(HBĐT) - Hòa Bình là 1 trong 10 tỉnh, thành phố có tỷ lệ chênh lệch giới tính khi sinh cao nhất cả nước. Theo số liệu thống kê của Chi cục DS/KHHGĐ, năm 2016, tỷ số giới tính khi sinh của tỉnh ta là 115,3 nam/100 nữ. 6 tháng đầu năm 2017, tỷ số giới tính khi sinh là 116,4 nam/100 nữ. Tỷ lệ chênh lệch giới tính khi sinh trên địa bàn tỉnh ở mức cao hơn trung bình cả nước.

Hiện nay, tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh (MCBGTKS) xảy ra tại nhiều huyện trên địa bàn tỉnh. MCBGTKS không chỉ xảy ra tại các huyện có trình độ dân trí thấp mà thực tế đang có xu hướng xảy ra nhiều tại nơi có trình độ dân trí cao như thành phố Hòa Bình, các huyện: Lương Sơn, Yên Thủy, Cao Phong… Lương Sơn là cửa ngõ của tỉnh, là huyện người dân có mức sống và trình độ dân trí cao nhưng lại là một trong những huyện có tỷ lệ chênh lệch giới tính khi sinh ở mức cao của tỉnh. Đồng chí Phạm Văn Quân, Giám đốc Trung tâm DS/ KHHGĐ huyện Lương Sơn cho biết: Năm 2015, tỷ số giới tính khi sinh của huyện là 132 nam/100 nữ. Với nhiều nỗ lực của ngành dân số, năm 2016 giảm còn 117 nam/100 nữ, 6 tháng đầu năm 2017 là 114 nam/100 nữ. Tỷ số giới tính khi sinh của huyện có giảm nhưng chưa thật sự bền vững. Xã Lâm Sơn, tỷ lệ chênh lệch giới tính khi sinh lên tới 200 nam/100 nữ.

MCBGTKS để lại nhiều hệ lụy đối với tình hình phát triển KT-XH của tỉnh. Theo đồng chí Phạm Văn Quân, MCBGTKS sẽ dẫn đến tình trạng "thừa nam, thiếu nữ” trong tương lai, đặc biệt nghiêm trọng ở độ tuổi kết hôn, nam giới khó lấy vợ. Một bộ phận nam giới sẽ phải kết hôn muộn, thậm chí không thể kết hôn, làm biến đổi chỉ số nhân khẩu học, tác động đến cuộc sống của cá nhân, gia đình và toàn xã hội. Việc lựa chọn giới tính thai nhi dẫn đến bỏ thai, ảnh hưởng đến sức khỏe, đường sinh sản phụ nữ. Phụ nữ kết hôn sớm, tỷ lệ ly hôn, tái hôn của phụ nữ cao; tăng bất bình đẳng giới tính. Ngoài ra sẽ làm thiếu hụt lao động tại một số nghề như giáo viên mầm non, hộ lý, y tá nữ… Đây cũng là một trong những nguyên nhân làm tăng tệ nạn xã hội như mại dâm, buôn bán phụ nữ và trẻ em. Chính vì vậy, nếu tỉnh ta không tích cực can thiệp MCBGTKS sẽ thừa nam thiếu nữ là một thực tế không thể tránh khỏi. Theo Quỹ dân số Liên hiệp quốc tại Việt Nam (UNFPA), tỷ số giới tính khi sinh ở mức bình thường giao động từ 102 - 106 nam/100 nữ.

Đồng chí Nguyễn Thị Minh Phương, Chi Cục trưởng Chi cục DS/KHHGĐ tỉnh cho biết: Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng MCBGTKS là do quan niệm "có con trai nối dõi tông đường” đã ngấm sâu vào một bộ phận người dân, từ đó tạo áp lực lớn cho người phụ nữ về việc phải sinh con trai. Rất nhiều gia đình sinh 2 con gái phấn đấu sinh con trai dẫn đến tình trạng sinh con thứ 3 tăng. 6 tháng đầu năm 2017, tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên là 6,4%, tăng 0,1% so với cùng kỳ năm 2016. Tình trạng sinh con thứ 3 tăng dẫn đến vấn đề MCBGTKS trở lên "nóng”. Thực tế cho thấy, trên 60% trường hợp sinh con thứ 3 đều là con trai. Tại những huyện có tình trạng sinh con thứ 3 cao cũng là những địa phương xảy ra tình trạng MCBGTKS. Huyện Yên Thủy là địa phương có tình trạng sinh con thứ 3 tương đối cao, năm 2016 có 81 trẻ sinh ra là con thứ 3. Sinh con thứ 3 không chỉ xảy ra ở người lao động mà ngay ở những gia đình là cán bộ, công chức, đảng viên đó cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng MCBGTKS tại Yên Thủy cao với tỷ số giới tính 119 nam/100 nữ.

