Đoàn công tác của tỉnh khảo sát thực địa khu vực xâm canh, xâm cư, di dân tự do tại xóm Táu Nà, xã Cun Pheo (Mai Châu).
Điểm "nóng” Cun Pheo
Là xã vùng sâu của huyện Mai Châu, cách trung tâm huyện 30 km, thời gian qua, xã Cun Pheo đang trở thành điểm "nóng” về xâm canh, xâm cư, đặc biệt tại xóm Táu Nà, địa bàn cách trung tâm xã 10 km. Theo đồng chí Lò Văn Thiên, Chủ tịch UBND xã Cun Pheo, do là địa bàn vùng sâu, xa, diện tích rộng, đường sá đi lại còn nhiều khó khăn, nên địa bàn Táu Nà trở thành điểm nóng về hoạt động xâm canh, xâm cư, di dân tự do.
Theo đó, bắt đầu từ năm 2015, có khoảng 10 hộ dân từ Sơn La di cư sang khu vực xóm Táu Nà để phát nương dựng nhà. Tiếp đó có thêm nhiều người dân từ các nơi khác đến chiếm dụng đất để canh tác, sản xuất, dựng nhà. Đồng chí Lò Văn Thiên cho biết thêm: Trước thực trạng trên, ngay khi phát hiện việc một số người dân ở nơi khác di cư đến địa bàn, UBND xã đã báo cáo với UBND huyện và các ngành chức năng để tuyên truyền, vận động người dân trở về nơi ở cũ. Cùng với đó, UBND xã thường xuyên phối hợp với lực lượng Công an, Kiểm lâm và các ngành, đoàn thể tổ chức các đợt tuyên truyền, vận động nhưng đa phần người dân không chấp hành. Họ vẫn tiếp tục chiếm dụng đất phát nương làm nhà và có ý định định cư lâu dài tại đây.
Theo thống kê, tính đến hết tháng 2/2019, tại khu vực suối Rằm, xóm Táu Nà còn 23 hộ với 131 nhân khẩu người dân tộc Mông của 2 tỉnh Sơn La, Yên Bái đang có hoạt động xâm canh, xâm cư. Trong đó, có 20 hộ với 108 nhân khẩu là người Mông của tỉnh Sơn La; 3 hộ với 23 nhân khẩu là người Mông của tỉnh Yên Bái đã dựng nhà kiên cố và có ý định định cư lâu dài tại đây.
Trước thực trạng trên, UBND 2 tỉnh Sơn La và Yên Bái đã thành lập đoàn công tác trực tiếp đến thực địa để gặp gỡ, tuyên truyền, vận động người dân trở về nơi ở cũ. Về phía 2 tỉnh này cho biết, đã có chủ trương, chính sách đón đồng bào dân tộc Mông thường du canh, du cư đến địa phương khác sinh sống, xâm canh, xâm cư trở về tỉnh sẽ hỗ trợ đất sản xuất, đất ở, nhà ở để ổn định cuộc sống cho người dân. Tuy nhiên, hầu hết các hộ đang xâm canh, xâm cư tại huyện Mai Châu đều không nhất trí trở về địa phương, mà còn có ý định lôi kéo thêm nhiều người Mông trong dòng tộc ở các tỉnh khác đến cư trú lâu dài, chiếm dụng đất, lập làng mới...
Lời giải nào cho bài toán di cư tự do ở huyện Mai Châu?
Theo đồng chí Nguyễn Quang Thắng, Phó Chủ tịch UBND huyện Mai Châu, khu vực người Mông đến xâm canh, xâm cư thuộc địa bàn xóm Táu Nà là khu vực giáp ranh giữa 3 tỉnh Hoà Bình, Sơn La, Thanh Hoá. Đây là nơi có điều kiện tự nhiên khắc nghiệt, giao thông đi lại vô cùng khó khăn, chỉ có đường mòn đi bộ. Khu vực này không được quy hoạch xây dựng khu dân cư. Do vậy, không được đầu tư hạ tầng kỹ thuật như điện, đường, trường, trạm... Hơn nữa, phần lớn diện tích đất các hộ hiện đang xâm canh, xâm cư đã được UBND tỉnh giao cho Công ty TNHH Mai Bình quản lý, đầu tư để trồng rừng phòng hộ kết hợp kinh tế, tạo vùng nguyên liệu tập trung. Hoạt động xâm canh, xâm cư trên địa bàn xã Cun Pheo thời gian gần đây đang có chiều hướng gia tăng, phức tạp, gây khó khăn cho công tác quản lý nhân khẩu, hộ khẩu, phá vỡ quy hoạch bố trí dân cư, quy hoạch đất, quy hoạch vùng sản xuất, tiềm ẩn nhiều phức tạp về ANTT và nhiều hệ lụy về KT-XH địa phương.
