(HBĐT) - 14 tuổi ông tham gia cách mạng. Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, ông được nhận vào Ty Liêm phóng tỉnh (tiền thân của Công an tỉnh) khi vừa tròn 15 tuổi, trở thành một trong những chiến sỹ an ninh đầu tiên của tỉnh thời kỳ đất nước vừa giành độc lập, được giao nhiệm vụ làm giao liên, trinh sát kiêm công tác văn phòng.
Chiến sỹ cách mạng 14 tuổi
Đến thăm ông tại ngôi nhà cuối con ngõ nhỏ ở phường Chăm Mát (TP Hoà Bình). Dù tuổi đã cao nhưng trí nhớ ông vẫn còn mẫn tiệp. Xuề xoà, thân thiện trong câu chuyện, ông bảo: Kể từ khi nhận vào làm việc tại Ty Liêm phóng tỉnh sau khi Cách mạng Tháng Tám thành công, tính ra ông là chiến sỹ an ninh cuối cùng của tỉnh từ thời kỳ đất nước mới được thành lập (2/9/1945) đến nay vẫn còn sống.
Trò chuyện với chúng tôi, ông kể: Tham gia cách mạng lúc 14 tuổi, đầu tiên ông làm liên lạc viên cho ông chú họ là Trần Quang Minh (tức Trần Nghìn) - khi đó làm cán bộ của Ban Cán sự Đảng tỉnh. Với vai trò là liên lạc viên, trong suốt thời kỳ chuẩn bị khởi nghĩa giành chính quyền năm 1944, ông thường xuyên mang thư từ, tài liệu của đồng chí Trần Nghìn chuyển cho các cơ sở cách mạng ở Lạc Sơn một cách bí mật, đảm bảo an toàn tuyệt đối.
Cách mạng Tháng Tám thành công, ngày 29/8/1945, Ty Liêm phóng tỉnh được thành lập, theo sự phân công của Ủy ban Cách mạng lâm thời tỉnh, đồng chí Trần Nghìn được cử làm Trưởng Ty Liêm phóng. Nhận thấy Trần Văn Lộc là người thông minh, mưu trí, gan dạ, dũng cảm, đồng chí Trần Nghìn đã nhận vào làm giao liên, trinh sát kiêm nhiệm vụ văn phòng. Thời kỳ đầu, cả Ty Liêm phóng có khoảng 20 người, ông là người trẻ nhất, khi ấy mới 15 tuổi.
Đến những chặng đường chiến công
Nói về thời kỳ đó, ông nhớ lại: Sau khi Cách mạng Tháng Tám thành công, tình hình trật tự trị an trên địa bàn tỉnh không có gì phức tạp. Tuy nhiên, mối lo lớn nhất là các nhóm phản động đã nhen nhóm hoạt động chống phá cách mạng, âm mưu cướp chính quyền còn non trẻ của ta. Tuy vậy, với tinh thần cảnh giác cao, các chiến sỹ an ninh của Ty Liêm phóng đã phối hợp với Nhân dân và các LLVT tỉnh lật tẩy bộ mặt phản động, trấn áp thành công nhóm phản động Đại Việt quốc dân Đảng tháng 9/1945, tiêu diệt và bắt sống nhiều tên trong nhóm phản động, thu 80 súng trường, 2 súng trung liên. Tiếp đó, đến tháng 9/1945, những chiến sỹ an ninh của Ty Liêm phóng đã phối hợp cùng bộ đội truy quét, bắt giữ tổ chức phản động Việt Nam quốc dân Đảng mới hình thành tại vùng Mường Vang (Lạc Sơn). Sang năm 1946, trước vô vàn khó khăn nhưng những chiến sỹ an ninh ở Ty Liêm phóng vẫn luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm, bảo vệ an toàn tuyệt đối cuộc tổng tuyển cử, bầu Quốc hội đầu tiên trên địa bàn tỉnh. Tiếp nối những chiến công đó, đến tháng 4/1946, lực lượng an ninh còn non trẻ của tỉnh đã làm nên một chiến công vang dội khi đập tan âm mưu cướp chính quyền của bọn phản động Đại Việt Duy Dân. Thắng lợi này đã loại trừ được mối hiểm họa tiềm tàng từ bên trong của bọn phản động với sự hậu thuẫn của quân Tưởng. Tiếp sau những chiến công này, ông Trần Văn Lộc đã cùng các đồng chí, đồng đội tham gia nhiều đợt tấn công truy quét tội phạm, làm trong sạch địa bàn, chuẩn bị kháng chiến chống Pháp xâm lược.
Ông tâm sự: Suốt những năm làm cách mạng, theo cách mạng, trong nghề cũng như trong đời, tôi luôn tin tưởng tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng. Trong những năm tháng hoạt động lĩnh vực an ninh, ông cũng học được nhiều bài học. Nhưng có lẽ bài học đầu tiên về nắm chắc tình hình, không chủ quan, luôn luôn đề cao cảnh giác trước kẻ thù có lẽ là bài học sâu sắc nhất. Cũng chính bài học đó đã đi theo ông suốt những chặng đường lịch sử từ khi đất nước mới giành độc lập, đến những năm tháng hoạt động tình báo ở chiến trường miền Nam (1964 - 1971), hay trong quá trình tiếp quản, đảm bảo trật tự trị an tại Sài Gòn sau ngày giải phóng 30/4/1975, chiến trường biên giới Tây Nam, chiến trường Campuchia trong thời kỳ làm nhiệm vụ quốc tế giúp nước bạn thoát khỏi nạn diệt chủng Pol Pot. Cả sau này, khi giữ cương vị là Phó Giám đốc thường trực, Bí thư Đảng ủy Công an tỉnh Hà Sơn Bình cho đến khi nghỉ hưu năm 1993, bài học đó luôn theo ông, được ông truyền lại cho con cháu, khi họ tiếp bước ông trở thành những chiến sỹ trên mặt trận an ninh.
Mạnh Hùng