Khoa học phát triển nên nhiều cặp vợ chồng đã lạm dụng tiến bộ khoa học công nghệ như chọc ối, siêu âm, cấy phôi… Bên cạnh đó, nhều dịch vụ tiên tiến tại các phòng khám sản khoa luôn đáp ứng nhu cầu lựa chọn giới tính thai nhi cho người dân. Qua khảo sát thực tế cho thấy, hơn 90% bà mẹ mang thai đều muốn biết giới tính thai nhi trước khi sinh. Mặc dù có quy định cấm siêu âm xác định giới tính nhưng tại nhiều phòng khám tư trên địa bàn tỉnh vẫn âm thầm siêu âm xác định giới tính trước sinh, trong khi đó, lực lượng thanh tra chuyên ngành còn mỏng nên việc phát hiện và xử lý vi phạm chưa hiệu quả, không đủ sức răn đe. Tại nhiều phòng khám tư xảy ra tình trạng nạo phá thai sau khi siêu âm biết giới tính của thai nhi là con gái. Ngoài ra, nhận thức của người dân không ngừng được nâng cao. Mọi người thường xuyên nghiên cứu nhiều phương pháp ăn uống khoa học để có sức khỏe tốt có thể sinh con trai.

Đó là mục tiêu phải thực hiện bằng được MCBGTKS của tỉnh ta. Đồng chí Nguyễn Thị Minh Phương, Chi Cục trưởng Chi cục DS/KHHGĐ tỉnh nhấn mạnh: Hạ thấp tỷ lệ chênh lệch giới tính khi sinh là một nhiệm vụ khó nhưng khó mấy cũng phải làm. Nếu không đẩy lùi được tình trạng MCBGTKS sẽ để lại những hệ lụy vô cùng lớn đối với tình hình phát triển KT-XH của tỉnh. Trong thời gian tới, Chi cục DS/KHHGĐ sẽ phối hợp với các ngành triển khai tuyên truyền về giới tính và giới tính khi sinh tại các huyện. Công tác giám sát hỗ trợ và phát triển các CLB không sinh con thứ 3 trở lên đang duy trì có hiệu quả. Trung tâm DS/KHHGĐ các huyện, thành phố tập trung tuyên truyền, chú trọng loại hình tư vấn, đối thoại trực tiếp, đến từng hộ gia đình để trao đổi với các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ, vị thành niên, các gia đình sinh con một bề ký cam kết không sinh con thứ 3. Đồng thời đẩy mạnh công tác xã hội hóa các dụng cụ tránh thai tới người dân.

Bên cạnh tăng cường phối hợp với các ngành trong chỉ đạo triển khai thực hiện các hoạt động tuyên truyền, giáo dục để nâng cao nhận thức, thái độ và chuyển biến hành vi của người dân trong việc xóa bỏ quan niệm trọng nam, khinh nữ; quan tâm giáo dục các kiến thức về SKSS/KHHGĐ cho nam, nữ thanh niên trong độ tuổi chuẩn bị kết hôn, cần quan tâm hơn nữa tới những gia đình sinh con một bề là gái. Các huyện, thành phố cần gắn việc thực hiện chính sách DS/KHHGĐ với việc bình xét, công nhận các danh hiệu thi đua của cơ quan, đơn vị, công nhận danh hiệu gia đình văn hóa, KDC văn hóa. Thực hiện có hiệu quả đề án "Kiểm soát MCBGTKS giai đoạn 2016 – 2025” trên địa bàn tỉnh. Chi cục DS/KHHGĐ tỉnh cần đặc biệt quan tâm và tìm những giải pháp cụ thể cho từng huyện.

Ngoài ra cần tăng cường công tác quản lý, kiểm tra, kiểm soát các cơ sở y tế trên địa bàn nhằm phát hiện, ngăn chặn kịp thời những hành vi vi phạm lựa chọn giới tính thai nhi; xử lý nghiêm các hành vi vi phạm quy định của Pháp lệnh Dân số về nghiêm cấm các hành vi lựa chọn giới tính thai nhi dưới mọi hình thức được quy định trong Điều 10, Nghị định số 104, ngày 16/9/2003 của Chính phủ.

Tăng cường tuyên truyền về mất cân bằng giới tính khi sinh

Mở thêm nhiều câu lạc bộ "Tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân”