Bài 1 - Bước ngoặt cuộc đời

Kể từ năm 2015, từ giã nghiệp "gõ đầu trẻ”, chị Vân chuyển một phần thời gian rồi cuối cùng là quyết định dùng toàn bộ thời gian cho công việc mới. Cũng từ đây, chị được biết đến với tên gọi chị Vân Sachi. Nữ doanh nhân chúng tôi muốn kể đang làm rất tốt vai trò một chủ doanh nghiệp Công ty CP Inca Việt Nam.

Cơ duyên với Sachi

Chưa từng học qua bất cứ trường lớp nào liên quan đến nghề dược, nghề y hay làm nông nghiệp, thế nhưng đến giờ, chị Vân lại tiếp xúc, gắn bó và đam mê với cây trồng có nguồn gốc nước ngoài và rất mới mẻ ở Việt Nam. Với chị, Sachi như thể đã cuốn hút chị, khiến chị không thể bứt khỏi đam mê mặc dù hồi đầu khi chưa tìm hiểu, đây chưa là mối bận tâm.

Đó là thời điểm năm 2012, 2013, khi nghe chồng chị - người đồng sáng lập Công ty CP Inca Việt Nam sau này nhắc đến cây Sachi và bàn với vợ sẽ thử nghiệm trồng, chị không ủng hộ ngay. Bởi một lẽ, chồng chị từng mày mò, nghiên cứu trồng không ít loại cây thông thường nhưng đều thất bại, lý do cốt lõi nhất là "mình học sau, làm sau người ta”. Như chị Vân tâm sự thì một anh bạn khá thân thiết của chồng chị ở Hà Nội, trong một chuyến thăm quan tại đất nước xứ sở Chùa Vàng thấy cây Sachi hay nên rủ chồng chị cùng làm. Mối bận tâm của chị Vân chỉ thực sự bắt đầu khi hai vợ chồng lên mạng quốc tế xem về loại cây này. Càng xem càng say để rồi sau đó, chị quyết định gặp gỡ anh bạn thân của chồng cùng bàn bạc, phân tích thấu đáo, nhìn thấy những khả thi trong tương lai nếu tiến hành làm đối với loại cây trồng, sản phẩm còn rất mới ở Việt Nam.

Theo tài liệu nghiên cứu thì cây Sachi (Sacha Inchi) có nguồn gốc từ rừng Amazon, nơi những người thổ dân INCA đã dùng từ hàng nghìn năm nay như một loại thực phẩm tăng cường sức khỏe và khéo dài tuổi thọ. Sachi hiện được trồng tại một số nước trong khu vực Đông Nam á như Thái Lan, Malaysia, Campuchia… Tại Việt Nam, Công ty CP Inca Việt Nam do doanh nhân Lê Thị Vân quản lý, điều hành là công ty đầu tiên tiến hành trồng thử nghiệm và phổ biến đại trà.

"Thất bại là mẹ thành công”

Bài học này luôn đúng với những gì chị Vân đã trải qua thuở đầu khởi nghiệp. Công ty CP Inca Việt Nam kinh doanh trong lĩnh vực chính nghiên cứu, trồng, chế biến các sản phẩm từ cây Sacha inchi (Inca). Trên bước đường chập chững sản xuất, kinh doanh, chị Vân không thể thiếu những cộng sự, đó là 2 cổ đông còn lại và cố vấn kỹ thuật PGS. TS Nguyễn Thị Trâm, nguyên Phó Viện trưởng Viện Sinh học. PGS. TS Nguyễn Thị Trâm cũng là người từ đầu đến giờ giúp chị đắc lực trong nghiên cứu cũng như xây dựng vùng nguyên liệu.

Tại vùng cao xã Cao Sơn (Đà Bắc), chị lựa chọn xây dựng thí điểm vùng nguyên liệu sachi trên diện tích 10 ha. Doanh nghiệp tuyên truyền, vận động người dân làm và đầu tư 100% vật tư, cây giống. Tiếc thay, lần đầu làm cũng là lần chị Vân nếm trải thất bại. Diện tích triển khai trồng vào những tháng cuối năm 2015 thì vào tháng 1/2016, miền Bắc hứng chịu một đợt rét đậm, rét hại lịch sử. Toàn bộ diện tích Sachi bị chết cóng, rụng hết lá. Vì muốn cứu vãn, PGS.TS Trâm và chị đã vận động bà con cắt sát gốc phần cành chết rồi tiến hành ủ ấm gốc chờ đến mùa xuân cây sẽ nảy mầm. Tuy nhiên lúc này, người dân không tin, đã phát dọn đi trồng thay thế cây khác hoặc bỏ mặc. Chỉ còn 3 vườn làm theo là được cho thu quả vào năm sau.

Nhớ lại thất bại khi trồng thí điểm cây sachi ở vùng cao Đà Bắc, chị Vân cho rằng, đó là do cách làm và thiếu về kinh nghiệm, đổi lại chị tìm ra, phân tích được nguyên nhân, bất cập để khắc phục nó. Suốt năm 2016, chị phối hợp cùng PGS.TS Trâm nghiên cứu, hình thành quy trình phát triển vùng nguyên liệu. Cùng với đó, chị đi khắp các huyện, thành phố trong tỉnh, kể cả các tỉnh bạn để tuyên truyền, vận động, tìm người trồng. Tuy nhiên, chị không tiếp tục chọn trồng ở vùng đã thất bại.

Không phụ niềm đam mê, tâm huyết của chị Vân, cho đến nay, vùng trồng nguyên liệu Sachi đã mở rộng ở 10/11 huyện, thành phố (trừ huyện Lạc Thủy) với diện tích 50 ha và vùng ngoại tỉnh trồng 50 ha. Tuy đang ở giai đoạn trồng mô hình nhưng cây Sachi đã bước đầu tạo niềm tin đối với nông dân nhờ mang đến thu nhập và đầu ra ổn định. Công ty hợp đồng với các nhóm hộ và tổ chức thu mua toàn bộ nguyên liệu của bà con với thời hạn hợp đồng 10 năm. Không chỉ thu mua quả Sachi như các doanh nghiệp khác mà chị còn thu mua cả lá cho bà con. "Trăm nghe không bằng một thấy”, khi kết quả thực tế đã rõ ràng, độ tin cậy của người trồng đối với doanh nghiệp được nâng lên. Người trồng sachi yên tâm vì có được lợi ích lâu dài bởi chu kỳ tận thu kéo dài cả chục năm, đầu ra không phải lo, thu nhập từ trồng sachi cao từ 3 - 5 lần so với ngô, lúa.(Còn nữa)

Bùi Minh