Một góc đường phố Hà Nội vào thu
Không biết có phải vì một bài hát gắn liền với một nữ ca sĩ Hà Thành năm nào, nên mùa thu có màu của ký ức. Bên Hồ Gươm, cầu Thê Húc, đền Ngọc Sơn… nữ danh ca sinh ra trên đất này từng hát tha thiết "Em nghe chăng trong lắng sâu, nơi hồng trái tim mình. Hà Nội mùa thu, ôi xao xuyến trong lòng ta…”. Một chiều nắng nhạt nhẹ… Mái tóc dài buông xõa, màu áo dài trắng tinh khôi trên nền nước xanh lục của hồ, cùng giọng hát thanh tân trong vắt cất lên khiến bao người thêm cảm nhận nét thu Hà Nội. Dẫu sau này, nhiều bài hát mới, nhiều ca sĩ mới có hát nhiều về mùa thu Hà Nội, nhưng dấu ấn thanh xuân đó còn mãi…
Rồi mùa thu nào, sân ký túc xá, sân trường xao xác chút gió nhẹ, thổi bay những chiếc lá nhãn, xà cừ khô rải khắp… Thoảng trong gió, mùi hương hoa ngâu tinh khiết len lỏi trong gió. Nhiều bạn sinh viên ngồi học bài ở tiền sảnh thư viện nhưng lãng đãng theo gió và bị hương vị thơm nhẹ đó "hớp hồn”. Rồi từ con đường làng ngoại thành, những người bán hoa dạo đạp xe về trung tâm thành phố. Đi theo là mùa màng, hương cốm mới, mùi bùn đất và chút sương lạnh ao hồ. Phía sau là một màu vàng ngợp của hoa cúc. Sương dần tan, nắng nhẹ đã hửng. Các con phố nhuốm thu vàng bởi nắng trên những hàng cây, tia nắng vàng và màu của hoa cúc. Thế là đã thu…
Cũng có những mùa thu, cùng những người bạn "không phải người Hà Nội” đạp xe cà tàng trên những con phố "hoa sữa” như Nguyễn Du, Quang Trung, loanh quanh hồ Thiền Quang vì ám ảnh một loài hoa… Màu hoa trắng tinh khiết, hàng cây đứng tuổi, hương hoa nồng nàn cùng câu hát của nhạc sĩ Hồng Đăng vang lên trên loa phóng thanh. Giọng hát không nức nở như các ca sĩ sau này thường nhấn nhá, mà trong sáng, chân thành, da diết, đủ đầy. "Hoa sữa vẫn ngọt ngào hè phố đêm đêm, có lẽ nào anh lại quên em?...”. Ngồi nhấm nháp chén trà nóng phảng phất mùi hoa ngâu, hoa nhài dưới bóng những hàng cây bên hồ, thấy hương hoa, hương hồ, hương thu bay lan tỏa ngập tràn. Ánh mắt, nụ cười cùng câu chuyện của bà cụ, cùng các nam thanh, nữ tú đi lại, tập thể thao bên hồ, khiến mùa thu như ngưng lại, ở mãi. Những con đường này, loài hoa này và những con phố… đã được mặc định cho "biểu tượng” thu Hà Nội. Biết làm sao được khi năm tháng đong đầy những hoài niệm, khi không gian, nghệ thuật và con người cùng đồng hành với mỗi mùa thu Hà Nội từng qua.
Cũng có người muốn đi dưới những hàng cây mùa lá vàng khi thu về. Trong không khí dịu mát, tươi mới, trên những con đường Phan Đình Phùng, Trần Phú, Hoàng Hoa Thám, Hoàng Diệu, khu Hoàng Thành Thăng Long…, thỉnh thoảng những chiếc lá vàng rơi nhẹ vương trên tóc người tản bộ. Sau một sớm, một chiều, những thảm vàng hiện lên trong nắng khiến đường phố lãng mạn, lung linh như một "mùa thu vàng” ở Nga hay Hàn Quốc, Nhật Bản. Bạn và tôi hay ai đó, ngồi nhâm nhi ly cà phê trong trưa nắng, dưới tán lá đỏ của cây bàng trên phố cổ, hay mỗi cửa ô; tại một góc phố, ngõ nhỏ, phố nhỏ nào đó trong mùa lá đỏ, lá vàng… chắc chắn sẽ cảm nhận thêm về dáng dấp của mùa thu Hà Nội. Và bỗng nhận ra rằng: từ lâu lắm rồi, mình đã có một "mùa thu Hà Nội” dịu dàng, sâu lắng trong lòng, dù rằng không sinh ra ở chốn này.
Tản văn của Bùi Huy