Theo kết quả điều tra khảo sát về thực trạng nguồn lợi thủy sản trên vùng hồ sông Đà của Sở KH &CN, sau 30 năm ngập nước, trên khu vực hồ Hòa Bình xác định 24 bãi cá đẻ tự nhiên của 4 nhóm cá đẻ trứng, gồm nhóm cá đẻ trứng trôi nổi, nhóm cá đẻ trứng dính và bán dính, nhóm cá đẻ trứng hang hốc, nhóm cá đào hố đẻ và ấp trứng trong miệng. Khu hệ cá sông Đà địa phận tỉnh ta gồm: 94 loài và phân loài, thuộc 712 giống, 21 họ trong 8 bộ. Trong số này có 88 loài cá bản địa, chiếm 93,6%, 6 loài cá di nhập, chiếm 6,4% và có 12 loài trong sách đỏ Việt Nam năm 2007, chiếm 12,8%. Kết quả đã bổ sung 7 loại thuộc 3 họ, 3 bộ cá vào danh sách cá sông Đà thuộc địa phận tỉnh của những nghiên cứu trước đó. Hồ có nhiều loài cá quý hiếm như: chiên, bỗng, lăng, dầm xanh, anh vũ và nhiều loại thủy sản quý khác.
Từ năm 2012 trở lại đây, tỉnh ta duy trì thả cá bổ sung nguồn lợi thủy sản trên hồ Hòa Bình, góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng về bảo vệ nguồn lợi thủy sản.
Sở NN &PTNT đã tham mưu UBND tỉnh thành lập Ban chỉ đạo, ban hành Chỉ thị số 17/CT-UBND ngày 22/9/2014 về tăng cường công tác bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản trên địa bàn tỉnh. Chỉ đạo các cơ quan chức năng, các địa phương thực hiện các giải pháp bảo vệ nguồn lợi thủy sản như tổ chức các hoạt động tập huấn, tuyên truyền, giới thiệu Luật Thủy sản và các văn bản liên quan, đặc biệt là Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về nghiêm cấm sử dụng chất nổ, chất độc, xung điện để khai thác thủy sản. Cùng với đó, công tác tái tạo, phục hồi nguồn lợi thủy sản được quan tâm. Tỉnh duy trì lễ phát động phong trào bảo vệ nguồn lợi thủy sản và thả cá giống trên vùng hồ từ nhiều năm nay. Qua đó góp phần quan trọng nâng cao nhận thức của cấp ủy, chính quyền và người dân về bảo vệ nguồn lợi thủy sản vùng hồ hòa Bình.
Theo Chi cục Thủy sản, những năm qua, nghề khai thác, đánh bắt, nuôi cá trên hồ Hòa Bình là hướng phát triển kinh tế, xóa đói - giảm nghèo cho người dân. Dù vậy, tình trạng khai thác thủy sản quá mức, vi phạm các quy định khiến nguồn lợi thủy sản suy giảm, nhiều loại cá quý có nguy cơ tuyệt chủng.
Phó Giám đốc Sở NN &PTNT Nguyễn Anh Quân cho biết: Nhằm bảo vệ nguồn lợi thủy sản hồ Hòa Bình, Sở NN &PTNT phối hợp với các ngành chức năng và các địa phương đẩy mạnh công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức trong cộng đồng về thực hiện Luật Thủy sản và các văn bản pháp luật liên quan. Đồng thời kiểm tra, kiểm soát các hoạt động khai thác thủy sản, phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi vi phạm như sử dụng xung điện, kích điện, thuốc nổ, chất độc, các loại ngư cụ có mắt lưới nhỏ hơn quy định để đánh bắt thủy sản. Bổ sung nguồn lợi thủy sản, quản lý các giống loài thủy sinh; kết hợp bảo vệ nguồn lợi thủy sản với phát triển tổng thể KT -XH. Triển khai quy hoạch các bãi cá đẻ, bãi ươm dưỡng thủy sinh vật nhằm bảo vệ, duy trì, tái tạo và phát triển nguồn lợi thủy sản. Nghiên cứu, chuyển giao ứng dụng các giống thủy sản có giá trị kinh tế cao, có khả năng kháng bệnh, phù hợp với điều kiện tự nhiên từng vùng nuôi trồng thủy sản sạch và bền vững. Chú trọng chuyển đổi nghề mới như nuôi cá lồng, bè, chế biến thủy sản hoặc các ngành nghề khác nhằm giảm áp lực khai thác thủy sản. Tổ chức xây dựng các mô hình quản lý, bảo vệ nguồn lợi thủy sản ở các địa phương với sự tham gia của cộng đồng dân cư. Thực hiện chỉ đạo của Thứ trưởng Bộ NN &PTNT Vũ Văn Tám, tỉnh đang phối hợp xây dựng đề án bảo vệ, tái tạo nguồn lợi thủy sản lưu vực sông Đà dựa vào cộng đồng dân cư, có sự tham gia của các tỉnh Hòa Bình - Sơn La - Phú Thọ và Hà Nội.
Lê Chung