Những hiện tượng ban đầu chính là có những vùng da sẩn đỏ, ngứa và khó chịu. Mề đay là một phản ứng viêm của da, có cơ chế phức tạp, trong đó có sự can thiệp của chất trung gian hóa học chính là histamin. Tuy là một bệnh da phổ biến, rất dễ nhận biết nhưng lại khó phát hiện nguyên nhân dù đã làm đầy đủ các xét nghiệm. Có nhiều yếu tố gây bệnh (bên trong, bên ngoài cơ thể, cơ địa) và trên một bệnh nhân, nhiều khi không chỉ có một mà gồm nhiều yếu tố cùng kết hợp.

Xem các tin đã đưa ngày:
Tin trong: Chuyên mục này Mọi chuyên mục