(HBĐT) - Tuy ở khu vực miền núi, nhưng tỉnh ta lại có tiềm năng phát triển thuỷ sản tương đối lớn với trên 14.560 ha mặt nước ao, hồ, công trình thuỷ lợi, thuỷ điện. Ngoài ra còn có một số sông, suối lớn có thể nuôi cá lồng bè hoặc tổ chức quản lý bảo vệ để tái tạo phát triển nguồn lợi cho khai thác tự nhiên. Trong đó, hồ Hòa Bình có diện tích trên 10.450 ha nằm ở địa bàn TP Hòa Bình và 4 huyện: Cao Phong, Đà Bắc, Tân Lạc, Mai Châu với chiều dài trên 80 km là tiềm năng lớn để phát triển nuôi cá lồng.

Đặc biệt, hồ thuỷ điện Hoà Bình cũng được coi là kho tàng quý báu về thuỷ sinh vật và nguồn lợi thuỷ sản của vùng Tây Bắc bởi sự đa dạng của các loài thuỷ sản. Theo điều tra, khảo sát, nguồn lợi thuỷ sản tự nhiên và khu hệ cá phân bố trên các loại thuỷ vực tự nhiên ở Hoà Bình tương đối phong phú, gồm 94 loài và phân loài, thuộc 712 giống, 21 họ trong 8 bộ. Trong số này có 88 loài cá bản địa, chiếm 93,6%; 6 loài cá di nhập, chiếm 6,4% và 12 loài có trong Sách đỏ Việt Nam 2007, chiếm 12,8%. 

Đồng chí Hoàng Văn Son, Chi cục Trưởng Chi cục Thủy sản cho biết: Để nuôi trồng, khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản hiệu quả, những năm qua, Chi cục Thủy sản đã tham mưu cho Tỉnh ủy, UBND tỉnh, Sở NN&PTNT ban hành Nghị quyết chuyên đề, Quyết định về một số chính sách hỗ trợ phát triển nuôi cá lồng bè trên vùng hồ Thủy điện Hòa Bình; kế hoạch thực hiện tái cơ cấu lĩnh vực thủy sản theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững giai đoạn 2016 – 2020. Nhờ đó, đã thúc đẩy phát triển nuôi trồng thủy sản khá mạnh mẽ, mang lại hiệu quả kinh tế cao, giá trị sản xuất ngành thủy sản tăng hàng năm.

Hiện, toàn tỉnh có 523 hồ chứa thủy lợi. Các địa phương duy trì và phát triển diện tích nuôi trồng thủy sản được 2.700 ha, trong đó, nuôi trong ao nhỏ 1.635 ha, nuôi cá ruộng 5 ha, diện tích nuôi hồ 1.060 ha. Nổi bật là sau 5 năm thực hiện Nghị quyết số 12, ngày 13/6/2014 của BTV Tỉnh ủy về phát triển nuôi cá lồng bè vùng hồ thủy điện Hòa Bình giai đoạn 2014 – 2020, đã đưa số lồng nuôi cá phát triển lên 4.673 lồng. Từ ngân sách tỉnh đã hỗ trợ 2.602 lồng nuôi cá với số tiền 30,895 tỷ đồng, tương ứng 1.702 hộ dân vùng hồ sông Đà được hưởng lợi.

Song song với nuôi trồng, hoạt động khai thác thủy sản được đẩy mạnh, diễn ra chủ yếu trên hồ thủy điện sông Đà và các hồ, đập, sông suối lớn. Theo thống kê, phương tiện khai thác thủy sản trên toàn tỉnh hiện có 1.480 thuyền, 200 chiếc lưới 3 lớp và 440 vó đèn. Đối tượng khai thác chủ yếu là các loại cá tạp và tôm sông; các loại cá có giá trị kinh tế cao ngày càng đánh bắt được ít. 

