Chúng tôi đến chợ đình làng Cổi thuộc xã Bình Chân (Lạc Sơn). Cả chợ có hàng trăm gian hàng nhưng chủ yếu là hàng ăn và một số hàng nhựa đồ chơi trẻ em. Các quán nước bày bán thức ăn, đồ uống đủ loại. Nhiều nhất là kem được gói trong nilon với màu sắc sặc sỡ, giá mỗi chiếc chỉ 2.000 đồng. Qua xem nhãn mác, địa chỉ sản xuất chỉ thấy ghi chung chung ở huyện Phú Xuyên (Hà Nội). Ngoài kem thì xúc xích rán, nướng ngay tại chỗ được nhiều trẻ nhỏ đòi bố mẹ mua chỉ với giá 5.000 đồng/chiếc. Có những gian hàng thịt, cá, chả cá, xúc xích được bày bán hàng túi để ngay dưới đất khi trời nắng. Nhiều túi xúc xích tan đá chảy nước thành dòng. Theo các chủ hàng ở đây, những đồ ăn này tiện lợi, giá rẻ, dễ ăn, trẻ em đều thích.

Xúc xích nướng, rán không rõ nguồn gốc xuất xứ được nhiều người lựa chọn mua ở chợ làng Đình Cổi, xã Bình Chân (Lạc Sơn).

Qua tìm hiểu được biết, những mặt hàng này thường đưa từ dưới xuôi lên. Hơn nữa, do địa hình phức tạp nên phương tiện vận chuyển thực phẩm chủ yếu là xe khách hoặc xe máy, vận chuyển đến các cửa hiệu bán hàng nhỏ lẻ, rải rác khắp nơi, điều kiện bảo quản không tốt khiến hàng hóa có nguy cơ mất ATTP cao. Mặt khác, do nhận thức của người dân và điều kiện sống còn nhiều khó khăn, bà con mua thực phẩm, đồ ăn, uống thường không cần kiểm tra hạn sử dụng hay nguồn gốc xuất xứ của sản phẩm. Từ thực tế này, nhiều đối tượng đã lợi dụng để trà trộn sản phẩm không nguồn gốc xuất xứ, hết hạn sử dụng, không đảm bảo ATTP đưa về địa bàn miền núi tiêu thụ. Mặt khác, tại các chợ vùng sâu, xa, mặt hàng thực phẩm được bày bán còn lộn xộn. Tại nhiều chợ, các quầy hàng bán thịt để thịt sống, thịt chín lẫn lộn, mất vệ sinh. Các loại đồ ăn chín được bày bán ngoài trời không cần che đậy. Đáng chú ý là tất cả các quầy bán thực phẩm tại đây đều không có bất cứ giấy chứng nhận gì về đảm bảo ATTP. Đặc biệt, tình trạng SX-KD rượu không đảm bảo ATTP và rượu không rõ nguồn gốc có chiều hướng diễn biến phức tạp.

Đến những bếp ăn tập thể

Qua báo cáo của Ban chỉ đạo ATTP tỉnh trong 6 tháng đầu năm 2017, toàn tỉnh đã thành lập 394 đoàn thanh tra, kiểm tra, trong đó, tuyến tỉnh 15 đoàn, tuyến huyện 33 đoàn, tuyến xã, phường, thị trấn 346 đoàn. 5.134 lượt cơ sở được thanh, kiểm tra, trong đó có 1.201 cơ sở vi phạm ATTP, chiếm 23,4%. Ban chỉ đạo đã tổ chức một đoàn kiểm tra đột xuất 30 bếp ăn tập thể trường học tại huyện Kim Bôi. Đoàn phát hiện 29 cơ sở vi phạm, trong đó, 12 cơ sở không ký cam kết đảm bảo VSATTP, 22 cơ sở khu vực chế biến không đảm bảo vệ sinh, 7 cơ sở bếp ăn không được tổ chức theo nguyên tắc một chiều, 21 cơ sở có kết cấu khu vực chế biến không đảm bảo, 11 kho bảo quản thực phẩm không đúng quy định. Có 24 cơ sở không thực hiện xét nghiệm nguồn nước dùng trong chế biến, 15 cơ sở không lưu mẫu thức ăn, 21 cơ sở không thực hiện chế độ kiểm thực 3 bước, 15 cơ sở người chế biến thực phẩm không khám sức khỏe, 8 cơ sở không xác nhận kiến thức ATTP cho người chế biến thực phẩm, 13 cơ sở người chế biến thực phẩm không mang, mặc trang phục bảo hộ lao động.

Việc mất ATTP đang là mối đe dọa đối với sức khỏe của người dân, nhất là ở vùng sâu, vùng xa. Do vậy, các cơ sở y tế, chính quyền địa phương cần tăng cường tuyên truyền nhằm trang bị cho người dân tránh bị ngộ độc do ăn phải những thực phẩm đã ôi thiu hoặc có độc tố từ tự nhiên. Đồng thời, bà con cũng cần tự nâng cao ý thức phòng tránh ngộ độc bằng cách không sử dụng các loại thực phẩm không rõ nguồn gốc hay không đảm bảo ATTP.

Việt Lâm