Trước thực trạng đó, UBND tỉnh đã thành lập Ban Chỉ đạo tuyên truyền, vận động đồng bào xâm canh, xâm cư tại khu vực suối Rằm trở về địa phương. Huyện uỷ, UBND huyện Mai Châu thành lập các tổ công tác phối hợp với Công an, Kiểm lâm và UBND xã Cun Pheo tích cực tuyên truyền, vận động, tổ chức cho các hộ dân xâm canh, xâm cư ký cam kết trở về địa phương. Từ năm 2015 đến nay, huyện Mai Châu đã tổ chức 4 đợt cho các hộ dân ký cam kết không xâm canh, xâm cư, trở về địa phương cũ sinh sống. Tuy nhiên, chỉ có 33/38 hộ ký cam kết. Trong đó, chỉ có 15 hộ trở về địa phương, 23 hộ dân còn lại vẫn tiếp tục bám trụ với ý định định cư lâu dài tài khu vực này.
Theo đánh giá của UBND huyện Mai Châu, việc di dân tự do, xâm canh, xâm cư thời gian qua đã gây ra nhiều hệ lụy, khó khăn và thách thức cho địa phương. Điển hình như gây ra nạn chặt, phá rừng làm nương rẫy tăng cao, diện tích rừng tự nhiên ngày càng thu hẹp; xảy ra tình trạng tranh chấp đất giữa các hộ di dân tự do và người dân địa phương, doanh nghiệp. Cá biệt có trường hợp sử dụng vũ khí nóng để giải quyết tranh chấp, mâu thuẫn gây mất ANTT tại địa phương; tình trạng đói nghèo, tệ nạn xã hội, trẻ em không được đi học và ô nhiễm môi trường tăng; đời sống cư dân địa phương bị xáo trộn, công tác quản lý hộ khẩu, nhân khẩu của địa phương gặp khó khăn, phá vỡ quy hoạch về dân cư và quy hoạch sử dụng đất của địa phương. Bên cạnh đó, do các hộ di dân không đủ điều kiện nên chưa được cấp hộ khẩu, đăng ký tạm trú, dẫn tới không được hưởng các chế độ, chính sách y tế, giáo dục, trợ cấp xã hội...
Để giải quyết vấn đề này, theo đồng chí Nguyễn Quang Thắng, Phó Chủ tịch UBND huyện Mai Châu, ngoài việc tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động các hộ di dân trở về địa phương cư trú. Đồng thời, tăng cường phối hợp với các địa phương có các hộ di dân tự do tuyên truyền, vận động và thực hiện chính sách, tạo điều kiện cho các hộ di dân trở về địa phương ổn định cuộc sống, sản xuất. Đối với các hộ kiên quyết không trở về địa phương nơi cư trú cũng đề nghị Nhà nước hỗ trợ, đầu tư xây dựng khu tái định cư; thực hiện bố trí, sắp xếp nơi ở mới cho người dân. Tập trung nguồn lực tạo điều kiện thuận lợi cho người dân di cư có nơi cư trú hợp pháp, ổn định đời sống, sinh kế, có đất sản xuất, được tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản; tăng cường công tác tuyên truyền, vận động người dân nâng cao hiểu biết pháp luật, xử lý nghiêm các trường hợp lôi kéo, kích động bà con di cư tự do.
Trong bối cảnh hiện nay, căn cứ thực trạng và sự cấp bách của việc giải quyết triệt để vấn đề di dân tự do trên địa bàn huyện Mai Châu, UBND huyện đề nghị UBND tỉnh kiến nghị Chính phủ, các bộ, ngành bố trí nguồn lực đầu tư xây dựng khu tái định cư cho đồng bào di dân tự do tại xóm Táu Nà với mục tiêu bố trí đất ở, đất sản xuất, hạ tầng thiết yếu phục vụ ổn định cuộc sống của các hộ di dân tự do, theo tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ: "Không khuyến khích di dân tự do. Nhưng họ đã đi rồi, đã lỡ đến đây rồi thì phải quan tâm giải quyết những chính sách cụ thể, đảm bảo an sinh xã hội. Không để đồng bào lâm vào cảnh màn trời chiếu đất, mất ANTT, phá rừng”.
P.V
Phát triển bởi ICT GROUP.