Từ kết quả trên, năm 2019, toàn tỉnh đạt sản lượng thu hoạch cá khoảng 9.205 tấn, trong đó, khai thác 1.704 tấn, nuôi trồng 7.501 tấn, chủ yếu là các loại cá đặc sản như: chiên, lăng chấm, lăng vàng, nheo Mỹ, diêu hồng, trắm đen, bỗng, tầm, trắm cỏ, rô phi, chép... Ngoài ra, nhằm bảo vệ, phục hồi tái tạo nguồn lợi thủy sản, nhất là các loài thủy sản quý hiếm, có giá trị kinh tế, khoa học cao, bảo vệ các hệ sinh thái thủy sinh tại những vùng nước nội địa. Đồng thời, khuyến khích sự tham gia của cộng đồng trong việc quản lý, khai thác và sử dụng hợp lý nguồn lợi thủy sản, đảm bảo cân bằng sinh thái, giữ gìn đa dạng sinh học ở các vùng nước nội địa, hàng năm, Chi cục Thủy sản phối hợp với Tổng cục Thủy sản, Giáo hội Phật giáo tỉnh tổ chức thả cá bổ sung, tái tạo nguồn lợi xuống lòng hồ Hòa Bình. Trong năm 2019, hoạt động này được tổ chức tại khu vực xóm Vôi, xã Thái Thịnh (TP Hòa Bình) với tổng số cá thả phóng sinh 67.580 con, gồm các loại cá truyền thống và một số loại đặc sản.

Chia sẻ về tiềm năng, thế mạnh phát triển nuôi trồng thủy sản, đồng chí Vương Đắc Hùng, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT cho biết: Hòa Bình có chuỗi cá sông Đà nổi tiếng với nhiều loại đặc sản được thị trường ưa chuộng. Hiện có hơn 20 doanh nghiệp, HTX phát triển chuỗi liên kết mang lại hiệu quả cao. Trong những năm qua, tỉnh đã làm tốt công tác sản xuất, xúc tiến thương mại qua việc tổ chức các hội chợ, tuần lễ giới thiệu sản phẩm nông sản đặc trưng tại hệ thống các siêu thị lớn và tổ chức Tuần lễ cá sông Đà tại Hà Nội đã giúp người tiêu dùng được tiếp cận sản phẩm chất lượng của tỉnh. Từ hiệu quả nuôi trồng thủy sản, tỉnh ta đang hướng tới xây dựng nhà máy chế biến thủy sản trên hồ Hòa Bình, mở ra cơ hội phát triển mới cho các doanh nghiệp, HTX và người dân. 

Mặc dù đạt được kết quả đáng kể, song trên thực tế, diện tích nuôi thủy sản của tỉnh còn nhỏ lẻ, manh mún, chưa hình thành vùng sản xuất hàng hóa tập trung. Các cơ sở sản xuất, ương dưỡng cá giống trong tỉnh mới đáp ứng khoảng 50% nhu cầu giống trong tỉnh. Sự liên kết giữa nông dân và doanh nghiệp ở trong, ngoài tỉnh còn hạn chế. Thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp nói chung và thủy sản nói riêng còn ít. Khâu chế biến, tiêu thụ gặp nhiều khó khăn.

Từ thực tế này, năm 2020, Chi cục Thủy sản có kế hoạch xây dựng cơ cấu con giống hợp lý, đa dạng các đối tượng nuôi trồng thủy sản. Cùng với giống bản địa, truyền thống, sẽ tích cực đưa các giống mới, có chất lượng cao, phù hợp với điều kiện của địa phương để nâng cao năng suất sản lượng và giá trị sản phẩm. Đặc biệt, đối với hồ thủy điện Hòa Bình sẽ tiếp tục mở rộng vùng nuôi trồng tập trung đảm bảo các tiêu chuẩn ATVSTP. Chú trọng chứng nhận lồng nuôi cá đủ điều kiện ATTP, VietGAP, truy xuất nguồn gốc, quan tâm quảng bá, xúc tiến thương mại để mở rộng thị trường, tạo niềm tin với người tiêu dùng.