(HBĐT) -Đến với xã Phúc Sen, huyện Quảng Uyên, tỉnh Cao Bằng, du khách không khỏi ngỡ ngàng và choáng ngợp bởi dãy những lò rèn truyền thống. Giá gỗ treo đủ các loại nông cụ như dao, búa, lưỡi rìu, cuốc, xẻng… kết hợp với tiếng búa đập lên đe kêu chan chát, inh tai đã tạo nên những nét đặc sắc cho hàng trăm lò rèn truyền thống nơi đây.
Du khách thăm quan, tìm hiểu sản phẩm của làng nghề rèn truyền thống xã Phúc Sen, huyện Quảng Uyên (Cao Bằng).
Chúng tôi đến thăm lò rèn truyền thống Long Minh vào một ngày thời tiết khá oi bức. Bỏ quên cái nắng nóng, ngột ngạt của lò nung, người chồng say sưa với những nhát búa đập lên đe, người vợ nhanh chân ra đón khách và giới thiệu các sản phẩm của gia đình. Chị Nhan Thị Yên cho biết: "Hàng ngày, hai vợ chồng bày dao ra giá gỗ trước cửa nhà để bán. Chồng thì rèn, còn tôi ngồi bên cạnh để bán và phụ giúp một số công việc. Đều đặn mỗi ngày, chúng tôi phải dậy từ sáng sớm để chuẩn bị lò nung. Vào mùa đông, công việc dường như có phần nhẹ nhàng hơn nhưng khi hè tới, thời tiết nắng nóng như đổ lửa cộng với môi trường làm việc gần lò củi khiến sức chịu đựng của người thợ càng khó khăn hơn gấp bội. Tuy vất vả và khó khăn là thế, nhưng với mong muốn giữ gìn nghề truyền thống đã có từ lâu đời mà hàng trăm thợ rèn ở đây quyết bám trụ với nghề để mưu sinh”.
Người dân nơi đây chủ yếu là người dân tộc Nùng An. Khi hỏi thăm làng nghề rèn nông cụ Phúc Sen ra đời từ khi nào, đã tồn tại được bao nhiêu năm, ngay cả chính những người dân bản địa cũng không biết chính xác. Họ chỉ biết rằng, nghề này đã tồn tại từ hàng trăm năm nay. Những người thợ rèn trong làng cũng chỉ biết họ được cha, ông truyền lại nghề. Đàn ông trong xã đa phần đều biết và thành thạo công việc rèn nông cụ.
Điều cần thiết để trở thành người thợ rèn đó là sức khỏe, đôi mắt, sự khéo léo và linh hoạt. Sức khỏe tốt giúp họ có được những nhát búa đầy mạnh mẽ, đôi mắt tinh anh giúp đập chính xác hơn. Người thợ phải đồng thời sử dụng tới sức mạnh của đôi tay, sự nhạy bén của đôi tai và đôi mắt. Các công đoạn để làm ra một sản phẩm khá cầu kì. Để chuẩn bị thật chu đáo cho một ngày làm việc, người thợ rèn phải dậy từ sớm để lên lửa cho lò nung. Từ một thanh thép, người thợ rèn sẽ cắt theo kích thước từng loại dao mà bản thân dự định sẽ làm, sau đó, dùng búa tạ để đập tạo hình. Tiếp đến là công đoạn nung đỏ thép nhằm tăng độ cứng, bền cho dao rồi giữ nhiệt và làm nguội bằng cách nhúng vào chậu nước tôi. Ram thép - quá trình nung nóng thép được coi là công đoạn quan trọng, vận dụng tất cả những kinh nghiệm mà người thợ rèn đã đúc kết được qua thời gian. Nếu không tinh mắt và có cảm nhận chuẩn xác thì sản phẩm làm ra sẽ không đạt yêu cầu do nung chưa đạt tới độ chín, sẽ bị dẻo hoặc bị giòn do nung quá già. Mài dao bằng những viên đá mài là công đoạn cuối cùng để người thợ chau truốt những "đứa con tinh thần” của mình sao cho thật sắc bén và vừa mắt.
