Chiếc bàn đá nơi Bác Hồ thường ngồi làm việc thời kỳ 1941 - 1945.
Về thăm lại Pác Bó thuộc xã biên giới Trường Hà, huyện Hà Quảng (Cao Bằng), chúng tôi như được trở lại thời kháng chiến gian khổ, trường kỳ, cảm nhận nỗi vất vả nhưng đầy lạc quan ở nơi mà Bác Hồ đã từng sống và làm việc. Vẫn còn đây con suối Lê Nin trong mát hiền hòa. Ngọn núi Các Mác sừng sững. Hang Cốc Bó còn nguyên bút tích của Người khắc trên vách đá. Khuổi Nậm rì rào nép mình bên núi Các Mác sừng sững. Cột mốc 108 - nơi đầu tiên Bác đặt chân trở về Tổ quốc, trở về đất mẹ trong một ngày đầu xuân năm 1941. Với tầm nhìn chiến lược của một vị lãnh tụ thiên tài, Bác Hồ đã phát hiện Cao Bằng là nơi hội đủ cả "thiên thời, địa lợi và nhân hòa” để xây dựng căn cứ địa cách mạng. Từ đây, Pác Bó trở thành "đại bản doanh” của căn cứ Việt Bắc, trở thành chiếc nôi của cách mạng Việt Nam.
Khu Di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt Pác Bó rộng trên 295 ha với trên 46 điểm di tích. Thăm hang Cốc Bó, nơi Bác ở (từ ngày 8/2 đến cuối tháng 3/1941), tôi càng thấy trân trọng, cảm phục nhân cách lớn của Người. Hang Cốc Bó nhỏ bé, ẩm thấp và lạnh lẽo, nằm sâu trong khe núi, có chiều cao trên 7m. Trong hang, tấm ván Người nằm nghỉ vẫn được giữ nguyên vẹn. Hòn đá Người kê làm bếp nấu cơm, cây ổi Người hái lá đun nước uống thay chè vẫn còn đó, chỗ Người thường ngồi câu cá sau mỗi giờ làm việc mệt nhọc, chiếc bàn đá "chông chênh” chỉ đủ kê một chiếc máy chữ Người ngồi "dịch sử Đảng” Liên Xô làm tài liệu huấn luyện cán bộ cách mạng... luôn gây xúc động với mỗi ai đến thăm nơi này. Dù sống trong hoàn cảnh thiếu thốn, khó khăn, Người vẫn luôn lạc quan tinh thần cách mạng "Sáng ra bờ suối tối vào hang/ Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng/ Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng/ Cuộc đời cách mạng thật là sang”.
Cách hang Cốc Bó khoảng 1.000m, có một lán nhỏ bên sườn núi Khuổi Nậm... Nơi đây, Bác Hồ triệu tập Hội nghị Trung ương lần thứ 8, ra Nghị quyết chuẩn bị vũ trang khởi nghĩa, thành lập Việt Minh và Chiến khu cách mạng... Tất cả gắn kết hài hòa giữa cảnh quan non nước hữu tình, đẹp như tranh vẽ. Cột mốc 108 – nơi in dấu chân Bác Hồ trở về sau 30 năm xa Tổ quốc tìm đường cứu nước, nằm trên biên giới Việt - Trung, được làm bằng đá nguyên khối, hình bầu dục, cao khoảng 70 cm. Muốn lên cột mốc 108 phải đi men theo suối Lê Nin, ngang qua hang Cốc Pó. Hiện nay, đi vào mốc không vất vả như xưa nữa mà có đường tiện cho khách du lịch lên thăm. Chị Phan Thu Thảo, phóng viên Báo Sơn La chia sẻ: "Trong chuyến tham gia Hành trình về nguồn tuổi trẻ các báo Đảng khu vực phía Bắc, tôi may mắn khi lần đầu tiên được đến với Pác Bó. Tại khu di tích đặc biệt, chúng tôi không chỉ đơn thuần là thăm quan, mà còn được hiểu thêm về con người, lối sống và ý chí kiên cường với cách mạng Việt Nam của Bác Hồ. Chuyến đi để lại trong tôi cũng như những phóng viên trẻ ý thức về trách nhiệm của mình trước cộng đồng xã hội. Đặc biệt, Bác Hồ cũng từng là nhà báo xuất sắc, chính vì vậy, thế hệ nhà báo, phóng viên trẻ luôn giữ vững tinh thần "mắt sáng, lòng trong, bút sắc”, noi theo tấm gương của Bác Hồ vĩ đại”.
Để tưởng nhớ công ơn to lớn của Bác, năm 2010, tỉnh Cao Bằng đã tiến hành xây dựng Đền thờ Bác Hồ tại Khu di tích đặc biệt Pác Bó. Đền thờ tọa lạc trên ngọn núi Tếnh Chấy linh thiêng, thuộc khu vực trung tâm của Khu Di tích đặc biệt Pác Bó. Dưới chân núi là dòng suối Lê Nin trong xanh bắt nguồn từ đầu nguồn Cốc Bó ôm lấy núi Tếnh Chấy. Công trình mang tầm vóc thế kỷ, thể hiện tấm lòng biết ơn sâu sắc của người dân đất Việt nói chung và nhân dân Cao Bằng nói riêng hướng về vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc. Nhà thờ Bác Hồ và nhà trưng bày khu di tích được đặt ngay tại điểm đầu đường vào Pác Bó. Tại vị trí trang trọng, nổi bật là bức hoành phi nạm vàng với câu "Hồng nhật cao minh", nói lên công lao to lớn của vị lãnh tụ kính yêu. Bác được ví như mặt trời đỏ soi rọi ánh sáng cách mạng, chỉ đường cho nhân dân ta đứng lên giải phóng đất nước. Tượng Bác được đúc bằng hợp kim đồng cao 1,8m, nặng 1,26 tấn, an tọa tại linh thờ trung tâm của đền như tựa lưng vào núi rừng Pác Bó.
Khu Di tích đặc biệt Pác Bó cũng là điểm đầu, nơi đặt "Km 0” của con đường huyết mạch và lịch sử - Đường Hồ Chí Minh, tuyến đường bộ dài nhất Việt Nam, đi qua 30 tỉnh, thành phố, nối thông đến Đất Mũi (Cà Mau). Con đường lịch sử đã phần nào làm nên bộ mặt mới cho xã Trường Hà. Về Pác Bó hôm nay, du khách cảm nhận được một làng quê đang từng bước phát triển với nhiều ngôi nhà mái ngói sạch đẹp, đường ô tô đến tất cả các xóm. Hòa cùng dòng người dâng hương, chúng tôi xúc động với một tình cảm biết ơn vô hạn với công lao của Bác đối với non sông, đất nước.
Thanh Sơn