Các cựu tù binh đảo Phú Quốc gặp mặt. Từ trái sang: Trần Quyết Thắng, Đinh Công Thịnh, Hoàng Văn Hải, Bùi Thanh Ríu và nhạc sĩ Huy Tâm.
(HBĐT) - Sáng thứ bảy ngày 7/12/ 2013, tại gia đình ông Trần Quyết Thắng ở phường Chăm Mát (TPHB) diễn ra cuộc gặp cảm động của một số cựu tù binh Phú Quốc tại tỉnh ta. Điều đặc biệt là trong 40 năm qua, họ ở gần nhau, thậm chí cạnh nhau, gặp nhau, nhìn thấy nhau mà chưa nhận ra nhau. Vì thế nên đây là lần đầu tiên họ tìm thấy nhau sau 40 năm chiến thắng trở về...
Gặp nhau nhờ Báo Hòa Bình
Trước khi ra đảo Phú Quốc, tôi không biết ai là người Hòa Bình đã từng bị tù đày tại nhà tù Phú Quốc thời Mỹ - ngụy. Nhờ cuộc tìm gặp Trần Nhiếp Nhu, 87 tuổi, nguyên thượng sỹ nhất cai tù tàn ác tại nhà tù Phú Quốc. Qua ông Nhu, tôi nói chuyện điện thoại với ông Nguyễn Dương Kế, cựu tù binh đang sống tại thành phố Hồ Chí Minh. Qua ông Kế, tôi biết ông Trần Quyết Thắng, cựu tù binh Phú Quốc đang sống tại phường Chăm Mát, thành phố Hòa Bình. Gặp ông Thắng được biết ông vừa đi Phú Quốc về và cũng chưa biết ai là cựu tù binh Phú Quốc hiện đang sinh sống tại tỉnh. Từ đây, thể theo nguyện vọng của ông Thắng và số điện thoại của ông đăng trên Báo Hòa Bình, số 3932, ra ngày 10/11/2013 với bài “ước nguyện giản dị của một cựu tù binh Phú Quốc”, ngay sau đó có thông tin từ một số cựu tù binh Phú Quốc các nơi trong tỉnh điện về cho ông Trần Quyết Thắng.
Sáng ngày 7/11/2013, ông Đinh Công Thịnh từ thị trấn Chi Nê (Lạc Thủy), ông Bùi Thanh Ríu từ huyện Kim Bôi, ông Hoàng Văn Hải từ huyện Lương Sơn, ông Nguyễn Huy Tâm từ TP. Hòa Bình đã gặp nhau tại nhà riêng của ông Trần Quyết Thắng ở phường Chăm Mát. Không phải toàn tỉnh chỉ có 5 người là cựu tù binh Phú Quốc mà đây là 5 cựu tù binh Phú Quốc đầu tiên đang sống ở Hòa Bình gặp nhau lần đầu tiên. Người viết bài này lại vinh dự được chứng kiến cuộc gặp gỡ vô cùng cảm động và ý nghĩa này.
Tìm người sáng tác bài hát nổi tiếng "Phú Quốc vùng lên"
Trong 5 người gặp nhau hôm đó, 4 người hỏi nhau về người tù binh trẻ tuổi người Hòa Bình, tên Nguyễn Tiến Nhân đã sáng tác bài hát Phú Quốc vùng lên mà họ đã hát vang tại nhà tù Phú Quốc trong những năm tháng bị tù đày. Họ còn nhớ bài hát Phú Quốc vùng lên in bí mật trong tạp chí San hô đỏ tại nhà tù Phú Phú Quốc.
Nhắc đến San hô đỏ, các cựu tù đọc liền mấy câu thơ: “
Quay lại việc tìm lại người tù mang tên Nguyễn Tiến Nhân, các cựu tù còn nhớ, Nhân cùng một nữ tù binh rất đẹp song ca rất hay bài Trước ngày hội bắn khắp các buồng giam trong những dịp lễ, tết.
Một trong 5 người trong họ ngồi im rồi rưng rưng: Nguyễn Tiến Nhân là tên trong tù của tôi, chính tôi - Huy Tâm đây. Cả 4 cựu bạn tù tròn mắt rồi bật lên ôm lấy Huy Tâm, họ tranh nhau nắm chặt tay nhạc sỹ Huy Tâm cứ như sợ anh lại sắp biến mất như từng biến mất suốt 40 năm nay.
Khi bị bắt và bị đày ra Phú Quốc, Huy Tâm mới 18 tuổi với tên tù là Nguyễn Tiến Nhân. Trong những năm tháng bị giam cầm, Huy Tâm được người tù lớn tuổi người miền
Sau này khi chiến thắng trở về, Huy Tâm mới đi học trường Văn hóa- Nghệ thuật Tây Bắc rồi khi về Học viện âm nhạc tại Hà Nội, anh lại học cùng lớp với Hùng. Như vậy, những nốt nhạc đầu tiên trong đời mình, Huy Tâm học trong nhà tù Phú Quốc.