Những lò rèn ở nơi đây thường sản xuất các sản phẩm nông cụ như búa, liềm, rìu, cuốc… nhưng nhiều nhất là dao. Giá của các sản phẩm dao động trong khoảng từ vài chục đến vài trăm nghìn đồng tùy vào chủng loại và kích cỡ. Dao với kích thước nhỏ nhất có giá là 20.000 đồng, loại dao chặt cỡ to nhất là 150.000 - 200.000 đồng. Những sản phẩm có vỏ được trạm khắc tinh xảo có giá 300.000 đồng. Riêng đối với loại dao chuôi gỗ cẩm có giá thành cao hơn. Để du khách thoải mái thử độ sắc bén của dao, chủ cửa hàng thường đặt tờ giấy và những khúc gỗ bên cạnh. Đối với những chiếc dao có kích thước nhỏ, chỉ việc lướt nhẹ lưỡi dao trên tờ giấy là tờ giấy đã bị tách đôi. Còn những chiếc dao chặt loại to thì du khách thỏa sức chặt các khúc gỗ. Sau khi chặt mà lưỡi dao không hề hấn gì có nghĩa là chiếc dao đó đạt chất lượng.
Những sản phẩm nông cụ với chất lượng sắc, bền, kích thước và độ nặng vừa phải phù hợp với mọi người đã trở thành thương hiệu của xã Phúc Sen, được khẳng định chất lượng qua từng năm tháng. Giờ đây, nghề rèn nông cụ ở xã Phúc Sen không còn đơn giản chỉ là một công việc để mưu sinh của những người thợ rèn, mà còn góp phần bảo tồn, giữ gìn và phát huy nghề truyền thống đã được ông cha truyền lại từ bao thế hệ.
Linh Nhật
Sinh năm 1934, năm nay dù đã 90 tuổi nhưng khi kể lại những ngày cùng đồng đội tấn công Đồi A1 ở chiến dịch Điện Biên Phủ cách đây tròn 70 năm, đôi mắt của cựu chiến binh (CCB) Mai Đại Xá ở tổ 7, phường Đồng Tiến (TP Hòa Bình) như có lửa, giọng nói trở lên mạnh mẽ như thuở 20 tay cầm súng, bật dậy từ chiến hào hô xung phong...
LTS: Thiếu tướng Bùi Đức Tùng, nguyên Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Nghệ An, trong Chiến dịch Điện Biên Phủ là Trung đội trưởng thuộc Đại đội 924, Tiểu đoàn 542, Trung đoàn 165, Đại đoàn 312. Thiếu tướng Bùi Đức Tùng đã kể lại những kỷ niệm tham gia Chiến dịch Điện Biên Phủ trong cuốn sách "Chiến sĩ Điện Biên Phủ thành phố Vinh” do Ban liên lạc chiến sĩ Điện Biên Phủ thành phố Vinh biên soạn. Báo Quân đội nhân dân Điện tử trích gửi đến bạn đọc.
Cách đường tỉnh 435 gần 3km ở xóm Lòn, xã Bình Thanh, huyện Cao Phong là một căn nhà sàn cũ. Đó là căn nhà của bà Đinh Thị Thảo năm nay 63 tuổi, bà ở một mình. Nhiều năm nay bà Thảo sống trong cảnh không có điện, không ti vi với niềm đam mê trồng rừng và giữ rừng.
Những năm qua, cùng với triển khai các giải pháp nhằm tạo sinh kế cho người nghèo vươn lên, việc xóa nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo, cận nghèo cũng luôn được tỉnh quan tâm thực hiện. Ngoài đề án, chương trình hỗ trợ nhà ở, các cấp, ngành đã tăng cường huy động nguồn lực để hỗ trợ sửa chữa, xây dựng nhà ở cho hộ nghèo, hoàn cảnh khó khăn, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số, tạo động lực để các hộ vươn lên thoát nghèo.
Từ một cây tre ngà bình thường, ông Nguyễn Văn Nam ở xã Yên Trị, huyện Yên Thủy đã biến thành "rồng tre”, thể hiện tinh thần đoàn kết với mong muốn Việt Nam muốn làm bạn với các nước trên thế giới. Những tác phẩm của ông đã được nhiều nước biết đến.
Nghĩa trang Hàng Dương, huyện Côn Đảo, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu gắn với Khu di tích Quốc gia đặc biệt Nhà tù Côn Đảo trong những ngày Xuân đón du khách ở mọi miền đất nước đến thăm viếng. Từ sáng sớm đến 24h, những nén hương, những bông hoa thơm ngát, tinh khôi được thắp, dâng trang trọng trên những phần mộ đem đến cho ta những cảm xúc trào dâng. Trong khuôn viên rất nhiều loài hoa khoe sắc như muốn chia sẻ, tri ân những người con đã nằm lại nơi đây.