Các cựu tù vô cùng ngạc nhiên khi quá biết Huy Tâm người nhạc sỹ nổi tiếng đã sáng tác nhiều ca khúc hay về Hòa Bình trong nhiều năm qua nhưng giờ này mới biết Huy Tâm chính là Nguyễn Tiến Nhân thời ở nhà tù Phú Quốc cùng họ.
Chân dung những cựu tù binh "mất dấu"
Trần Quốc Thắng có người yêu ngay từ năm 1966, khi ấy, Đặng Thị Thuần, người yêu Thắng mới 16 tuổi. Khi gia đình nhận được giấy báo tử của Thắng gửi về. Sau lễ truy điệu của địa phương, anh trai của Thắng gặp Thuần và khuyên cô đi lấy chồng vì Thắng đã hy sinh. Trước sau Thuần vẫn khẳng định anh Thắng không thể chết. Năm 1973, Trần Quốc Thắng trở về, họ đã kết hôn và sống hạnh phúc cho đến nay.
Hoàng Văn Hải tên trong tù là Bùi Văn Hai hiện đang sống ở Cư Yên (Lương Sơn). Trong tù, Hải chuyên dạy cho anh em học thuộc 7 hằng đẳng thức đáng nhớ. Từ ngày chiến thắng trở về, nhiều cựu tù vẫn thuộc lòng 7 hằng đẳng thức đáng nhớ nhưng lại không biết Hoàng Văn Hai ở đâu?
Khi đi bộ đội, Hải mới 16 tuổi và đang là học sinh Trường Thanh niên lao động XHCN Hòa Bình. Anh bị địch bắt đưa ra Phú Quốc năm 1969. Năm 1972, gia đình nhận giấy báo tử của Hải. Địa phương đã tổ chức lễ truy điệu cho anh. Tháng 3/1973, anh được trao trả. Từ nơi an dưỡng, Hoàng Văn Hải mới viết thư về nhà.
Tại nhà tù Phú Quốc, Hải được học nhạc, yêu thơ và sáng tác thơ. Trong niềm xúc động trào dâng, Hoàng Quốc Hải đọc bài thơ ngắn anh sáng tác tại nhà tù Phú Quốc: “Phú Quốc nơi đây khắc lên cây, lên lá/Thù riêng anh, thù chung của nước non/Trong nhà tù, từng mỗi khu giam/Sục sôi hờn căm quân tay sai, quân cướp nước.
Rời quân ngũ, Hoàng Quốc Hải về dạy quân sự tại trường học cũ, sau đó chuyển công tác sang ngành lương thực cho đến ngày nghỉ hưu. Cũng như các cựu tù binh Phú Quốc khác, suốt trong thời gian từ ngày ra tù đến nay, anh không nhận được tin tức gì của các bạn tù người Hòa Bình.
Nhạc sỹ Huy Tâm được đơn vị báo tử và 3 năm sau, anh trở về. Điều đặc biệt là gia đình Huy Tâm chuẩn bị làm giỗ hết cho anh (giỗ lần thứ 3 theo phong tục người miền xuôi) thì anh trở về trong sự bàng hoàng của gia đình và địa phương. Sau khi Huy Tâm về một thời gian, địa phương mới dám nhận lại bằng Tổ quốc ghi công của anh trao lại. Sau này, nhạc sỹ Huy Tâm công tác tại ngành Văn hóa rồi Trưởng phòng Văn nghệ - Đài PTTH tỉnh cho đến ngày nghỉ hưu.
Đinh Công Thịnh hiện đang sinh sống tại thị trấn Chi Nê (Lạc Thủy). Năm 1966, đang học trường TNLĐXHCN Hòa Bình, Thịnh khai tăng tuổi để được đi bộ đội. Năm 1969 bị bắt. Trong nhà tù Phú Quốc, Thịnh được học văn hóa và học nhạc. Năm 1973, ông được trao trả về tham gia công tác tại địa phương.
Bùi Thanh Ríu ở Kim Bôi cũng tình nguyện đi bộ đội khi mới 16 tuổi. Khi bị địch bắt đưa ra đảo Phú Quốc lấy tên là Bùi Văn Hiếu. Năm 1973, sau khi được trao trả, Bùi Thanh Ríu chuyển ngành về công tác tại UBND huyện Kim Bôi. Khi thành lập ngành Kiểm lâm, anh được điều động sang Hạt Kiểm lâm huyện Kim Bôi. Năm 1985 được bổ nhiệm Hạt phó rồi liên tục 20 năm làm Hạt trưởng cho đến khi nghỉ hưu. Cũng như nhạc sỹ Huy Tâm, Bùi Thanh Ríu nhiều người biết nhưng những người cựu tù lại không biết Bùi Thanh Ríu chính là Nguyễn Văn Hiếu trong tù.
Như vậy, trong 5 cựu tù đầu tiên gặp nhau này đã có tới 3 người đã có giấy báo tử lại trở về. Câu chuyện bất khuất về họ còn rất dài và rất cần viết ra cho thế hệ trẻ hôm nay tường tận.
Lê Va
Phát triển bởi ICT GROUP.
